Avropa Kömür və Polad Birliyi
| Avropa Kömür və Polad Birliyi | |
|---|---|
| European Coal and Steel Community | |
| | |
| Yaranma tarixi | 18 aprel 1951 |
| Ləğvolma tarixi | 23 iyul 2002 |
| Mərkəzi |
|
| Qurucusu | |
Avropa Kömür və Polad Birliyi (ing. European Coal and Steel Community; ECSC) — İkinci Dünya müharibəsindən sonra kömür və polad sənayesini tənzimləmək üçün yaradılmış Avropa təşkilatı. O, rəsmi olaraq 1951-ci ildə Belçika, Fransa, İtaliya, Lüksemburq, Hollandiya və Qərbi Almaniyanın imzaladığı Paris müqaviləsi ilə yaradılmışdır. ECSC fövqəlmillətçilik prinsipinə əsaslanan beynəlxalq təşkilat idi[1] və nəticədə Avropa İttifaqının yaradılmasına səbəb olan inteqrasiya prosesinə başlamışdır.
ECSC ilk dəfə 9 may 1950-ci ildə (Aİ-nin bugünkü Avropa Günü) İkinci Dünya müharibəsinin bitməsinin beşinci ildönümünün ertəsi günü Fransanın xarici işlər naziri Robert Şuman tərəfindən Şuman bəyannaməsi kimi, Fransa və Almaniya arasında gələcək müharibənin qarşısının alınması yolu kimi təklif edilmişdir. O, "müharibəsi təkcə ağlasığmaz deyil, həm də maddi cəhətdən qeyri-mümkün etmək" məqsədi daşıdığını bəyan etdi[2], buna regional inteqrasiya ilə nail olunmalı idi və bunun ilk addımı ECSC idi. Müqavilə üzv dövlətlər arasında sərbəst müəyyən edilmiş bazar qiymətləri, məhsulların sərbəst hərəkəti və gömrük rüsumları və ya vergilər, subsidiyalar və ya məhdudlaşdırıcı təcrübələr olmadan kömür və polad üçün ümumi bazar yaradacaqdı.
ECSC-ə dörd qurum nəzarət edirdi: müstəqil təyin edilmiş şəxslərdən ibarət Ali Hakimiyyət, milli parlamentarilərdən ibarət Ümumi Assambleya, milli nazirlərdən ibarət Xüsusi Şura və Ədalət Məhkəməsi. Bunlar son nəticədə bugünkü Avropa Komissiyası, Avropa Parlamenti, Avropa İttifaqı Şurası və Avropa Ədalət Məhkəməsinin planını təşkil edəcəkdi.
ECSC 1957-ci ildə Roma müqaviləsi ilə ondan sonra yaradılmış icmalar, Avropa İqtisadi Birliyi və Avropa Atom Enerjisi Birliyi üçün bir model rolunu oynadı. 1967-ci il Brüssel müqaviləsi ECSC-nin bütün təsisatlarının Avropa İqtisadi Birliyində birləşməsinə səbəb oldu, lakin ECSC öz müstəqil hüquqi şəxsiyyətini saxladı. 2002-ci ildə Paris Müqaviləsi başa çatdı və ECSC istənilən formada mövcudluğunu dayandırdı, onun fəaliyyəti Amsterdam və Nitsa müqavilələri çərçivəsində Avropa Birliyi tərəfindən tam mənimsənildi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "The European Communities". CVCE. 29 September 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 March 2013.
- ↑ "EUROPA - The Schuman Declaration – 9 May 1950". europa.eu. 21 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 February 2023.