Guardia Pretoriana

Soldáu pretorianu. Estatua asitiada nel pedestal d'un arcu triunfal llevantáu n'honor de Traxanu a entamos del sieglu II.

La Guardia Pretoriana (en llatín, cohortes praetorianae) yera una unidá d'élite del exércitu imperial romanu que facía les veces de guardia personal de los emperadores. Demientres la época de la República romana los pretorianos yeren una pequeña unidá d'escolta qu'acompañaba a altos cargos de l'alministración, como senadores o gobernadores provinciales, y tamién a los cargos militares d'altu rangu de les lexones. El primer emperador, César Augustu, fundó la Guardia Pretoriana como una unidá dedicada a garantizar la so seguridá personal. La Guardia exerció la so función demientres tres sieglos, nos que se fizo famosa poles sos interferencies na política romana, que llegaron al puntu de derrocar emperadores y proclamar otros pa sustituyilos. La Guardia foi disuelta, en 312, por Constantín el Grande.

Historia

República romana

El nome de guardia pretoriana orixinose demientres la República romana pa denomar a los guardias encargaos de la seguridá de los xenerales romanos, polo menos na dómina de l'aumentu de la influyencia pública de la familia de los Escipiones, alredor del 275 e.C. Nun taba llexisláu que los xenerales del exércitu tuvieran una guardia permanente, pero dellos militares d'altu rangu entamaron a arrodiase de guardias pa protexese. Asina, demientres el sitiu de Numancia, Escipión Emilianu formó una unidá de 500 hombres pa que lu protexeran cuando salía al campu de batalla, un momentu nel que los militares d'altu rangu yeren vulnerables pal enemigu. Los xenerales romanos diben ocupando los sos cargos de forma cada vegada más estable, y esti vezu foi estendiéndose, y tamién el de nomar a esta unidá. Nel campu de batalla estes cohortes yeren la cabera unidá de reserva, qu'entraba en combate namái cuando yera imprescindible. Los cónsules, cuando visitaben instalaciones militares y nun había guerra, yeren protexíos polos lictores, qu'acampaben alredor de les tiendes de los cónsules.

Nel añu 40 e.C. neto Octaviu (el futuru César Augustu) que so rival Marcu Antoniu teníen unidaes pretorianes organizaes por ellos. Según Apianu, taben formaes por veteranos agrupaos en cohortes. Antoniu tenía trés cohortes cuando taba n'Oriente, y en 32 e.C. llegó a acuñar monedes n'honor de los sos pretorianos. Según Paul Orose, Octaviu mandaba cinco cohores n'Actium.

Tres de la so victoria na batalla d'Actium, Octaviu amestó los sos pretorianos colos del so rival como forma de rexunificación simbólica.

Imperiu romanu

Los lexonarios que pasaron a ser conocíos como Guardia Pretoriana yeren veteranos del exércitu que s'integraben na Guardia pa facer de guardia personal del emperador. Organizaos por Augustu, los miembros de la Guardia acompañábenlu demientres nes campañes militares, y facíen tamién les veces de policía secreta pa cuidar de que s'adoptaran les decisiones del Senáu y l'emperador. La Guardia, que sería disuelta por Constantín el Grande nel sieglu IV, yera un cuerpu estremáu de la Guardia Imperial Xermana (numerus Batavorum), encargáu de la protección personal, a la manera de guardaespaldes, de los primeros emperadores romanos.

El serviciu na Guardia yera más cortu que na carrera militar normal: en 13 e.C. establecióse que sirvieran doce años, en cuenta de los 16 de los otros lexonarios, y en 5 e.C., según Tácitu, esti periodu ampliose a 16 pa los pretorianos en cuenta de los 20 años de los demás lexonarios. La so cercanía al emperador concedía-yos dellos privilexos, como'l de llevar armes nel Pomerium, nel centru de Roma. El sueldu, amás, yera mayor que'l de los otros lexonarios. En tiempu de Nerón un pretorianu cobraba trés veces y media lo que un lexonariu, y a ello había que sumá-y el donativum que-yos pagaba cada nuevu emperador. Esta cantidá, equivalente a dellos años de paga, cobrábase cuando un emperador llegaba al cargu, y avezaba a repetise cuando había acontecimientos importantes nel imperiu, foran políticos o de la familia imperial (nacimientos, matrimonios...). Había tamién grandes pagos, en dineru o en subsidios alimenticios, pa recompensar la so fidelidá tres de cada intentu fracasáu de deposición imperial.

Temidos pola población y pol Senáu, los pretorianos nun yeren bien vistos polos habitantes de Roma.

Papel políticu

Les cohortes pretorianes intervinieron bien de veces nes lluches pola sucesión imperial. El Senáu, que nun tenía soldaos propios, nun tenía otra qu'aceptar al emperador elixíu polos pretorianos o poles otres lexones. El nuevu emperador yera siempres proclamáu polos pretorianos primeru de ser ratificáu pol Senáu y poles lexones acampaes nes diferentes provincies.

Tres de la muerte de Sejanus, que foi asesináu pola Guardia tres de prometé-yos Tiberiu un donativum, esta entamó a tener un papel cada vegada más ambiciosu y sangrientu. Si'l preciu yera bono asesinaben emperadores, facíen caer en desgracia a los sos propios prefectos o revolvíen a la población de la capital imperial. Nel añu 41 Calígula, y la so muyer y fía, foron asesinaos por senadores apoyaos por pretorianos. Estos punxeron al so tíu, Claudiu, nel tronu, ensin que'l Senáu fora quien a oponese. Nel 69, el Añu de los Cuatro Emperadores, dempués de que Galba nun-yos diera un donativo los pretorianos tresfiriéron-y el so apoyu a Otón y asesinaron al emperador. Esti dio satisfacción a toles sos demandes, incluyíu'l derechu a nomar a los sos propios prefectos, y esto garantizó-y la so llealtá. Tres de derrocar a Otón Viteliu disolvió la Guardia, sustituyéndola por otra de nueva creación, muncho más grande (16 cohortes). Vespasianu apoyose na Guardia disuelta pa derrotar a Viteliu, y restableció la Guardia, con nueve cohortes, tres de proclamase emperador. Tentó de garantizar la so fidelidá nomando a so fíu, Titu, como prefectu del pretoriu.

Magar que tenía'l poder pa derrocar o imponer emperadores, la Guardia no tenía, a diferencia del personal de palaciu, el Senáu o la burocracia, dengún poder alministrativu nin de gobiernu.

Referencies

Enllaces esternos

"Guardia Pretoriana", entrada na Ancient History Encyclopedia (n'inglés)