Pokémon
| Pokémon | |
|---|---|
| franquicia de medios | |
|
| |
| Web oficial | |
Pokémon (ポケモン Pokemon?) ye una franquicia medios qu'orixinalmente entamó como un videoxuegu RPG, pero por cuenta de la so popularidá foi a estenderexase a dellos medios d'entretenimientu como series de televisión, xuegos de cartes, ropa, ente otros, tornándose nuna marca que ye reconocida nel mercáu mundial. Les ventes de videoxuegos fasta'l 1 d'avientu de 2006 algamaren una cantidá de 307 millones d'exemplares (incluyendo la venta de la versión Pikachu de la consola Nintendo 64),[1] llogrando'l segundu llugar de les sagues de videoxuegos más vendíos de Nintendo.[2] La franquicia celebró'l so décimu aniversariu'l 27 de febreru de 2006.[3][4]
La saga videoxuegos ye desenvuelta pola compañía programadora de software xaponesa Game Freak, con personaxes creaos por Satoshi Tajiri pa la empresa de xuguetes Creatures Inc., ya de la mesma Distribuidora de videoxuegos distribuyida por Nintendo. La misión nestos xuegos ye prindar ya entrenar a los pokémon (criatures que la so denominación da nome al xuegu), que fasta la fecha algamen el númberu de 807. La posibilidá d'intercambealos fíxo-y algamar una popularidá que s'afiguró nun ésitu de ventes ya la consiguiente apaición d'una serie animada, películes y diversu merchandising como peluches, xuguetes ya cartes.
La producción de los videoxuegos, serie d'anime ya demás material pa la so distribución n'occidente foi realizada n'Estaos Xuníos por 4Kids Entertainment fasta payares de 2005, momentu en que decidió nun anovar el so contratu con Pokémon USA (una subsidiaria de Pokémon Company). Anguaño esta supervisa tou lo referente al material de Pokémon na so distribución n'occidente.[5]
Etimoloxía
[editar | editar la fonte]La pallabra Pokémon ye la contraición romanizada de la marca xaponesa Pocket Monsters (ポケットモンスター Poketto Monsutā?, lliteralmente "bisarmes de bolsu"), como tales contraiciones son avezaes en Xapón.[6]
N'inglés, la pallabra escríbese Pokémon con tilde n'acentu agudu, a pesar de qu'esti signu nun esiste nel usu avezáu d'esti idioma. Esto debe a que al xunir les pallabres Pocket Monster llogróse Poke-Mon. El problema ye que, según les normes del inglés, esto pronunciaríase como pouk mon. En bien pocos otros casos (como maté que se pronuncia /mátei/ y quier dicir mate) puede ponese n'inglés un acentu na "e" por que ésta pronúnciese, resultando asina'l nome "Pokémon". N'asturianu puede usase la trescripción rōmaji que prescinde del acentu por razones ortográfiques, magar nel usu comercial davezu apaez usando tilde.
El términu Pokémon, amás de referise a la franquicia en sí, puede aludir colectivamente a les 807 especies ficticies qu'apaecieron nos diversos medios de la franquicia.
Historia
[editar | editar la fonte]Cuando'l creador, Satoshi Tajiri, yera nuevu, ún de los sos pasatiempos favoritos yera la recueya ya coleición d'inseutos.[7] Tajiri dirixir a la ciudá de Tokiu a estudiar, yá que el so padre quería que fora inxenieru. Sicasí, a Tajiri nun-y prestaba la idea d'estudiar ya dedicábase más a pasatiempos como los videoxuegos. Pasó un tiempu ya Tajiri llegó a trabayar como xugador de prueba de dellos xuegos pa revistes, xunto a Ken Sugimori, con quien fixo una gran amistá. En 1989 crearon una revista llamada Game Freak.[8]
Col ésitu de la consola NES, los dos decidieren crear daqué innovador pa la consola, y Tajiri decidió faer que Game Freak convertir nuna compañía. Entamó a trabayar nun xuegu de ruempecabeces nomáu Mendel Palace (conocíu en Xapón como Quinty), que foi llanzáu en 1989, algamando bon ésitu, lo cual marcó'l entamu de la historia de la compañía.
Al añu siguiente, los dos decidieren crear un xuegu pa la consola Game Boy. Tajiri al ver el Game Link Cable, tuvo la idea d'un xuegu au pudiera tresferise información d'una Game Boy a otra. Influyíu por sagues como Final Fantasy y Dragon Quest, Tajiri acomuñó la idea de la metamorfosis. Tajiri creó un RPG onde les bisarmes podríen evolucionar y ser tresportaos d'una consola portátil a otra.[8]
El proyeutu foi unviáu a Nintendo. Ente que Tajiri yera quien tenía la idea principal, Sugimori yera l'encargáu de los diseños de les bisarmes. Asina mesmu, recibieron conseyos per parte de Shigeru Miyamoto (creador de Mario Bros.) p'ameyorar el xuegu, que nesi entós recibía'l nome de Capsule Monster.[8]
La producción d'esti proyeutu duró cinco años. Naquel tiempu, la consola Game Boy entró en cayente pola escasez de nuevos xuegos, por cuenta de que la compañía Nintendo yá nun tenía más idees pa la consola portátil. Per otru llau, Game Freak tuvo con falta d'aiciones y recursos, polo que la so situación entró en xaque. Dempués d'esto, el proyeutu de Tajiri foi renomáu como Pocket Monsters. En febreru de 1996 llanzar al mercáu Pocket Monsters Aka and Midori ("Red" y "Green") Primeramente'l xuegu nun tuvo ésitu, pero al algamar un añu, llegárase a la marca de millón de copies.[8]
Al ver esto, Nintendo decidió unviar la serie a occidente. El nome foi embrivíu a Pokémon por cuenta de qu'había una serie de Mattel conocida como Monster in My Pocket. Los xuegos Pokémon Red y Blue convertir nun ésitu nos Estaos Xuníos, con más de 200.000 copies vendíes na primer selmana.
