Saltar al conteníu

Arte etíope

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Ilesia de Debre Berhan Selassie, Gondar.
Ilesia de Santa María de Sion, onde la tradición asitia'l arca de l'Alianza, que vendría con Menelik I, fíu de Salomón (rei d'Israel) y la reina de Saba.
Cruz procesional en plata.
Obeliscu d'Aksum.

L'arte etíope ye la manifestación nel arte de la civilización etíope, una civilización cristiana[1] africana que se desenvolvió mientres milenios de forma relativamente aisllada (dende'l sieglu VII la espansión del islam dixebrar del restu de la cristiandá).

Ver tamién: Cultura d'Etiopía

Les principales espresiones artístiques fueron l'arquiteutura, la pintura y l'orfebrería.[2]

Arquiteutura y escultura

[editar | editar la fonte]

Los más importantes exemplos d'arquiteutura y escultura etíope son les ilesies tallaes na roca de Lalibela y el obeliscu d'Aksum. Hai munchos otros exemplos d'arquiteutura civil y relixosa en piedra y en materiales perecederos.

L'arquiteutura cristiana tuvo influyida parcialmente pola del reinu d'Aksum. Los primeros monumentos tallaos en roca daten de los sieglos VII al X. Apaecen primeramente na provincia de Tigré, onde ente los sieglos X y XII constrúi una gran ilesia funeraria de planta cruciforme dedicada a los reis Abreha y Atsbeha. El conxuntu más importante ye del de Lalibela, onde Gebre Mesqel fai tallar nel sieglu XIII un estraordinariu conxuntu d'ilesies monolítiques. Les ilesies construyíes de manera convencional suelen tener forma octogonal.[2]

Pintura

[editar | editar la fonte]

L'interior de los edificios relixosos ye davezu decoráu con pintures d'influyencia bizantina.

Les pintures cristianes más antigües calteníes son manuscritos allumaos escontra'l sieglu VII; los contactos ente'l reinu d'Aksum y el Mediu Oriente son perceptibles estilísticamente. L'aislamientu frente al restu del mundu cristianu produció una especificidá visible ente los sieglos XII y XV, cuando se desenvolvió'l xenuinu estilu etíope. La primer escuela pictórica orixinal apaeció escontra'l 1400, na ilustración de manuscritos, principalmente.[2]

Calificar a la pintura etíope como naif. La representación del cuerpu humanu ta estereotipada y simplificada, con güeyos grandes y almendrados. Los colores son bien vivos. Les temes son relixosos, y los soportes principales son los murios de les ilesies y les páxines de los llibros sagraos y los llibros plegaos llamaos sensul (ye una forma qu'apaez nel sieglu XVI; les ilustraciones acompañar d'inscripciones que les identifiquen, oraciones ya himnos llitúrxicos).[4]

  • Biblia procedente d'un monesteriu del llagu Tana, sieglos XII-XIII.
    Biblia procedente d'un monesteriu del llagu Tana, sieglos XII-XIII.
  • Juan Evanxelista nun evangelario de Gunda Gunde,<ref>Paul B. Henze, "A visit to Gunda Gunde (Irob) - February 1998", based on a presentation to the annual Orbis Aethiopicus conference in Cologne 11 October 1998
    Juan Evanxelista nun evangelario de Gunda Gunde,<ref>Paul B. Henze, "A visit to Gunda Gunde (Irob) - February 1998", based on a presentation to the annual Orbis Aethiopicus conference in Cologne 11 October 1998
  • Evangelario Gunda Gunde, ca. 1540.
    Evangelario Gunda Gunde, ca. 1540.
  • Sensul.
    Sensul.
  • Iconu procesional.
    Iconu procesional.

