Peloponnesisch Chrieg

Dr Peloponnesisch Chrieg
Dr Peloponnesisch Chrieg (dr attisch Seebund in rot, dr peloponnesisch Bund in blau)
Datum 431 bis 404 v. d. Z. Ort Griecheland, Sizilie Usgang Siig vo Sparta und em Peloponnesische Bund Folge Athen het si Hegemonialstellig verloore und dr Attisch Seebund müesse uflööse
Konfliktparteie
Sparta dr Peloponnesisch Bund s Perserriich	Athen dr Attisch Seebund

Dr Peloponnesisch Chrieg isch ä Machtkampf gsi zwüsche Schbarta und Athen, wo vo 431 v. Chr. bis 404 v. Chr. duurt het und mit dr Niiderlag vo Athen z Änd gangen isch.

Dr Ablauf vom Chrieg

Dr erscht Peloponnesisch Chrieg

Zerst isch Schbarta z Böozie iimarschiert und het d Athener in dr Schlacht vo Tanagra gschlage, aber churz druf hai d Athener d Thebaner, wo mit Schbarta verbündet gsi si, bi Oinophyta gschlage und vo denn aa Middelgriechland beherscht. 445 v. Chr. isch dr erscht Chrieg z Ändi gsi, und s het keini groossi Veränderige ge.

Dr Siziliefäldzug vo de Athener. D Triere si nit sehr seedüchtig gsi, wäge däm isch d Flotte immer nooch an dr Küschte gseeglet und nid diräkt über s Ionische Meer.

Dr drissigjöhrig Friide, wo usghandlet worden isch, het aber nit lang ghebt. Scho 433 v. Chr. hai Korinth und Megara us verschiidene Gründ brobiert d Schbartaner zum Chrieg gege Athen z überrede. D Schbartaner häi vor zwei Sache Angscht gha, dass Athen z mächtig wurd, aber vor allem, ass ihre Bund abgschwecht wurd, wenn Verbündeti wurde usdräte, und dass denn d Bedrohig dur d Helote sich wurd verschlimmere. So hai d Schbartaner jede Summer d Umgäbig vo Athen afo verwüeschte und d Athener hai brobiert Hafeschdedt, wo mit Schbarta verbündet gsi si, z erobere. 430 v. Chr. het a Süüchi ä Viertel vo dr Bevölkerig vo Athen umbrocht, under ihne dr Perikles, wo d Athener zum Chrieg überredet gha het. 425 v. Chr. het Schbarta vorgschlage Friide z mache, aber d Athener under em Kleon hai abglähnt. 422 v. Chr. si dr Kleon und dr schbartanisch General Brasidas bi Amphipolis gfalle und dr Nikias het e Friide chönne ushandle.

Dr Phrygier Alkibiades (öbbe 450 bis 404 v. Chr.) het groossen Iifluss gha z Athen und wo im Johr 415 v. Chr. d Schdadt Segesta um Hilf gege dr mächtigscht sizilianisch Schdadtschtaat Syrakus bittet het, het er e Fäldzug z Sizilie befürwordet. Athen het 134 Triere und 5.000 Hoplite under dr Füehrig vom Alkibiades, em Nikias und em Lamachos uf Sizilie gschiggt, eini vo de gröschte Flotte, won ä griechische Schdadtschtaat je ufgschdellt het. Dr Nikias het d Belagerig vo Syrakus gleitet, nochdäm dr Alkibiades uf Athen zrugggrüeft worden isch, wil men en het welle vor Gricht schdelle. Er isch aber zu Schbarta übergange. D Belagerig isch nid vorwärts cho, obwol dr Demosthenes im Johr 414 ä Verschterkig mit sich brocht het. Im neggschde Johr isch die athenisch Flotte im Hafe vo Syrakus vernichtet worde, und wo d Athener hai welle uf Athen zrugggo, si die meischte Druppe gfange gnoh worde und vili von enä si umcho. Dr Nikias und dr Demosthenes het mä hiigrichtet.

