Edqar Allan Po

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Edqar Allan Po
ing. Edgar Allan Poe
Doğum adı Edgar Allan Poe
Təxəllüsü Edgar A. Perry[3]
Doğum tarixi 19 yanvar 1809(1809-01-19)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 7 oktyabr 1849(1849-10-07)[1][2][…] (40 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi bilinmir
Dəfn yeri
  • Westminster Hall and Burying Ground[d]
Təhsili
  • Virciniya Universiteti[d],
  • ABŞ Hərbi Akademiyası[d]
Fəaliyyəti şair, yazıçı, esseist, ədəbiyyat tənqidçisi, romançı
Fəaliyyət illəri 1827–1849
Əsərlərinin dili ingilis dili
İstiqamət romantizm
Janrlar detektiv, poeziya
Tanınmış əsərləri
İmza
Vikimənbənin loqosu Edqar Allan Po Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Edqar Allan Po (ing. Edgar Allan Poe 19 yanvar 1809[1][2][…], Boston, Massaçusets, ABŞ[4][5] – 7 oktyabr 1849[1][2][…], Baltimor, Merilend, ABŞ[4][5]) — ABŞ yazıçısı, şair, dramaturq, naşir və ədəbi tənqidçisi.

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Edqar Allan Po Amerika ədəbiyyatında Romantik hərəkatının liderlərindən biridir. Qısa oçerklər, detektiv və kriminoloji-fantastik janrlarda hekayələr yazan ilk Amerika yazıçılarından biri kimi qəbul olunur[6]. O həmçinin elmi-fantastik janra da töhfələr vermişdir. Belə zəngin ədəbi irsə malik olan yazıçı bu nailiyətlərə qırx illik qısa ömrü çərçivəsində nail olmuşdur. Ölümünün səbəbi hələ də sirr olaraq qalır. Alkoqol və narkotik maddələrdən ifrat istifadədən başlayaraq, vəba xəstəliyi, quduzluğa yoluxma, intihar, vərəm, ürək çatışmazlığı və s. ölümünə mümkün səbəblər kimi göstərilmişdir.

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Edqar Allan Po 1809-cu ilin 19 yanvar tarixində Boston şəhərində aktyor ailəsində anadan olmuşdur. Valideynlərini çox erkən yaşlarında itirən Edqar Con Allan adlı varlı tacir tərəfindən oğulluğa götürülmüşdü. Əvvəlcə İngiltərədə tərbiyə alan Edqar 1826-cı ildə Virciniya universitetinə xarici dilləri öyrənmək istəyilə qəbul olunmuşdur.

1830-cu ildə hərbi akademiyada təhsilini davam etdirir, lakin tezliklə buradan uzaqlaşır və bu hadisə ögey atası ilə münasibətlərinə son qoyur. Gənc Edqar bütün maliyyə imkanlarından məhrum olaraq yoxsulluğa düçar olur, lakin tezliklə özünü peşəkar ədəbiyyatçı və jurnalist kimi göstərən Edqar Po çox ağır və sonu faciə ilə yekunlaşacaq həyata başlayır.

Edqar Allan Po 1849-cu ilin 7 oktyabrda Baltimorda vəfat etmişdir. Həkimlər onun quduzluğa yoluxma səbəbindən öldüyünü iddia edirlər.

Seçilmiş əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Poeziya

Hekayələr

Filmoqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Dalan (film, 2012)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  2. ↑ 1 2 3 4 Edgar Allan Poe // Benezit Dictionary of Artists (ing.). OUP, 2006. ISBN 978-0-19-977378-7
  3. ↑ Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
  4. ↑ 1 2 3 4 По Эдгар Аллан // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 1 2 3 4 Archivio Storico Ricordi. 1808.
  6. ↑ Edqar Allan Po "Qara pişik" (hekayələr), Bakı, QANUN nəşriyyatı, "Əli və Nino" nəşriyyatı, 2017, 328 səh

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikisitatda Edqar Allan Po ilə əlaqədar sitatlar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Edqar_Allan_Po&oldid=7767478"