Перейти к содержанию

Кочкор айдыҥ 13 кӱни

Википедия сайттаҥ
Кочкор ай
Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29      
2024 ј.

Кочкор айдыҥ 13 кӱни (орустап 13 февраля) — григориан кӱнтизӱде јылдыҥ 44 кӱни. Јылдыҥ учына јетире 321 кӱн арткан (високосный јылда 322 кӱн).

Кочкор айдыҥ 13 кӱни — юлиан кӱнтизӱ аайынча 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнине јетире болгон, 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнинеҥ ала — кочкор айдыҥ 13 кӱни григориан кӱнтизӱ аайынча болгон.

XX-чы ла XXI-чи чактарда юлиан кӱнтизӱле чаган айдыҥ 31 кӱни болгон[1].

Калыктардыҥ

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Католицизм

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Беатриса Орнасьёскаяныҥ эземи;
  • агару Фулькранныҥ эземи;
  • Полиевкт Мелитинскийдиҥ эземи;
  • Кастор Карденскийдиҥ эземи.

Православие[3]

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • святитель Никита (епископ Новгородский) эземи (1108);
  • Коринфскта кыйналган: Викторин, Виктор, Никифор, Клавдий, Диодор, Серапион ло Папийдиҥ эземи (251)

Бу кӱнде чыккандарга ат

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Алтай Республика

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Калыктар ортодо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

XIX чактаҥ озо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • 1141 — 11 јашту Геза II Венгрияда јаҥга келген.
  • 1241 — Байдарга баштаткан монгол черӱ польшаныҥ краковский воевода Владимирге баштаткан ополчениезин оодо соккон, Турсктыҥ јанында јуу-согуш.
  • 1575 — Генрих III каан Реймсский собордо коронация ӧткӧн (1575).
  • 1633Галилео Галилей Рим јаар инквизицияныҥ јаргызына келген.
  • 1706
    • Тӱндӱк јуу: Саксонско-русский армия шведтерге јеҥдирткен. Швед генерал Реншильд олјого кирген орус јуучылдарды ончозын ӧлтӱрзин деп јакару берген.
    • Улу Новгородто Лихуда карындаштардыҥ грек-славян школы ачылган, Россияда экинчи бийик ӱредӱлӱ заведение болгон, Славяно-греко-латинский академияныҥ кийнинеҥ.
  • 1772 — Француз талайчы Ивом Жозефом де Кергелен архипелаг ачкан. (Архипелаг Кергелен).
  • 1812 — Орус-персид јуу (18041813): Султан-Будта орус батальон Троицкий пехотный полк ло Аббас-Мирзага баштаткан персид черӱ ортодо согуш.
  • 1842Николай I каан Санкт-ПетербургМосква темирјол тудары јанынаҥ јасак чыгарган.
  • 1848Фёдор Тютчев баш цензор эдип кӧстӧлгӧн (Министерство иностранных дел Российской империи)[4].
  • 1859 — Москвада эпшилердиҥ баштапкы гимназиязы ачылган.
  • 1870 — Темирјол Рийхимяки — Санкт-Петербург (Финляндский темирјол) вокзал ачылган, первый участок Санкт-Петербургтаҥ Выборгко јетире бӧлӱк иштеген. Архитектор П. Купинскийдиҥ ӱлекери болгон.
  • 1895 — француз изобретательдер Люмьер карындаштар 245032 темдектӱ патентти «Кинематограф (аппарат) учун алган.
  • 1901 — Московский Художественный театрда А. П. Чеховтыҥ «Три сестры» деп пьесазыныҥ премьеразы ӧткӧн.
  • 1925
  • 1931 — Реввоенсовет СССР Ф. В. Токаревтиҥ системазыныҥ бир муҥ пистоледин эдип чыгарзын деп јакарган. Пистолет «7,62-мм пистолет Токарева образца 1930 г» деп адалып, јепселдерге кожулган. Телекейде ТТ — «Тула, Токарев» деп јарлу.
  • 1943 — совет јуучыл-альпинисттер совершили легендарное восхождение на Эльбрус тууга чыгып, ондо кырдыҥ ӱстинеҥ фашист штандарттарды тӱжӱре чачкан, СССР-дыҥ флагын кондырган.
  • 1945
  • 1956 — совет антарктикалык станция «Мирный» иштеп баштаган.
  • 1963Ленинградта јарлу ӱлгерчи Иосиф Бродский «тунеядство» деп буруладып, айдаткан.
  • 1972 — Кышкы Олимпий ойындар XI Саппородо ӧткӧн, Япония.
  • 1980Лейк-Плэсидте США Кышкы Олимпий ойындар XIII болгон. Ойындарды США-ныҥ вице-президенти Уолтер Мондейл ачкан.