El eslogan de la serie en Xapón foi ¡Vamos consiguir Pokémon! (ポケモンGETだぜ! Pokemon Getto Daze!?), que fíxose famosu. Nos Estaos Xuníos, esta frase ye conocida como “Gotta Catch'em All!” y n'España; "¡Faite con toos!"
Les bisarmes de bolsu
[editar | editar la fonte]Los pokémon son una clase de criatures (bisarmes) basaes en munchos casos n'animales reales o criatures mítiques ya mitolóxiques orientales. Otros inspírense en coses inanimaes ya llexendaries, o en conceutos matemáticos, filosóficos, musicales o culturales. Son prindaos con un aditamento especial llamáu Poké Ball (Pokebola en delles traducciones).
Tipos de Pokémon
[editar | editar la fonte]|
|
| ||||||||||||||||||
| Nota: Ente paréntesis apaez el nome n'inglés. | |||||||||||||||||||
Esisten 18 tipos nos que s'entama a los pokémon. Los tipos acero y accidente fueron amestaos nel añu 2000, nos xuegos Gold, Silver y Crystal y el tipu fada foi amestáu'l 2013 nos xuegos Pokémon X y Y. Los pokémon pueden aprender ataques de tipos estremaos al so tipu. Por casu, Kabutops (Agua/Roca) puede aprender el movimientu Pokémon Giga drenado que ye de tipu planta.
Cada pokémon tien una cantidá determinada de movimientos o ataques que pue deprender. Estos puédense clasificar pol so tipu o elementu (por casu, l'ataque truenu ye un ataque tipu llétricu).
Los pokémon tamién s'ordenar ya estremen d'esta manera, dándo-y ventayes o desventaxes contra otros. Por casu: Un pokémon tipu augua tien más probabilidá de vencer a un pokémon tipu fueu, qu'unu tipu yerba, una y bones los ataques de tipu augua apaguen el fueu, ente que los ataques de tipu fueu amburen la yerba. A les plantes, pela so parte, yá que medren cola augua, ésta nun-yos fai enforma dañu. Esta secuencia, comparar col popular xuegu piedra, papel o tisoria.
Videoxuegos
[editar | editar la fonte]Los videoxuegos de Pokémon llindábense nun principiu al xéneru RPG. Dempués de comprobar l'ésitu de la saga, estendiéronse en munchos otros xéneros.
Primer xeneración
[editar | editar la fonte]La historia de los videoxuegos de Pokémon empecipiar colos llanzamientos de Pocket Monsters Aka and Midori (Red y Pokémon Green) en Xapón en 1996, pa la consola Game Boy. Por cuenta de la popularidá qu'algamaron estos 2 xuegos, pocu más tarde apaeció Pokémon Blue. Les versiones orixinales de Aka (緑) and Midori nunca salieron a la venta fora de Xapón,[9] sinón que internacionalmente llanzáronse Pokémon Red y Blue, videoxuegos coles meyores de Pokémon Blue, pero coles carauterístiques de los orixinales Aka y Midori.
L'aventura nestes versiones trescurre na rexón de Kanto, polo que'l nome d'esta rexón suel trate acomuñáu a estos videoxuegos de la primer xeneración. El númberu de pokémon d'estes versiones ye de 151, dende Bulbasaur hasta Mew.
La tercer versión (cuarta en Xapón) de los primeros videoxuegos de Pokémon ye Pokémon Yellow,[10] el cual foi llanzáu'l 2 de setiembre de 1998 en Xapón, y n'América del Norte el 1 d'ochobre de 1999. L'argumentu d'esti títulu ye bien cercanu a la serie d'anime.
Depués d'esto realizaron otres subsagas de la franquicia, como les versiones Pokémon Stadium para Nintendo 64,[11] onde podíen vese en 3D y usar a los pokémon entrenaos de los xuegos de RPG de Game Boy pa ingresalos al xuegu y lluchar.
- Hai un total de 151 pokemon (de Bulbasaur a Mew).
- Apaición de 15 tipos distintos.
- Incorporen un total 165 movimientos.
- Esta xeneración toma del capítulu 1 al 118 del anime.
- La primer temporada abarca del capítulu 1 al 84.
- La segunda temporada abarca del capítulu 84 al 118.
- La primer película según la Segunda pertenecen a esta xeneración.
- Un total de 255 oxetos (368 si cuntamos colos oxetos que nos apaecieron o nos qu'un principiu taben en fase Beta nun principiu teníense pensáu que les medayes fueren agospiaes a la nuesa mochila y quedaron restos de les medayes que formen parte del códigu del xuegu).
- La mochila solo puede tener 20 oxetos al nun tar estremada (oxetos clave, movimientos curatibles, etc.)
Segunda xeneración
[editar | editar la fonte]Nel añu 2000 fueron llanzaos al mercáu los xuegos Pokémon Gold y Silver[12][13] pa la consola Game Boy Color. Nestes versiones apaez una nueva rexón conocida como Johto,[14] onde s'habíen descubiertu 100 pokémon nuevos (dende Chikorita hasta Celebi), llevando un total de 251 hasta nesi entós. Johto tamién escondía misterios como'l de les antigües Ruines Alpha, o'l de la Torre Tin.
Nel añu 2001 apaeció Pokémon Crystal,[15] el primer xuegu de Pokémon onde puede escoyese a un personaxe femenín como protagonista.
- Añaden un total de 100 nueves especies Pokémon (de Chikorita a Celebi) faciendo un total de 251.
- Incorporen un total de 81 movimientos.
- Apaición del tipu acero y del tipu siniestru.
- Ciclu de día y nueche.
- Xuntó 2 rexones en 1 (Kanto y Johto).
- Introdució les animaciones nos pokémon (pokemon cristal).
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu 119 al 276 y ta ambientada en Johto.
- La tercer temporada abarca del capítulu 119 al 159.
- La cuarta temporada abarca del capítulu 160 al 211.
- La quinta temporada abarca del capítulu del 212 al 276.
- Les películes que pertenecen a esta xeneración son la tercera y la cuarta.
- Un total de 255 oxetos (258 si cuntamos dalgunos de los oxetos que formaron parte de la fase beta del videoxuegu).
