Linux və Windows-un müqayisəsi çox aktual məsələdir.
Windows adi kompüterlərin təxminən 75%-ində[1] işlədilir, 1,8%-ində isə Linux. Dünyadakı superkompüterlərin %87-i Linux, 1,4%-i isə Windows istifadə edir. Bundan əlavə Google, Twitter, Facebook, Amazon, IBM kimi böyük şirkətlər, kosmosun tədqiqində NASA, bir çox dövlət məktəblərdə və universitetlərdə, müasir maşınlar, hostinq şirkətlərinin 70%-i Linux istifadə edir.[2]
2004-cü ildə Windows istifadəçiləri Linux-dan Windows-a keçmək üçün hərəkətə keçdi. Microsoft məhsullarının Linux-dan daha ucuza başa gəldiyini iddia etdi. Buna səbəb isə istifadə rahatlığı və daha az iş olaraq göstərildi. Ancaq fərqli qurumların etdiyi açıqlamalar bunu təsdiqləmədi. Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi açıq mənbəli proqram təminatının xərcləri azaltdığını dedi.[4] Fransız Polis Təşkilatı da Windows-dan Linux-a keçmənin xərcləri azaltdığını dedi.[5]
Demək olar ki, bütün kopüterlərdə əvvəlcədən yüklənilmiş olur.
Bir çox fərdi kompüterlədə öncədən yüklənilmiş olur. Ubuntu bütün System76 kompüterlərdə və bəzi Dell kompüterlərdə öncədən yüklənilmiş olur.
Microsoft-un satıcıları ilə yalnız Windows-un satılması razılaşmasına görə Microsoft Fransa məhkəməsinə çıxdı. Həmçinin Microsoft bazar payının artması üçün fərqli əməllərinə görə dəfələrcə cəza alıb.[8]
Müxtəlif masaüstü mühitləri var. Bunlara GNOME, KDE, Unity, Pantheon və s. misal göstərmək olar. Ən çox istifadə olunanları isə GNOME və KDE-dir. KDE 4-cü versiyası ilə birlikdə yeni bir era başlatdı. Həmçinin Linux-un 3 ölçülü masaüstü görüntüləri bir çox istifadəçi tərəfindən bəyənilmişdir.
Əmr sətiri interfeysi
Əmr sətri istifadəçi və əməliyyat sistemi arasında birbaşa rabitə yaratmaq üçün var.
Əmr sətri
Linux konsolla birlikdə çox əlverişli bir əməliyyat sisteminə çevrilir. Qrafiki sistem çöksə belə bundan konsolla qurtulmaq mümkündür. Müxtəlif Unix qabıqları mövcuddur.
Windows Server 2003 və əvvəlki bolgüləri iki qrupa ayrılır. Mətn və qrafiki quraşdırılma.
Əməliyyat sisteminə görə dəyişir. Lakin bir çox əməliyyat sistemi yeni və təcrübəsiz istifadəçilər üçün sadə qrafiki alətlər təqdim edir.
Quraşdırılma müddəti
Versiyaya görə dəyişir. Ümumilikdə isə 20 dəqiqədən 1 saata qədər çəkir.
Əməliyyat sistemindən asılıdı. Paket əsaslılar (Məs.: Ubuntu, Debian) az vaxt aparır.
Cihaz drayveri
Windows-da kompüterdə işləməyi rahatlaşdıracaq qədər drayver mövcuddur.
Linux nüvəsində drayverlərinin çoxu "Loadable kernel module" olaraq mövcuddur.
Önqurğulu proqramlar
Bir çox proqram (Internet Explorer, Not Defteri, Windows Media Player) önqurğulu gəlir. Ancaq bir ofis proqramı ön önqurğulu gəlmir. Microsoft-un təqdim etdiyi Microsoft Office-i illik 69.99 dollar ödəməklə əldə etmək olar.[9]
Bütün böyük Linux nüvəli əməliyyat sistemləri (brauzer, ofis proqramları, şəkil redaktə proqramları və s.) ilə bərabər gəlir.
Önqurğulu olmayan proqramlar
Çoxlu kommersial proqram təminatları var. Bu proqramlar ayrı-ayrı qurula bilər.
Çoxlu azad proqram təminatı və az sayda kommersial proqram təminatı mövcuddur. Bir Microsoft işçisi 1998-ci ildə yayımlanan bir hesabatda "İnsanların Linux-a keçərkən ehtuyac duyduqları bir çox kommersial proqram təminatlarının onsuz da pulsuz versiyaları var" deyə bildirmişdi.[10]
Bölüşdürülmə
NTFS bölümlərini problemsiz genişlətmək mümkündür. Bölüşdürülmə üçün proqramlar da mövcuddur.
Bəzi fayl kataloqları məlumat itirilmədən yenidən bölüşdürülməni dəstəkləyir. Bütün Linux nüvəli əməliyyat sistemlərində GParted və ya fdisk kimi disk bölüşdürülmə proqramları var.