Бу кӱнде чыккандар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

XVIII чактаҥ озо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • 1599 — Александр VII (чын ады Фабио Киджи, 1667 ј.бож.), 237-чи папа римский (1655—1667).
  • 1610 — Жан Лабади (1674 ј.бож.), француз ла нидерланд проповедник, мистик, духовный бичиичи.
  • 1683 — Джованни Баттиста Пьяццетта (1754 ј.бож.), итальян јурукчы.
  • 1901Василий Кузнецов (1990 ј.бож.), совет политикалык ла тергеелик ишчизи, дипломат.
  • 1903
    • Анатолий Александров (1994 ј.бож.), совет физик, академик, 19751986 јј. СССР-да Билим Академияныҥ президенти.
    • Георгий Бериев (1979 ј.бож.), совет инженер-авиаконструктор.
    • Жорж Сименон (1989 ј.бож.), бельгий бичиичи, мастер детективтиҥ узы, комиссаре Мегрэ керегинде романдар бичиген.
  • 1910 — Уильям Брэдфорд Шокли (1989 ј.бож.), американ физик, транзистор тапкан изобретатель, Нобельдиҥ сыйыныҥ лауреады (1956).
  • 1915
  • 1930 — Эрнст Фукс (2015 ј.бож.), австрий јурукчы, фантастикалык реализмниҥ Венский школын тӧзӧгӧн.
  • 1931Олег Гудков (1973 ј.бож.), совет лётчик-испытатель, Советский Союзтыҥ Геройы (1971).
  • 1932Игорь Шаферан (чын ады Гарольд Шаферман; 1994 ј.бож.), совет ӱлгерчи-песенник.
  • 1937 — Зигмунд Йен (2019 ј.бож.), немец космонавт, герой ГДР, Советский Союзтыҥ Геройы.
  • 1939Валерий Рождественский (2011 ј.бож.), совет лётчик-космонавт, бортинженер, Советский Союзтыҥ Геройы[6].
  • 1947
    • Майк Кшижевски, американ баскетбол тренер, ӱч катап олимпий чемпион.
    • Татьяна Тарасова, совет ле россий тренер фигурный јыҥылашла[7].
  • 1953Сергей Капустин (1995 ј.бож.), совет хоккеист, олимпий чемпион (1976), 7 катап телекейдиҥ чемпионы.
  • 1965Юрий Савичев, совет ле россий футболист, олимпий чемпион (Јайгы Олимпий ойындар (1988), финалда јеҥӱ экелген голдыҥ авторы.
  • 1988Евгений Гараничев, россий биатлонист, Кышкы Олимпий ойындардыҥ кӱлер призёры 2014 јылда таҥынаҥ јӱгӱриште.

Бу кӱнде божогондор

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

XIX чактаҥ озо

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • 1571 — Бенвенуто Челлини (1500 ј.чык.), итальян скульптор, ювелир ле бичиичи.
  • 1693 — Иоганн Каспар Керль (1627 ј.чык.), немец органист ле композитор.
  • 1792 — графиня Елизавета Воронцова (1739 ј.чык.), фрейлина, россий император Петра III фаворитказы.
  • 1904Алексей Абрикосов (1824 ј.чык.), орус предприниматель, кондитерский фабрика ачкан (эмдиги концерн «Бабаевский»).
  • 1914 — Альфонс Бертильон (1853 ј.чык.), француз антрополог, судебный идентификацияныҥ системазыныҥ авторы.
  • 1936Георгий Челпанов (1862 ј.чык.), орус философ, психолог ло логик.
  • 1984 — Наоми Уэмура (1941 ), јопон јорыкчы-экстремал.
  • 1992Николай Боголюбов (1909 ј.чык.), совет ле россий математик, физик-теоретик, АН СССР ла РАН-ныҥ академиги.
  1. XX ле XXI чактарда григориан кӱнтизӱ юлиан кӱнтизӱни 13 кӱнге озолоп јат. Ӧскӧ чактарда григориан ла юлиан кӱнтизӱлерде ӧй башка эдип чотолот: чике эдип тоолоорго, окылу конвертер датла тузаланарга јараар.
  2. Международные дни (орус.). www.un.org (6 чаган ай 2015). Дата обращения: чаган айдыҥ 13 кӱни, 2020. Архивировано кандык айдыҥ 19 кӱни, 2020 јыл.
  3. Старый стиль, 31 января, Новый стиль 13 февраля, понедельник// Православный церковный календарь
  4. Тютчев Ф.И. Хронос
  5. Шаляпин Ф.И. БРЭ
  6. Рождественский В.И. Герои страны
  7. Тарасова Т.А. Спортивная Россия
  8. Власов Ю.П. Хронос