- La mochila tien bolsos, polo que cada oxetu tien el so llugar (oxetos curatibles, pokeballs, movimientos, etc.), y al igual que na Primer Xeneración, esta mochila almacena 20 oxetos.
Tercer xeneración
[editar | editar la fonte]Nel añu 2003 faen la so apaición los xuegos Pokémon Ruby y Sapphire pa la consola Game Boy Advance.[16][17] Nestes nueves versiones apaez una nueva rexón llamada Hoenn, y 135 nueves especies de pokémon (dende Treecko hasta Deoxys), alzando'l total d'hasta 386 pokémon. Incorporóse'l conceutu de les batalles d'equipu de 2 contra 2, los concursos pokémon y los Pokéblock (Pokécubos n'España), según nueves habilidaes especiales.
N'ochobre de 2004 salieron a la venta Pokémon FireRed y LeafGreen,[18][19] siendo un remake de los primeros xuegos, Pokémon Red y Green. El xuegu considérase parte de la tercer xeneración por cuenta de que los movimientos de los pokémon, oxetos y el restu de carauterístiques fueron incorporaos.
Nel añu 2005 salió a la venta Pokémon Emerald.[20] A diferencia de Ruby y Sapphire, en Pokémon Emerald ye posible enfrentase a los dos equipos enemigos esistentes (l'Equipu Aqua y l'Equipu Magma), y nuevos desafíos como la Batalla de la Frontera (Battle Frontier).
- Añaden un total de 135 de nueves especies Pokémon (de Treecko a Deoxys), faciendo un total 386.
- Añaden 103 movimientos nuevos con un total de 354.
- L'apaición de los combates dobles.
- L'usu del E-reader un dispositivu de reconocencia de cartes que nel xuegu desencadena eventos.
- L'apaición de les naturaleces nun Pokémon.
- L'apaición de les habilidaes nun pokemon cuntando con un total de 77.
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu (277 al 469) y ta ambientáu en Hoenn.
- La sesta temporada abarca del capítulu 277 al 316.
- La séptima temporada abarca del capítulu 317 al 368.
- La octava temporada abarca del capítulu 369 al 422.
- La novena temporada abarca del capítulu 423 al episodiu 469.
- Ente les películes, la quinta, la Pokémon: Jirachi y los Deseos sesta y la séptima representen y pertenecen a la tercer xeneración.
- Un total de 376 oxetos (ediciones de la Game Boy Advance) (389 oxetos, si cuntamos colos oxetos que fueron refugaos mientres la fase beta).
- Un total de 547 oxetos (edición de Pokémon Colosseum).
- Un total de 593 oxetos (edición de Pokémon XD).
- La mochila puede almacenar un máximu de 30 oxetos. El videoxuegu incorpora consigo un compartimientu nunca antes vistu, cola incorporación de les bagues.
Spin-offs
[editar | editar la fonte]Ente la tercera y cuarta xeneración (2005-2006), apaecieron dellos videoxuegos de Pokémon que formen parte de la categoría de spin-offs.
Nel 2005 salió a la venta Pokémon Dash, que foi unu de los primeros videoxuegos de Pokémon pa la consola Nintendo DS.
El 10 de payares de 2006 fixeron la so apaición los xuegos Pokémon Mystery Dungeon, Blue Rescue Team para Nintendo DS[21] y Red Rescue Team pa Game Boy Advance.[22] Nestes versiones el xugador ye un pokémon. Él y los sos compañeros pokémon, conformen un equipu de rescate, y tienen como oxetivu rescatar al mundu de desastres naturales. Les remortines d'estes versiones, que formen parte de la cuarta xeneración, son Pokemon Mystery Dungeon: Explorers of Time y Explorers of Darkness, que salieron a la venta'l 20 d'abril de 2008.[23][24]
Cuarta xeneración
[editar | editar la fonte]Pokémon ediciones Diamante y Perlla fueron llanzaes nel 2006 para Nintendo DS, faciendo un total de 489.
Nestes versiones apaez una rexón llamada Sinnoh (Shinou en xaponés), y incluyéronse 107 especies de Pokémon (dende Turtwig hasta Arceus) algamando un total hasta esi momentu de 493 pokémon.[25] Los gráficos del xuegu son escenarios en tres dimensiones, y los personaxes en 2D, al igual de la mayoría d'oxetos colos qu'interactuar.
Pokémon Platinum salió a la venta'l 13 de setiembre de 2008 en Xapón[26] y ye un remake de Pokémon Diamond y Pearl, añadiendo nueves carauterístiques y historia. Los títulos spin-off de la cuarta xeneración, Pokemon Mystery Dungeon: Explorers of Time y Explorers of Darkness, salieron a la venta'l 20 d'abril de 2008. Otramiente, Pokémon Battle Revolution para Wii, que dispón de conectividad Wi-Fi.[27]
El 12 de setiembre de 2009 (14 de marzu de 2010 n'América y 26 de marzu de 2010 n'Europa) salió a la venta en Xapón los remakes de los xuegos Pokémon Gold y Silver pa la consola Nintendo DS sol títulu Pokémon HeartGold y SoulSilver.[28]
- Añaden un total de 107 nueves especies Pokémon (de Turtwig a Arceus), faciendo un total de 493.
- Añaden un total de 117 movimientos con un total de 467.
- Incorporen 47 habilidaes nueves con un total de 123.
- Vuelve'l ciclu de día noche de la segunda xeneración.
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu 470 al 660 y ta ambientada en Sinnoh.
- La décima temporada toma del capítulu 470 a la 521.
- La oncena temporada abarca del capítulu 522 a la 573.
- La docena temporada abarca del capítulu 574 a la 626.
- La decimotercer temporada abarca del capítulu 627 a la 660.
- Les películes octava, novena, décima, oncena, docena y Pokémon: Zoroark: El Maestru d'Ilusiones decimotercer pertenecen a esta xeneración.
- Un total de 536 oxetos (547 oxetos ensin cuntamos colos que fueron refugaos mientres la ellaboración y otres que se quedaron nel códigu del xuegu pero fueron solo una versión beta).
