Schwizer Patrizier

Dr Bärner Patrizier Franz Rudolf Frisching in dr Uniform vom ene Oberst vo de Bärner Jeeger mit sim Bärner Laufhund, gmoolt vom Jean Preudhomme, 1785

Dialäkt: Baseldütsch

As Patrizier wärde in dr Schwiz die Familie bezeichnet, wo währed em Ancien Régime in mehrere Stadtkantön (explizit z Bärn, Freiburg im Üechtland, Luzärn, Gämf, Solodurn und Züüri) die politischi Macht monopolisiert hai.

Gschicht

Die freie Riichsstedt, wo im 13. bis 15. Johrhundert emanzipiert worde si, si am Afang relativ demokratisch vo ihre Bürger und Zümft verwaltet worde. In mehrere Stedt si die politische Ämter aber bald uf e Gruppe vo riiche und altiigsässene Familie begränzt worde. Die Patrizierfamilie hai d Mitgliider von ere Versammlig vo 100 bis 200 Persone gstellt, wo d Mitgliider vo dr Regierig us ihren eigene Reihe usgsuecht het. S Resultat isch e Patrizierrepublik (Oligarchii) gsi, und d Mehrheit vo de Iiwohner het kuum politischen Iifluss gha.

Formell het dr Adel vo de „Gnädige Herre“ sini Macht vorübergehend mit dr Helvetische Republik und denn definitiv mit de liberale Revolutione in de 1830er und 1840er Johr verlore, (Regeneration 1831 und Sonderbundschrieg 1847). Die ehemolige Patrizierfamilie hai aber no bis zum Afang vom 20. Johrhundert e wichtigi Rolle in dr Schwiz gspiilt, bsundrigs in de Stedt, und hai ihren Iifluss in dr Schwizer Politik und Wirtschaft über langi Zit chönne bhalte.

No bis in die zweiti Helfti vom 20. Johrhundert het s Persone ge, wo as Patrizier bezeichnet worde si, zum Bispil d Elisabeth de Meuron us Bärn und dr Gonzague de Reynold us Freiburg.

Adelsditel het me in dr Schwiz nume ufgrund vo dr ständische Tradition vo uswärtige Herrscher oder em stedtische Patriziat drait. Die alte Patrizierfamilie hai au noch 1848 ihre Zuesatz „vo“ bhalte. Es isch nit immer eifach, ächts Patriziat wie vo Graferied und Härkumftsname wie vo Gunte z underscheide. As Synonym zum „vo“ wird in dr wälsche Schwiz „de“ bruucht, wie de Reyff.

Lueg au

• Dr Basler Daig

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Patrizier_(Schweiz)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.