Panay

稻、稻子Panay

O pinangan no panay 有關於稻子

Panay nu Amilika

O panay hananay i, o tadamaanay a malo-kakaenen ato saka’orip no tamdaw, o tatapangan no ngangan nira i o “Oryza” hananay, matiya o malengaway nani sota’ a kalo-rengos, o nano-

masacecacecayay to cecay no mihecaan ko rengaw nira, ira kono todongay ono ka’amisay a panay hananay tora misafononan a panay, ato i hadhaday a panay, o “sativa”. Ira koya no timoray hananay a panay, o “globerrima”, tosa ko kasasiloma nira, o tayal no tamdaw i, o mafana’ay ami palalamod to lengaw no panay, o hatiniay a fana’ no tamdaw i, naitiniay nano

‘a:yaw a misalingato a mafana’ ko tamdaw. O panay hawi, nanipaloma tangasa kacihecian nira ato a^deng ka ‘ecak no heci nira i, tiya panayen to, pawalien to ami ‘icang, tiya irangen to a palafelace, o panay hananay i, iraay koya ‘asisiw nira ato heci nira, ano maherek to amatifek i, o felac to koliraan, yapodac no heci nira i, o afih haan kola, ano tangtangen kora heci nira i o hemay haan koliraan.

O rengaw ato rahad no panay. 稻子的生態

Masamaanay ko rengaw ato kalomahad no panay i tini i hekal nano’ayaw tangasa i matini ? adihay ko masamaama:anay a sowal, naicowaay ami salingato ? ihakowaay amidalingato ?

tangasa imatini awaay ho ko so’linay a sowal, nikaolira o panay hananay itini i ‘orip no tamdaw tangasa imatini o tadamaanay to saka-‘orip, sanaw ‘aloman komi kakinkiway to renaw ato rahad no panay, o sowal no mafana’ay a tamdaw i, o kasasiroma no panay i, pakaalaay to 446 ka adihay nira saan, ano patolangha to romaay ama ‘oripay a panay i, alatek tangsa 1,083 ko kasasiroma no panay saan, irahaca koya mikinkiwan misangaan to fa^lohay a sapaloma a panay, onian fa^lohay misangan a saploma a panay i, tangasaay icowacowa a finacadan toya Tongnanya(東南亞) hananay, aca itini i timolay to fa^detay a kalo-kanatal, ano i timo tono kaholaman a niyalo’ saheto sanay o kala-panayay, o rengaw nira, iraay ko cecay miheca nacecay mipanay, irako cecay miheca natosa mipanay, ato cecay miheca natolo mipanay, ano itini to Taywan(台灣) ano itini to i Dipong(日本), hatiraay to ko lahad ato rengaw no panay.

O kasasiloma no panay. 稻子的種類.

O kafana’an to kasasiloma no panay i, ‘edengan sa tora fonlay ato caylay hananay, ramasato ora tolon hananay, nikaolira pasowal sa ko mafana’ay omi kingkioway to panay a tamdaw i, caay ko mamasa’osi ko kasasiloma no panay saan, ngalefen to tangasa imatini, macakatay to kofana’ no tamdaw to sapisa’a to kasasiloma no panay, sanaw saadihay sato ko kasasiloma no panay, sanaw irahaca ko sakarawraw no tamdamdaw a matatelitelid, o lanan a kalo-yasen hananay a panay i 446 to kasasiloma nira, tora ken ato sien hananay a panay i 1,083 ko kasasi;oma nira, o saka adihay no kasasiloma no panay i, iraay ko fana’ no tamdaw ami palalamod to kasasiloma no panay, rikol sato mapatani sato i Tongnanya(東南亞), ato lomaay a kanatal. Nikaolira ora no hadhaday a panay ato no inanomay a panay i, caay ka hecad ko kasasiloma nira, no hadhaday a panay i, cecay miheca alatek nacecay ami paloma, romasato, irahaca kopi pasela’an nira a paloma, sanaw caay kahacowa ko kinaira nira, sanaw caay ka olah ko tamdaw ami paloma tono hadhadan a panay, saheto sanay ono inanomay a panay ko kaolahan no tamdaw ami paloma.