- La mochila d'esta xeneración puede almacenar tolos oxetos del videoxuegu.
Quinta xeneración
[editar | editar la fonte]La quinta xeneración de xuegos dio pasu col llanzamientu de les versiones pa la consola portátil Nintendo DS, Pokémon Edición Negra y Edición Blanca, que fueron revelaos el 9 d'abril de 2010 nel sitiu web de Pokémon Xapón, trayendo la rexón Teselia (Isshun en xaponés y Unova n'inglés), y una cifra de 156 Pokémon nuevos (dende Victini hasta Genesect), completando un total de 649 pokémon hasta la fecha. El so llanzamientu al mercáu xaponés foi'l 18 de setiembre de 2010, n'Europa'l 4 de marzu de 2011 y n'América el 6 de marzu de 2011.[29]
Nel 2012 son llanzaos los videoxuegos Pokémon Negru y Blanco 2, que asoceden 2 años dempués de Blanco y Negru, faciendo un total de 679.
El 15 d'agostu de 2013 salió Pokémon Rumble O pa Wii U .[30]
- Incorporen un total de 156 especies Pokémon (de Victini hasta Genesect), faciendo un total de 649.
- Añaden 92 movimientos nuevos con un total de 559.
- Incorporen 41 habilidaes nueves con un total de 161.
- Incorporación de los combates triple y rotatoriu.
- Puede modificar la dificultá del xuegu (Blanco y Negru 2).
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu 661 al 804 y ta ambientada en Teselia.
- La decimocuarta temporada abarca del episodiu 661 al 710.
- La decimoquinta temporada abarca del episodiu 711 al 759.
- La decimosesta temporada abarca del episodiu 760 al 804.
- Les películes decimocuarta, decimoquinta y La película Pokémon: Genesect y l'espertar d'una lleenda decimosesta pertenecen a esta xeneración.
- Un total de 622 oxetos (Pokémon Blanco y Negru).
- Un total de 638 oxetos (Pokémon Blanco y Negru 2).
- La mochila d'esti videoxuegu puede almacenar tolos oxetos, y en Blanco y Negru 2 esiste un compartimientu extra, nel cual podemos almacenar lo que nós queramos.
Sesta xeneración
[editar | editar la fonte]El 8 de xineru de 2013 fueron anunciaos Pokémon X y Y,[31] que fueron llanzaos el 12 d'ochobre del mesmu añu.[30] Desenvolver na rexón de Kalos. Añadiéronse 69 Pokémon nuevos (dende Chespin hasta Zygarde), sumando un total de 718 pokémon, darréu añadiríense 3 nuevos pokémon (Diancie, Hoopa y Volcanion), completando asina 721 especies de pokémon. Añadiéronse les megaevoluciones y el tipu fada, que ye supereficaz contra'l tipu dragón.[32]
Taba previstu que'l llanzamientu del Bancu de Pokémon y el Poké Trasladador pa Nintendo 3DS fuera'l 27 d'avientu de 2013, pero a la fin retrasóse debíu al tráficu eleváu de Nintendo Network.[33] Dambos xuegos tán disponibles dende'l 21 de xineru en Xapón,[34] el 5 de febreru n'América y el 4 de febreru n'Europa, Australia y Nueva Zelanda.[35]
El tiempu pa consiguir pases gratuitos allargar hasta'l 21 de febreru en Xapón[34] y el 14 de marzu n'Europa, América, Australia y Nueva Zelanda.[35]
El 7 de mayu de 2014 fueron anunciaos Pokémon Rubí Omega y Pokémon Zafiro Alfa, remakes de Pokémon Ruby y Sapphire, que fueron llanzaos a finales de payares del mesmu añu.
- Añade un total de 71 nueves especies Pokémon (de Chespin a Volcanion), faciendo un total de 721.
- Incorporen el tipu fada.
- Incorporen la Megaevolución.
- Incorporen l'apaición de Pokémon selvaxes por hordas.
- Incorporen los combates nel cielu consisten en combates que puedan volar o tengan l'habilidá levitación.
- Un total de 62 nuevos movimientos con un total de 621.
- Un total de 27 habilidaes nueves con un total de 191.
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu 805 al 950 y ta ambientada en Kalos.
- La decimoséptima temporada abarca de los capítulos 805 al 853.
- La decimooctava temporada abarca de los capítulos 854 al 896.
- La decimonovena temporada abarca de los capítulos 897 al 950.
- Les películes La película Pokémon: Diancie y la crisálida de la destrucción decimoséptima, decimoctava y decimonovena pertenecen a esta xeneración.
- Un total de 722 oxetos (Pokémon X y Y) (740 si cuntamos colos que quedaron refugaos, gran parte del códigu conformar d'oxetos que'l xugador nun puede llograr nin interactuar con ellos).
- Un total de 775 oxetos (Pokémon Rubí Omega y Zafiro Alfa) (781 si cuntamos con dellos oxetos que al igual qu'en Pokémon X y Y refugar, al ser oxetos colos que nun puedes interactuar nin llograr).
- La mochila d'esta xeneración puede almacenar tolos oxetos del videoxuegu, nesta xeneración podemos personalizar la bolsa del nuesu personaxe.
