Arosa

Arosa
Wappe vo Arosa
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Graubünde (GR)
Region:	Plessurw
BFS-Nr.:	3921i1f3f4
Poschtleitzahl:	7027 Calfreisen 7027 Castiel 7027 Lüen 7028 St. Peter 7028 Pagig 7029 Peist 7050 Arosa 7056 Molinis 7057 Langwies
UN/LOCODE:	CH ARS
Koordinate:	771390 / 18380346.7833339.683331775
Höchi:	1'775 m ü. M.
Flächi:	42,53 km²
Iiwohner:	3061 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.arosa.ch
Charte
Charte vo Arosa ww

Arosa ischt e politischi Gmeind im Schwiizer Kanton Graubünde, wa zer Region Plessur ghöört. Dr Ferie- und Erholigsort Arosa chennt mr vor allem für schis schneesichere Schgiigebiet mit uber 70 Pistekilometer. Arosa hed ätte 3'300 Iiwoner, drzue chome bis zu 12'500 Feriegescht.

Geografii

Zer Gmeind ghöre sid 2013 usser dm Dorf Arosa fascht alli Dörfer vam Tschelfigg, nämli au Calfreise, Castiel, Lengwis, Lüen, Molinis, Pagig, Peist und St. Peter, wa bis duezmal sälbstendigi Gmeinde gsi sind.

Ds Dorf Arosa sälber liid am oberen Endi vam Tschelfigg, das ischt s Tal var Plessur, wa z Arosa ds Quellgebiet hed und va dert bis uf Chur und in Rhy apper fliesst. Ds Tal, wa im Oschte va Chur aafangt, macht e lang-gäzogene Boge gä Süde, so dass Arosa nacher 15 Kilometer südöschtlich va Chur lid. Umgään va Berge, liid Arosa imene drii Kilometer breite Talchessl uf 1'700 bis 1'900 m ü. M. Ds Dorf Arosa erschtreckt schich uber zwei Kilometer Lengi, am meischte Wonige und Hüüscher heds am Ober- und am Undersee. In dr Neechi lid s Endi vam Tal, aber ooni s Welschtobel, wo zu Alvaneu ghöört (hüt in dr Gmeind Albula/Alvra). Drum isch ds früenerig Aroser Gmeindsgebiet huufiseförmig gsin.

Drii Sache prääge ds Landschaftsbild va Arosa: d Berge rundummer, d Seeä und d Waaldgrenze, wa ätte uf 1'900 m ü. M. vrlauft. Weschtlich vam Dorf heds vor allem Weide und Gröllhaalde. Talabwärts, uf de vier Kilometer gä Litzirüti, heds en dichte Nadelwald.

Seeä

Im Quellgebiet var Plessur sind e paar Seeä:

di beede im Dorf Arosa:

• dr Obersee (1'734 m)
• dr Undersee (1'706 m)

und:

• dr Älplisee (2'156 m)
• dr Schwellisee (1'933 m)

Gmeindsgrenze und Nachburdörfer

D Gmeindsgrenze geid vam Aroser Wiisshore (2'653 m) gä Süde uber ds Plattehore und Tschirpa zem Parpaner Wiishore (2'824 m), wiiter uber ds Parpaner Roothore (2'861 m) zem Aroser Roothore (2980 m, wa dr höchscht Punkt var Gmeind ischt). Uf dm Grat füert schi vam Rothorn gä Nordoschte zem Erzhore (2'924 m) und dm Älpliseehore (2'725 m), schi queert de Welschtobelbach uf 1'659 m und stiigt de wider aa zem Graat var Leidflue (2'560 m), lauft um e paar Talchammere umer und erreicht de Sandhubel (2'764 m) und nacher ds Valbellahorn (2'763 m, das isch dr südöschtlichscht Punkt in dr Gmeind). Nacher heds e Reie Päss gä Tavaa, d Alteiner, di Bäretaler und d Maiefelder Furgga, di hööchschte Berge dert sind d Amselflue (2'781 m), ds Furggahore (2'727 m) und ds Schiesshore (2'605 m).

Arosa ischt va dene Gmeinde umgää: Furna, Jenaz, Fiderisch, Contersch, Chloschtersch, Tavaa, Schmitte, Albula/Alvra, Lantsch/Lenz, Vaz/Obervaz, Tschiertsche-Praade, Chur und Trimmis.

Schgiigebiet

Ds Schgiigebiet erschtreckt schich uber d Matte im Nordoste (Höreli) und Norde (Brüggerhore). Es ischt mit 70 Pischtekilometer uf 16 Pischte eis va de grössere im Bündnerland.

Bergbahne

D Bergbahne ghöre dr Arosa Bergbahnen AG.

Luftseilbahn:

• LAW (Luftseilbahn Arosa–(Mittelstation)–Weisshorn)

Gondelbahn:

• Hörnliexpress
• Innerarosa-Tschuggen

Sesselbahne:

4er:

• Hörnli
• Plattenhorn
• Carmenna

3er:

• Tschuggen Ost

2er:

• Brüggerhorn

Schilift:

• Ried
• Tschuggen West
• Tomeli
• Prätschli

Kultur

• Mundartfestival Arosa

Lüt

• Fritz Lichtenhahn (1932–2017), Schauspiiler

Literatur

• Hans Danuser: Arosa In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Weblink

 Commons: Arosa – Sammlig vo Multimediadateie

• Offizielli Website vo da Gmaind Arosa