O rengaw no panay. 稻子的生長。

O rengaw no panay to sahalafinay i, cecay aca a mihecaan, to sahalakamkamay i, tolo aca folad, nano salingato ami paloma tangasa kacicongan nira, ato kaci hanaan nira, tangasa i kacihecian nira, matatodong ko ^ecak no heci nira, tiya manga’ayay siwkaken, yamipaloma to sapaloma to panay i, a^deng toro romi’ad marengaway to nai sota’, tangasa kaci papahan nira i toroay a lomi’ad, ano itira i fangcalay a romi^ad i, aratek ano cecay miheca ma^deng natosa ato natoro ami saliyaliyaw ami paloma, o tayal no matayalay to omah ami paloma to panay, sa’ayaw, mipili’ to matatodongay to sapaloma a panay, tiya pananomen ami sa’sa’, ama pawpaway i nanom i, pili’en ami falah, yamatekenay i nanom i, oyako matatodongay a sapaloma,ano malengaw cingra nano misalingato tangasa i kato’asan nira i, o takalaw nira i, ma^den pakaala to 45-100 a milimiter(厘米) lan, masatapatapangay ko lengaw nira, samo^cel saca ko to’as nira, ato masapokopokohay ko fatac nira, masakongkongay ko raloma’ nira, o papah nira i matia o talod a sako’edaw sanay a pasifaled, tala’ayaw aciheci i, iraay ko kacihana nira, yakalohana nira a maralamod, tiya masadak ko heci nira, tangasa ka ‘ikesan no heci nira, o cecay no kaciheci nira i, ma^deng tosa ano tolo polo’ ko kahacecacecay nira, ano fangcal ko kaciheci nira i, micekelay ami ta’ong, mahaenay ko to’as no panay hananay.

O sakaadihay no panay ami paloma. 稻米的生產量.

O rannan a panay hananay sahto itini i Yacou(亞洲) ato itini Tongnanya(東南亞) hananay ko saadihayay ami palomaan, dodosato itini i Dipong(日本) ato Cousian(朝鮮), tini tono Amirikaan (美洲)ato no Oco(歐洲) an i iraay to komi palomaan, o sowal no mafana’ay mi kinkiw a tamdaw i, cecay miheca to omi palomaan i, pakaaraay to ^nem a ikan(億) no tongan(頓) koka adihay nira, no itiniay aca i Yacou(亞洲) i, rima no ikan(億) a tongan(頓), o saadihayay i ono Taylen(泰國) saan. Masamaanay ko pi paloma ano saan i, nikaorira nano ‘ayaw to no tamdawan apipaloma tangasa imatini i, sa ono kikayan to kosakatayal imatini, nikaorira o tayal to panay amipalola hawi.

1.Mikangkang to pi palomaan a omah, I’ayaw nano o kolong ko mi padangay ami kangkang, imatinisato o kikay to komi kotayay ami kangang to pi palomaan to panay.

2.Misanga’ ami sasapal to panay, itiyaho ono tamdawan ami sacapok ami patatodong to sapaloma, anini sato ono sinmongay to ko pi sacapok micakayan ko sapi ‘anip to panay.

3.Ni’anip to panay, ano mi’anip to panay i, ilaay ko pipatatodong to tapangan ato la’ed nira, itira imasenalay maponi’ay a sota’ ami satosiltosil ami paloma, o cecay ra’ed nira alatek ma^en 30 Kofen(公分), cecay tapangan ma^en 15~20 a papanayan, itini tono roto’kay a womah i, nawhani ki^mingay masa’ek’ekongay ko facal sanaw sahto ho ono tamdawan ko mitayalay, nikaolira ano no enal to a omah i, sahto to o kikay to sakatayal imatini.

4.Mikapkap to panay, nawhay toyamahelek ami ‘anip to panay, mikihatiyaay amalengaw ko semot a rengos, sanaw iraay koya mipoliyaw ami pikapkap to sapipatayaw to rengos ato fao, tosaka fangcalaw no rengaw no panay, sa noaniniay sato a tayal i, saheto to o sapayo ato safonsa ko sapipatay to rengos ato fao.

5.Mipoliyaw to panay, mi’alaw to to’as no panay, salingato mipoliyaw i itila i kahelekan ami ‘anip to saka cecay a lipay, ano fangcal ko lengaw nira, a^eng ko to’as nira palolo ami poliyaw tosak fangcal no to’as nira, rikol sato o nanom to sapotatodong tangasa kacihecian nira.

6.Opipananom to panay, nawhani o panay hananay o halinanomay, i tala’ayaw o nanom ko saka to’as nira, tala’ayaw noka cifaloan nira, tangasa to kacihecian nira caay to kapi saadihay ami pananom.  

7.Misiwka to panay, ‘alawen to ano a^eng to ko kaciheci nira, micekelay ko kalaheciay, ano ma^engto ko ‘ecak nira, samalolo sato koheci nira i, am^engay to a siwkaken, I’a:yaw ho, ono tamdawan ami hacecaycecay ami litlit, ami siwka, apanokay itira sato ami solimet.

8. Mi’icak ato mipawali to miheci no panay, I’ayaw ono tamdaway ami pawali i cidal ami ‘icag,

  Imatini sahto sato o kikay komi’icangay a tangsol ami ilang a palofelac. (Siwkulan Amis/Pangcah Suman 2024.03.11)

Tahapinanang參考文獻

1. Solidot %7c 科學家發現水稻抗旱基因.  [2013-08-16]. （原始內容存檔於2013-08-12）.

2. 存档副本.  [2021-02-05]. （原始內容存檔於2021-04-19）.

3. fao.org (糧食與農業組織企業統計資料庫). Countries by commodity (Rice, paddy).  [2014-02-11].

（原始內容存檔於2014-04-21）.