Séptima xeneración
[editar | editar la fonte]El 26 de febreru de 2016 y celebrando los 20 años del primer xuegu fueron anunciaos Pokémon Sun and Moon, que fueron llanzaos el 18 de payares de 2016 (23 de payares n'Europa) y empecipiaron esta séptima xeneración. Dambos xuegos son compatibles con Nintendo 3DS, Nintendo 2DS, New Nintendo 3DS y New Nintendo 2DS. Nintendo llanzó un videu de presentación onde s'amosaben los xuegos principales de cada xeneración y los sos años de salida; 1996, 1999, 2002, 2006, 2010, 2013 y 2016, dando a entender que se trata d'un xuegu de nueva xeneración. Nel videu tamién se confirmó que'l xuegu va incluyir dos nuevos idiomes; chinu tradicional y chinu simplificáu. La Rexón na que trescurre la historia ye "Alola", nesta ocasión ta constituyida de cuatro islles y archipiélagos. El xuegu ta apináu de lleendes y misterios que crean un folclor d'una fondura que nun se vio enantes na saga. Munchos medios cataloguen Alola como la rexón meyor ambientada de la franquicia, ello ye que "Sun and Moon" lleváronse ante gran variedá de medios de la crítica mundial el "gallardón" de "meyor xuegu de la saga".[36][37][38]
El 6 de xunu de 2017, mientres un "Pokémon Direct" nel qu'amás se presentó Pokkén Tournament DX para Nintendo Switch y la versión pa consola virtual de Nintendo 3DS de los clásicos Pokémon Oru y Plata, Game Freak anunció oficialmente dos nuevos títulos que siguiríen la séptima xeneración de la franquicia, Pokémon Ultrasol y Ultraluna, que salieron a la venta'l 17 de payares de 2017 en tol mundu. Estes nueves ediciones son, de nuevu, jugables en toles consoles de la familia Nintendo 3DS ya inclúin nuevos Pokémon, nueves funciones, una historia alternativa y una rexón de Alola redefinida con nueves zones, ente otres novedaes.[39]
- Esta xeneración incorpora, 86 nueves especies de Pokémon (dende Rowlet hasta Zeraora), faciendo un total de 807.
- Incorporen 82 movimientos nuevos con un total de 719.
- Incorporen 44 habilidaes nueves con un total de 233.
- Nestos xuegos la Pokédex ye un Rotom.
- Nestos xuegos nun hai ximnasios, hai pruebes insulares.
- Los Pokémon selvaxes pueden llamar a un aliáu.
- RotomDex analiza los Pokémon pa rexistralos na Pokédex mientres los combates (en Pokémon Ultrasol y Ultraluna).
- Remueven por completu les MO (Movimientos ocultos) pa introducir les Pokémonturas.
- Introducen los Pokémon Dominantes, Pokémon con tamañu y fuercia cimero al restu.
- Introducen los Movimientos Z.
- Introducen les primeres Formes rexonales que s'afaen al clima de l'actual rexón.
- Nueva modalidá de los Pokémon, los Ultraentes.
- Puedes navegar pol Ultraespacio y visitar otres dimensiones del mundu Pokémon (en Pokémon Ultrasol y Ultraluna).
- De lo que al anime refierse, esta xeneración toma del capítulu 951 al ? y ta ambientáu en Alola.
- La ventena temporada abarca del capítulu 951 al 993.
- La ventena primer temporada abarca del capítulu 994 al ?.
- La ventena segunda temporada abarca del capítulu ? al ?.
- Les películes ventena, ventena primera y ventena segunda pertenecen a esta xeneración.
- Un total de 923 oxetos (En Pokémon Sun and Moon).
- Un total de 959 oxetos (En Pokémon Ultrasol y Ultraluna).
- La mochila del xuegu puede almacenar tolos oxetos del videoxuegu, amás cunta con un compartimientu esclusivu pa los Cristales Z y pa "Poderes Rotom" (en Pokémon Ultrasol y Ultraluna).
Mecánica'l xuegu
[editar | editar la fonte]Entrenador Pokémon
[editar | editar la fonte]A los usuarios de los videoxuegos denominar Entrenador Pokémon. Tienen como meta cumplir dos oxetivos (na mayoría de los xuegos de Pokémon): prindar a toles especies de pokémon disponibles na rexón ficticia onde s'atopa ambientáu el xuegu, y completar asina la información de tolos pokémon nel Pokédex; per otru llau, tienen d'entrenalos y enfrentalos a otros pokémon pertenecientes a otros entrenadores pa demostrar les sos habilidaes, fortaleza, talentu y asina convertise nun Maestru Pokémon. Pa llogralo, los entrenadores pokémon viaxen a lo llargo y anchu de les rexones del mundu Pokémon, recoyendo medayes de ximnasiu, que se llogren en ganando a los respeutivos Personaxes de Pokémon#Líderes de Ximnasiu líderes de ximnasiu, nuna batalla na que tanto'l entrenador como'l líder de ximnasiu enfrenten a los sos pokémon pa probar les sos habilidaes especiales nuna batalla Pokémon.
Pokémon inicial
[editar | editar la fonte]Unu de los aspeutos constantes de los videoxuegos de Pokémon dende los sos entamos con Pokémon Edición Colorada y Pokémon Edición Azul (n'Occidente) pa la consola portátil Game Boy, hasta la última versión, Pokémon Ultra Sol y Ultra Lluna pa Nintendo 3DS, ye que los xugadores, al empecipiase'l xuegu, reciben el so primera pokémon como regalu del Profesor Local (esto depende de la rexón onde esti ambientáu el xuegu), un personaxe espertu en pokémon.
Los entrenadores reciben un pokémon inicial o principiante pa poder empezar col so trayeutu nel xuegu. La cantidá establecida de pokémon iniciales ye de trés, de los cualos los entrenadores pueden escoyer unu namái Siempres son de los tipu agua, tipu fueu y tipo hierba. (un Pokémon por tipu).[40] Por casu, nes versión Pokémon Edición Colorada y Pokémon Edición Azul (y el so respeutivos remakes: Pokémon Coloráu Fueu y Pokémon Verde Fueya), el xugador tien la opción d'escoyer como la so pokémon a Bulbasaur (tipu hierba), Charmander (tipu fueu), y Squirtle (tipu agua).
Sicasí, en Pokémon Edición Mariella, l'entrenador recibe como'l so pokémon inicial a Pikachu (un pokémon mure tipu elléctricu, famosu por ser la mascota de la franquicia). Sicasí, tres los llanzamientos de Pokémon Edición Colorada y Pokémon Edición Azul, Pikachu puede ser llográu mientres la so busca na trayeutoria del xuegu por un solu xugador, daqué que nun foi posible en nenguna otra entrega de la franquicia, hasta'l llanzamientu de Pokémon X y Pokémon Y.[41] Otru aspeutu constante ye que'l rival del xugador, un personaxe que tamién se fai entrenador al empar que'l xugador, va escoyer siempres a un pokémon que tenga ventaya sobre'l del protagonista. Por casu: si'l xugador escueye a un pokémon tipo hierba, el rival va escoyer siempres a un pokémon tipu fueu como'l so pokémon inicial. En Pokémon Edición Mariella, el rival escueye a Eevee, que puede ser evolucionáu a un Jolteon, Vaporeon, o Flareon, dependiendo de la resultancia de la batalla ente'l xugador y el rival.