Unu de los exemplos más conocíos ta na ilesia de Debre Berhan Selassie ("Trinidá de Debre Berhan", cerca de Gondar, la capital histórica d'Etiopía), famosa pol so techu cubiertu d'ánxeles (que nel arte etíope represéntense como cabeces alaes) y otros murales de finales del sieglu XVII. Tamién hai iconos y retablos en madera (dípticos y trípticos).[5]

  • Ánxeles del techu de Debre Berhan Selassie.
    Ánxeles del techu de Debre Berhan Selassie.
  • Frescos de la mesma ilesia.
    Frescos de la mesma ilesia.
  • Frescos de la ilesia d'Abuna Yemata Guh (Gheralta).
    Frescos de la ilesia d'Abuna Yemata Guh (Gheralta).
  • Trípticu, ca. 1700.
    Trípticu, ca. 1700.
  • Iconu colgante.
    Iconu colgante.
  • Dípticu col mesmu motivu.
    Dípticu col mesmu motivu.
  • Yared representáu nun iconu del sieglu XV.
    Yared representáu nun iconu del sieglu XV.
  • Sacerdote etíopes tocando cítules y tambor, nuna pintura sobre cueru.
    Sacerdote etíopes tocando cítules y tambor, nuna pintura sobre cueru.
  • Tapiz que narra la batalla de Adua (Guerra ítalo-etíope). Hai una cierta semeyanza de traces primitivistas col Tapiz de Bayeux (normandu, sieglu XI).
    Tapiz que narra la batalla de Adua (Guerra ítalo-etíope). Hai una cierta semeyanza de traces primitivistas col Tapiz de Bayeux (normandu, sieglu XI).
  • Historia de Salomón y la reina de Saba, sieglos XVII-XIX.
    Historia de Salomón y la reina de Saba, sieglos XVII-XIX.
  • Ídem, finales de la década de 1920. Reparar la continuidá formal col anterior.
    Ídem, finales de la década de 1920. Reparar la continuidá formal col anterior.

Orfebrería

[editar | editar la fonte]

Na orfebrería etíope destaquen les cruces[6] de madera o metal, davezu de diseñu xeométricu astractu, con decoración d'enxareyáu y aspeutu fractal. Ta ausente nelles la escultura antropomorfa, y namái en contaes ocasiones represéntase la figura de Cristu. La so ellaboración, empecipiada nos sieglos V o VI, desenvolvióse como la parte más orixinal del arte etíope dende los sieglos X y XII.[2]

  • Cruz procesional.
    Cruz procesional.
  • Cruz de pescuezu del sieglu XIX.
    Cruz de pescuezu del sieglu XIX.
  • Cruz procesional del sieglu XII.
    Cruz procesional del sieglu XII.
  • Sacerdote de la ilesia de Yemrehanna Krestos[7] con vestidures llitúrxiques, portando una cruz.
    Sacerdote de la ilesia de Yemrehanna Krestos[7] con vestidures llitúrxiques, portando una cruz.

Otres artesaníes

[editar | editar la fonte]

Contrariamente a les obres d'arte relixoso, los oxetos d'usu cotidianu, de esmerada ellaboración artesanal, suelen ser efímeros y nun se caltienen de dómines bien anteriores a los dos últimos sieglos. Los distintos artesanaos desenvolviéronse en función d'árees culturales, definíes en rellación a los sistemes agrarios. Nes árees de güerta del Suroeste, atópase moblame monóxilo (meses o sielles tallaes nuna sola pieza de madera). Nes zones de cafetales realícense ellaboraos xuegos de café. El apoyacabezas ye un oxetu importante, que'l so usu espandir de sur a norte a partir del sieglu XVII. Suelen ser monóxilos, pero tamién los hai de dos pieces ensambladas.[2]

La cestería coloriada ye común na Etiopía rural. Tien múltiples formes y usos (envases p'almacenaxe de granos y otros alimentos, muebles, arcos, etc.) La ciudá musulmana de Harar ye una de les más afamaes nesta artesanía. Los canastros etíopes clasifíquense como de la variedá denominada "coiled".[8]

  • Tambores procedentes de la ilesia de Debre Berhan Selassie.
    Tambores procedentes de la ilesia de Debre Berhan Selassie.
  • Ídem.
    Ídem.
  • Calabaces decoraes.
    Calabaces decoraes.
  • Cestería y cerámica d'un pobláu falasha (Gondar).
    Cestería y cerámica d'un pobláu falasha (Gondar).
  • Apoyacabezas jimma.
    Apoyacabezas jimma.
  • Escudo tradicional.
    Escudo tradicional.