Dr zwäit Peloponnesisch Chrieg

D Schbartaner hai Drubbe z Attika schtationiert uf e Rotschlag vom Alkibiades hi, und hai d Versorgig vo dr Schdadt überland underbroche. D Perser häi mit de Schbartaner afo verhandle und hai ene Geld uszahlt und drfür Chläiasie übercho. Vili Mitgliidschdaate vom Attische Seebund si nid glücklig gsi, wil Athen si nid as gliichberechtigti Mitgliider behandlet het, und hai vom Johr 412 v. Chr. aa dr Bund verlo. D Schbartaner hai mit em Gäld vo de Perser ä Flotte baut, hai aber d Athener uf See nid chönne schlo. 411 v. Chr. hai z Athen Oligarche, wo dr Alkibiades agschdachlet und inä verschproche het, ass är wurd zwüsche Athen und de Perser vermiddle, beschlosse, die demokratisch Verfassig zu ihre Gunschte z ändere. Mit Iischüchterig und Bropaganda hai si d Volksversammlig drzue brocht e Root vo 400 z wehle, won ä neui Verfassig wurd schriibe. Dä Root het d Schdadt afo regiere, aber s het kai Friide gä, weder mit de Perser no mit Schbarta. D Ruedermannschafte hai aber die demokratischi Verfassig underschdützt und dr Putsch isch 410 v. Chr. beändet worde. In däm Johr het dr Alkibiades widr d Site gwächslet und agfange de Athener z hälfe, und het bi Kyzikos am Marmarameer die schbartanisch Flotte, wo vom Mindaros kommandiert worden isch, vollkomme vernichtet. Dr Alkibiades isch 407 v. Chr. gschdürzt worde, nochdäm dr schbartanisch Admiral Lysander de Athener ä Niiderlag bi Ephesos zuegfüegt het. Dr Alkibiades het sich uf Thrakie zruggzoge und isch 404 v. Chr. noch dr Kapitulation vo Athen zum persische Satrap Pharnabazos gflüchtet, aber dört uf Befähl vom Lysander ermordet worde.

406 hai d Athener de Schbartaner non ä Niiderlag zuebereitet bi dr Inslegrubbe vo de Arginuse im Egeische Meer, wobii si sälber au groossi Verluscht erlitte hai, und wil d Ruederer vo athenische Schiff, wo undergange si, nit grettet worde si, het mä z Athen ä baar hoche Offizier dr Brozäss gmacht und si hiigrichtet. Die meischte Verbündete vo Athen hai sich vom Seebund glöst und nume Samos het bis zum Schluss zur Schdadt ghalte. S Ändi vom Chrieg isch nur no ä Froog vo dr Zit gsi. Dr Lysander, underschdützt vo de Perser, het d Getreidzuefuehr uf Athen dur ä Helleschbont chönne underbräche, het im Johr 405 v. Chr. bi Aigospotamoi die athenisch Flotte vernichtet und denn d Schdadt iigschlosse. 404 v. Chr. het Athen kapituliert.

D Folge vom Chrieg

A baar vo de Verbündete vo Schbarta, under ihne Thebe und Korinth, hai welle Athen vollkomme zerschdöre, aber d Schbartaner hai s vorzoge, Athen as Gegegwicht lo z exischdiere. Es het zwar sölle schwach si, für dass es nid ä neue Konflikt chönnt afo: Athen het alli siini Schiff usser zwölf müesse ufgä. Die Lang Muure, wo d Schdadt mit em Hafe Piräus verbunde häi, si abbroche und dr Seebund isch ufglöst worde. Dr Lysander het z Athen d Iirichdig von ere Regierig vo Oligarche understützt, wo pro-schbartanisch gsi isch, aber scho im Johr druf isch die Herrschaft vo de Driissig gschdürzt worde. Im Egeische Meer si überall schbartanischi Garnisone errichtet worde. Korinth und Theebe aber si mit em Usgang vom Chrieg nid zfriide gsi und häi sich mit iirem ehemoolige Find Athen gege Sparta verbündet. Dä Chrieg het aber käini Resultaat brocht, usser dass er Sparta draa ghinderet het, die griechischi Hegemonialmacht z wärde.

Au in Chläiasie het s kä Friiede gee. D Schbartaner hai zwar de Perser verschbroche gha, ass si d Macht über Chlaiasie mit siine griechische Schdedt wurde übercho, aber jetzt hai si das Verschbräche broche und afo mit de Perser Chrieg mache. D Perser, wo zerst die antispartanischi Koalizioon understützt häi, si denn uf d Site vo Sparta gwäggslet und häi 387 v. Chr. Athen e Friide ufzwunge und die erschöpfte griechische Stadtstaate häi iine ir Rächt über Chläiasie müesse beschdätige.

Quelle

• dtv-Lexikon, Band 17, Deutscher Taschenbuch Verlag 1970, S.170-171
• dtv-Lexikon, Band 14, Deutscher Taschenbuch Verlag 1970, S.65