Pokédex
[editar | editar la fonte]El pokédex nel mundu ficticiu de Pokémon, ye un dispositivu electrónicu qu'intervien nos videoxuegos y la serie d'anime. Nos xuegos, la so función ye rexistrar los datos d'un pokémon. Na manga y l'anime, el Pokédex ye una enciclopedia electrónica, que apurre al entrenador información sobre un pokémon que ye desconocíu con tan solo esponer el pokédex en frente del pokémon.
Nos videoxuegos un entrenador recibe una pokédex en blancu al empecipiar el so percorríu. L'oxetivu ye completar la información de tolos pokémon disponibles na rexón onde s'atope. L'entrenador va recibir el nome y la imaxe del pokémon que fuera atopáu. En Pokémon Red y Blue, el pokédex rexistra la información de cada pokémon con tan solo velo. La información más detallada d'un pokémon atópase disponible dempués de que l'entrenador prindara a un pokémon selvaxe. Esta información inclúi tipu, altor, pesu, téuniques, y una descripción curtia del pokémon.
Les versiones actuales del pokédex contienen tola información de los pokémon conocíos. Nos xuegos de GameCube, Pokémon Colosseum y Pokémon XD: Gale of Darkness, utilízase'l Pokémon Dixital Assistant (PDA), que ye similar al pokédex.
Na rexón de Alola la pokédex queda enllantada nun rotom el cual tien la cualidá de metese n'electrodomésticos y n'otros oxetos electrónicos, cuenta colo último en teunoloxía punta pos yá non solo se delimita a rexistrar entraes de los pokemon sinón tamién se comunica col xugador; puedes faer semeyes con ella, sicasí'l so almacenamientu ye bien llindáu yá que siempres pudimos tener tolos datos ente que n'este tien un máximu de 403 entraes.
Medios rellacionaos
[editar | editar la fonte]Anime
[editar | editar la fonte]Les series y películes de Pokémon, formen un anime metaserial que se basa na saga de videoxuegos (sacante Pokémon Yellow). La serie sigue les aventures d'Ash Ketchum[42] (サトシ Satoshi na versión orixinal) y el so amigu Brock (hasta la decimocuarta temporada), Ash desea convertise nun Maestru Pokémon y Brock nel meyor criador y qu'en compañía de los sos amigos viaxen alredor del mundu ficticiu de Pokémon.[42] La versión orixinal de la serie llámase Pocket Monsters, o a cencielles Pokémon nos países occidentales (de cutiu llamáu Pokémon: Gotta Catch 'Em All pa estremalo de les demás temporaes) Ash empecipia'l so primer día d'entrenador Pokémon col so primera (y propiu) pokémon, llamáu Pikachu, a diferencia de los videoxuegos onde l'entrenador puede escoyer a un Bulbasaur, Charmander, o Squirtle.
La serie d'anime foi estrenada en Xapón el 1 d'abril de 1997 na canal TV Tokyo[43][44] y foi afechu a la cultura occidental por 4Kids Entertainment hasta payares de 2005. Anguaño Pokémon USA encargar de la producción y distribución de la serie d'anime n'occidente.
Pokémon Trading Card Game
[editar | editar la fonte]Pokémon Trading Card Game ye un xuegu de cartes coleicionables basáu de la serie d'anime y videoxuegos. Los xugadores empleguen estratexes y usen les fortaleces y debilidaes de les sos cartes pa ganar al so oponente por knock out.[45] El xuegu foi llanzáu per primer vegada n'América del Norte por Wizards Of The Coast en 1999.[46] Sicasí, col llanzamientu de Pokémon Ruby y Sapphire pa Game Boy Advance, Wizards Of The Coast perdió la llicencia pa publicar el xuegu y Nintendo y Pokémon USA decidieron producir el xuegu pola so cuenta.[46]
Manga
[editar | editar la fonte]El manga de Pokémon ye un conxuntu d'histories, dalgunes de les cualos tán basaes nos videoxuegos, la serie d'anime y les sos películes.[43]
La manga ye publicáu namái en Xapón por Shōgakukan, Estaos Xuníos por Viz Media[47] y en Singapur y China por Chuang Yi.