La cerámica, d'una estraordinaria diversidá, ye de gran calidá, sobremanera nes rexones de Tigré, Harar, Illubabor, Welayta y Gayent. La xoyería ye tamién bien diversa, bien orixinal ente los argobba de Harar, que tamién realicen cestería polícroma pa la decoración interior de les cases de Harar. Nel pasáu, les armes, especialmente los escudos, yeren oxetu d'una esmerada ellaboración artesana, reforzaos y decoraos con plaques metáliques en relieve, especialmente al norte del país.[2]

L'arte corporal tuvo un gran desarrollu dende'l sieglu XVII, cuando los cristianos etíopes empezaron a dar una gran importancia al peñáu; anguaño les muyeres de Tigré lleven un peñáu distintivu. Nel sur, los nyangatom realicen los sos peñaos con magre, y los oromos componen ellaboraes peluques, les más famoses na rexón de Jimma. Los tatuaxes son relativamente discretos nes poblaciones cristianes rurales, onde les muyeres suélense faer tatuar una cruz na frente. Sicasí, los mursis tatúense estensamente'l cuerpu.[2]

Capiya etíope del Santu Sepulcru de Xerusalén

[editar | editar la fonte]
Vista del esterior, con monxos etíopes.

En 1808 llevantóse, nel techu de la capiya de Santa Elena de la ilesia del Santu Sepulcru de Xerusalén, la capiya etíope (tamién llamada "capiya abisinia", "aldega etíope", "monesteriu de San Antón" o "Deir ye-Sultan"), sometida a interminables pleitos de propiedá ente les distintes confesiones cristianes.[9]

  • Salomón na capiya etíope.
    Salomón na capiya etíope.
  • La reina de Saba, nel mesmu allugamientu.
    La reina de Saba, nel mesmu allugamientu.
  • Apostoláu, nel mesmu allugamientu.
    Apostoláu, nel mesmu allugamientu.
  • Vista del d'interior la capiya.
    Vista del d'interior la capiya.
  • Vista del esterior
    Vista del esterior
  • Dignatarios civiles y relixosos nuna ceremonia (Pascua de 1941).
    Dignatarios civiles y relixosos nuna ceremonia (Pascua de 1941).
  • Ídem.
    Ídem.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Hansberry, William Leo. Pillars in Ethiopian History; the William Leo Hansberry African History Notebook. Washington: Howard University Press, 1974. Fonte citada en en:Christianity in Ethiopia. Mathurin Veyssière de Lacroze, João Bermudez « Histoire du christianisme d'Éthiopie et d'Arménie », Vve -y Vier et P. Paupie, 1739, (ASIN B001BMUX7G). Fonte citada en fr:Christianisme en Éthiopie. CIA World Factbook. Fonte citada en en:Religion in Ethiopia. Vease tamién Etiopía#relixón, ilesia ortodoxa etíope, ilesia católica etíope y ilesia ortodoxa copta.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Jacques Mercier, en Gérard Prunier, L'Éthiopie contemporaine, Karthala, 2007, pgs. 257-260.
  3. ↑ James Bruce, Travels to Discover the Source of the Nile, In the Years 1768, 1769, 1770, 1771, 1772 and 1773. Fonte citada en en:Narga Selassie
  4. ↑ The role of illumninated manuscripts in ethiopian culture en VV. AA. Ethiopian Art: The Walters Art Museum, Third Millennium Information Ltd, 2001, ISBN 1-903942-02-0, pg. 116.
  5. ↑ «Ethiopia, its Art and Icons». Consultáu'l 22 de xunu de 2012.
  6. ↑ Grand Larousse Universel, Tome 6, édition 1991, pages 3985, article "Éthiopie" - "Archéologie et art". Fonte citada en fr:Croix éthiopienne
  7. ↑ L'Art en Éthiopie de Walter Raunig, octobre 2005, pages 76 à 80. Fonte citada en en:Yemrehanna Krestos (église)
  8. ↑ «Ethiopian Handicraft». Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunetu de 2012. Consultáu'l 22 de xunu de 2012.
  9. ↑ * Amenacia de colapsu nel Santu Sepulcru espierta vieyes rocees ente les Ilesies, EFE, 7 d'ochobre de 2008.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]




Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Arte_etíope&oldid=4134570»