Atlantik atnalı yengəci
| Atlantik atnalı yengəci | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Atlantik atnalı yengəci |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Atlantik atnalı yengəci (lat. Limulus polyphemus) — Xeliserlilər yarımtipinə, qılıncquyruqlar dəstəsinə daxil olan növ. Meksika körfəzi və Şimali Amerikanın Atlantik sahilləri boyunca yayılmışdır. Bu növ atnalı xərçənglərinin illik köçlərinin əsas istiqaməti Delaver körfəzidir[2].
Anatomiya və fiziologiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bədən bir prosom (ön və ya yuxarı hissədən) və bir opistosomdan (sırasıyla aşağı və ya arxa), həmçinin bir quyruqdan ibarətdir.
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Alimlər təkamül haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün Limulus polifemusunu araşdırmışlar. 1967-ci il Tibb Nobel Mükafatı atnalı yengəcinin gözlərinin araşdırılmasına görə verilmişdir.
Həyat tərzi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Atnalı yengəci ekosistemdə əhəmiyyətli rol oynayır. Yumurtaları İslandiya qumluqcası kimi sahil dəniz quşları və böyüklər dəniz tısbağaları ilə qida məmnbəyi rolunu oynayır.
Mollyusklar, Həlqəvi qurdlar, digər dəniz onurğasızları və balıqlarla qidalanırlar.
Təkamül
[redaktə | mənbəni redaktə et]Trias və Yura dövründən demək olar ki, dəyişikliyə məruz qalmamışlar. Bunu o dövrlərə aid daşlaşmış atnalı yengəclərinə əsasən demək mümkündür.
İqtisadi dəyəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qanı tibbdə istifadə olunur. Üstəlik atnalı yengəcləri özləri balıq yemı kimi və elmi məqsədlər üçün istifadə olunur.
Bir zamanlar hindilər atnalı yengəcinin yumurtalarını yeyirdilər.
Qorunması
[redaktə | mənbəni redaktə et]ABŞ
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hələ 20-ci əsrin əvvəllərində atnalı yengəclərinin balıq ovuna zərər verdikləri barədə yanlış bir fikir formalaşmışdı. Bu zaman Keyp Kod yarımadasında hər ölü limulus polifemusuna görə 5 sent bir ödəniş edilirdi.
1970-ci illərdən bəri növün sayı azalmaqdadır. 2008-ci ildə atnalı yengəclərinin sayılması və onlarla işləmə qaydalarının hazırlanması üçün böyük bir layihə başladılmışdır.
Meksika
[redaktə | mənbəni redaktə et]1994-cü ildən bəri Yukatan yarımadasıındakı populyasiya Meksika qanunlarına görə nəsli kəsilməkdə olan növ kimi tanınır. 1960-cı illərdən bəri sayıarı azalmaqdadır.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- "The Horseshoe Crab: Natural History, Anatomy, Conservation and Current Research". Ecological Research and Development Group. 2003. 24 April 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2006-05-14.
- The Alarming Decrease in Population.
- Biomedical Eye Research.
- Earth Matters Foundation Horseshoe Crab Campaign.
- All about the horseshoe crab.
- The Crabs, The Birds, The Bay. Short film about migrating shorebirds feasting on horseshoe crab eggs in Delaware Bay.
- Blue Blood 3min clip from Nature (TV series)
- Return of the Sandpiper, Abigail Tucker, with photographs by Doug Gritzmacher, Smithsonian magazine, October 2009.
- projectlimulus.org.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- ↑ "Horseshoe crab spawning and red knot migration". Delaware Audubon. 2017-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-16.