Crítiques y discutinios
[editar | editar la fonte]Moralidá
[editar | editar la fonte]Pokémon foi criticáu por miembros de les relixones cristiana, xudía, ya islámica. Mientres dellos siguimientos de la relixón cristiana acusaron a Pokémon d'arreyar el ocultismu y la violencia según el conceutu de la "Evolución Pokémon" (que dalgunos rellacionen cola teoría de la evolución) que supuestamente viola l'argumentu de la creación según el Xénesis;[48] per otra parte, na cadena Sat2000 de la Conferencia Episcopal Italiana díxose que los videoxuegos y les tarxetes de Pokémon tán "por completu na imaxinación" y nun tienen nengún "efeutu secundariu moral dañible".[49] Pokémon tamién foi acusáu de promover les engarradielles de gallos[50][51] y el materialismu.[52] Nel 2001, Arabia Saudita prohibió los xuegos y cartes de Pokémon, alegando que la franquicia promovió'l sionismu na violación de la doctrina musulmana.[53]
Salú
[editar | editar la fonte]El 16 d'avientu de 1997 en Xapón, 685 neños fueron hospitalizaos por cuenta de que fueron víctimes d'ataques epilépticos por guardar l'episodiu de Pokémon Dennō Senshi Porygon (episodiu n°38 de la primer temporada na versión orixinal de la serie). Afayárase que'l cambéu rápidu ente los colores coloráu y azul nuna escena provocó les sopelexes[54][55]
L'incidente asocedíu con esti episodiu foi asonsañáu na serie The Simpsons nel episodiu "Trenta minutos sobre Tokiu" y na serie South Park nel episodiu "Chinpokomon".[56][57]
Monster in My Pocket
[editar | editar la fonte]En marzu de 2000 Morrison Entertainment Group, una empresa desarrolladora de xuguetes con sede en Manhattan Beach (California), demandó a Nintendo, afirmando que los personaxes de Pokémon yeren "confuso similares" al xuegu Monster in My Pocket. Un xuez dictaminó que nun hubo infraición, polo que Morrison apeló la sentencia en payares de 2001.[58]
Impautu na cultura popular
[editar | editar la fonte]Pokémon, al convertise nuna franquicia bien conocida, dexó la so buelga na cultura popular. Los personaxes de Pokémon convirtiéronse n'iconos na sociedá. Como por casu, viéronse 2 globos xigantes de Pikachu nel Desfile del Día d'Aición de gracies de Macy's, que se realiza na ciudá de Nueva York. Viose tamién un Boeing 747-400 al estilu Pokémon el cual lleva miles d'artículos referentes a la franquicia. Inauguráronse 2 parques de diversiones de Pokémon, unu en Nagoya nel 2005 y otru en Taipéi nel 2006. Nel show de Comedy Central, Drawn Together (La casa de los dibuxos), un personaxe llamáu Ling-Ling ye una parodia direuta de Pikachu.[59] Otres series como ReBoot, The Simpsons, South Park, The Grim Adventures of Billy & Mandy, y All Grown Up! fixeron delles referencies sobre Pokémon. Pokémon tamién apaeció na portada de la revista Time nel añu 1999. [60][61]
En payares de 2001 Nintendo abrió una tienda llamada Pokémon Center nel Rockefeller Center[62] de la ciudá de Nueva York, dempués de los dos otros almacenes de Pokémon en Tokiu y Osaka, edificios ficticios onde los entrenadores unvien a los sos Pokémon pa ser curaos.[63] La tienda Pokémon tien un total de dos plantes, con artículos que van dende camises hasta moñecos de peluche de Pokémon.[64] La tienda tamién ufiertó una "Máquina de Distribución Pokémon" onde los xugadores asitiaben el so xuegu pa recibir un güevu d'un Pokémon. La tienda tamién tenía meses que taben abiertes pa xugadores de Pokémon Trading Card Game onde ente ellos o un emplegáu bater en duelos. L'almacén foi zarráu y sustituyíu por Nintendo World Store el 14 de mayu de 2005.[65]
Pel branu de 2016, l'aplicación pa dispositivos móviles, Pokémon GO salió al mercáu y alicó el "boom" que la franquicia vivió al entamu del 2000 cuando'l videoxuegu y l'anime d'este llegaron a tol mundu. Pokémon GO empecipió un fenómenu que se volvió viral nes redes y xeneró un gran aumentu nes aiciones en bolsa de Game Freak, Niantic y Nintendo.[66] L'ésitu de l'aplicación realzó'l nome de la franquicia y ayudó más tarde al ésitu mundial en ventes de los videoxuegos pa la consola Nintendo 3DS, Pokémon Sun and Moon.[67]
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Pokémon polo xeneral
- Pokémon (criatures)
- Pokémon - Llista completa de los nomes de toles criatures.
- Pokémon por tipu - Llista por tipos de toles criatures.
- MissingNo. Especie de Pokémon conrotu.
- Rellacionaos
- Xuegos
- Televisión
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Nintendo. «Fans Can Actually Become a Pokémon with Two New Nintendo DS Games» (inglés). Consultáu'l 25 d'abril de 2008.
- ↑ GameSpot UK. «UK paper names top game franchises» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xineru de 2007. Consultáu'l 26 de febreru de 2007.
- ↑ Pokemon.com. «A Look Back, A Look Ahead». Consultáu'l 10 de payares de 2008idioma= inglés.
- ↑ Anime News Network. «10th Anniversary of Pokemon in Japan» (inglés). Consultáu'l 25 de setiembre de 2008.
- ↑ Gamasutra. «Pokémon USA Moves Licensing In-House» (inglés). Consultáu'l 25 de setiembre de 2008.
- ↑ Swider, Matt. «The Pokemon Series Pokédex @ Gaming Target» (inglés). Consultáu'l 28 de febreru de 2007.
- ↑ TimeAsia. «The Ultimate Game Freak - Entrevista con Satoshi Tajiri» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 14 d'avientu de 2008. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Time Asia. «Pokémania.» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de setiembre de 2008. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
- ↑ «"Pokémon Green en GameFAQs"» (inglés). Consultáu'l 23 de febreru de 2007.
- ↑ «"Pokemon Yellow: Special Pikachu Edition"» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «"Pokemon Stadium"» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Gold Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Silver Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Guía d'estratexes de Pokemon Gold y Silver» (inglés). Consultáu'l 28 de xunu de 2008.
- ↑ «Pokemon Crystal Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Ruby Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Sapphire Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon FireRed Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon LeafGreen Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Emerald Version» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Mystery Dungeon: Blue Rescue Team» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Mystery Dungeon: Red Rescue Team» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Mystery Dungeon: Explorers of Time» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ «Pokemon Mystery Dungeon: Explorers of Darkness» (inglés). Consultáu'l 10 de payares de 2008.
- ↑ Lucas M. Thomas. «The Countdown to Diamond and Pearl» (inglés). Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ «páxina oficial de Pokémon Platinum» (xaponés). Consultáu'l 13 de setiembre de 2008.
- ↑ Cubed3. «Pokémon Battle Revolution pa Wii y Pokémon Mistery Dungeon 2: Darkness Exploration Team, and Time Exploration Team» (inglés). Consultáu'l 7 de xunu de 2006.
- ↑ «páxina oficial de Pokémon HeartGold y SoulSilver» (xaponés). Consultáu'l 3 de payares de 2009.
- ↑ Nintendo. «『ポケットモンスターブラック・ホワイト』» (xaponés). Consultáu'l 7 d'abril de 2010.
- ↑ 30,0 30,1 The Pokémon Company (ed.): «Galeria | Videoxuegos | Pokemon.com». Archiváu dende l'orixinal, el 4 de payares de 2013. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2013.
- ↑ The Pokémon Company (ed.): «Pokémon X y Y» (8 de xineru de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 13 de xineru de 2013. Consultáu'l 13 de xineru de 2013. «Anunciu de la nueva xeneración»
- ↑ The Pokémon Company (ed.): «Pokémon X y Pokémon Y | Videoxuegos | Pokemon.com» (16 d'ochobre de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 31 de xunetu de 2013. «Descripción de los xuegos»
- ↑ The Pokémon Company (ed.): «Bancu Pokémon y Poké Trasladador» (27 d'avientu de 2013). Consultáu'l 22 de febreru de 2014. «Retrasu del Bancu Pokémon y el Poké Trasladador»
- ↑ 34,0 34,1 Nintendo (ed.): «サポート情報» (22 de xineru de 2014). Consultáu'l 22 de febreru de 2014. «El Bancu de Pokémon y el Poké Trasladador tán disponibles en Xapón»
- ↑ 35,0 35,1 Nintendo (ed.): «Yá en Nintendo eShop: Bancu de Pokémon» (4 de febreru de 2014). Consultáu'l 22 de febreru de 2014. «El Bancu de Pokémon y el Poké Trasladador tán disponibles fora de Xapón»
- ↑ Meristation. «meyores-de-la saga/2159568 ¿Son "Pokémon Sun and Moon" los meyores de la saga?». Consultáu'l 22 de payares de 2016.
- ↑ elperiodico.com. «Pokémon Sun and Moon ¿Los meyores de la saga?». Consultáu'l 23 de payares de 2016.
- ↑ Heavy. «'Pokemon Sun and Moon': Why They're the Best 'Pokemon' Games» (inglés). Consultáu'l 6 de xunu de 2017.
- ↑ Borja Pavón, Eurogamer. «Pokémon Ultra Sol y Ultra Lluna van llegar a 3DS». Consultáu'l 6 de xunu de 2017.
- ↑ 'Gamespy.com. «Pokémon Ruby review (páxina 1)» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 10 de marzu de 2007. Consultáu'l 30 de mayu de 2006.
- ↑ Ign.com.. «'Pokémon Yellow Critical Review» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de setiembre de 2006. Consultáu'l 27 de marzu de 2006.
- ↑ 42,0 42,1 Psypokes.com. «Pokémon anime overview» (inglés). Consultáu'l 25 de mayu de 2006.
- ↑ 43,0 43,1 «Pokémon na enciclopedia d'Anime News Network» (inglés). Consultáu'l 28 d'agostu de 2008.
- ↑ «Pocket Monsters en TV Tokyo» (xaponés). Consultáu'l 12 d'agostu de 2008.
- ↑ 'Pokemon-tcg.com. «Pokémon Trading Card Game "How to play" guide» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 17 de mayu de 2006. Consultáu'l 3 de xunetu de 2006.
- ↑ 46,0 46,1 Wizards.com. «Pokémon Trading Card Game News; "Pokémon Ruby & Sapphire TCG Releases"» (inglés). Consultáu'l 3 de xunetu de 2006.
- ↑ «Pokémon en Viz Media» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015. Consultáu'l 28 d'agostu de 2008.
- ↑ Carder, Thomas A.. «Pokemon: The Movie (1999)» (inglés). Consultáu'l 2 de setiembre de 2008.
- ↑ Silverman, Stephen M.. (People). «Pokemon Gets Religion». Archiváu dende l'orixinal, el 20 de mayu de 2012. Consultáu'l 3 de setiembre de 2008.
- ↑ Gurney, Sally. «Pokemon - It Genuinely worries me» (inglés). Consultáu'l 3 de setiembre de 2008.
- ↑ Hunter, Matthew Scott.. «Be Free, Little Pokemon!» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 20 de setiembre de 2007. Consultáu'l 3 de mayu de 2007.
- ↑ Ramlow, Todd R. «Pokémon, or rather, Pocket Money» (inglés). Consultáu'l 5 de setiembre de 2008.
- ↑ CNN.com. «Saudi bans Pokémon» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de mayu de 2008. Consultáu'l 22 de xunetu de 2007.
- ↑ «Pokemon packs a punch» (inglés). Consultáu'l 7 de xineru de 2007.
- ↑ ScienceDaily. «Color Changes in TV Cartoons Cause Seizures» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 8 de payares de 2004. Consultáu'l 8 d'agostu de 2008.
- ↑ The Simpsons Archive. «Thirty Minutes Over Tokyo» (inglés). Consultáu'l 16 de xunetu de 2008.
- ↑ IMDb.com. «South Park: Chinpokomon» (inglés). Consultáu'l 18 de xunetu de 2008.
- ↑ Bronstad, Amanda. «Toy Firm Will Appeal 'Pocket Monster'.» (inglés). Consultáu'l 12 d'abril de 2008.
- ↑ «Pokemon Rip-offs» (inglés). Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ «Time Archive - Portada de la revista Time publicada'l 22 de payares de 1999». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-08-14. Consultáu'l 16 d'agostu de 2008. (n'inglés)
- ↑ «Time Archive - Edición de la revista Time publicada'l 22 de payares de 1999». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-09-15. Consultáu'l 16 d'agostu de 2008. (n'inglés)
- ↑ «Fecha d'apertura de la tienda» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-20. Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ «Dato referentes a la tienda» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015. Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ «Tour Site Page» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-01-02. Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ «Manhattan Living Page On Store». Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 de xunu de 2008.
- ↑ Bárbara A. Uguidos, El Mundo. «Pokémon Go impulsa les aiciones de Nintendo un 93% en siete sesiones». Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
- ↑ «Pokémon Sun and Moon siguen rompiendo records de venta». Consultáu'l 20 de xineru de 2017.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Tobin, Joseph (febreru de 2004). Pikachu's Global Adventure: The Rise and Fall of Pokémon... Duke University Press,. ISBN 0-8223-3287-6.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Pokémon.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Pokémon.
Páxines oficiales:
En xaponés
N'inglés
N'español