Nərmin Ərdəntuğ
| Nərmin Ərdəntuğ | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 25 dekabr 1917[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 iyun 2000[1] (82 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | antropoloq, akademik[d] |
Nərmin (Aygən) Ərdəntuğ (25 dekabr 1917[1], Malta – 26 iyun 2000[1]) — Türk antropoloqu.
O, Türkiyə universitetlərində etnologiya sahəsində dosent elmi adını alan ilk alimdir.[2] O, Türkiyədə sosial antropologiyanı tanıtmaq və yaymaq üçün səy göstərmişdir.
Dil, Tarix və Coğrafiya Fakültəsinin (DTCF) ilk məzunlarından olan Nərmin Ərdəntuğ; 1961-1980-ci illərdə DTCF Etnologiya Departamentinə rəhbərlik etmişdir; Bu kafedra 1980-ci ildə Sosial Antropologiya və Xalq Mədəniyyəti olaraq ikiyə bölündükdən sonra Sosial Antropologiya şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır. 1950-ci illərdə Elazığın Hal və Sün kəndlərində çöl araşdırması apardığı araşdırmalar onun mühüm əsərlərindəndir.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]1917-ci ildə Maltada anadan olub. Atası I Dünya Müharibəsi zamanı Ərəbistanda vəzifədə olarkən İngilis əsir kimi Maltaya gətirilən həkim idi.
İbtidai və orta məktəbi Çanaqqalada bitirdikdən sonra İstanbula getmiş və 1936-cı ildə İstanbul Qız Liseyini bitirmişdir. Həmin il Ankarada yeni yaradılmış Dil , Tarix və Coğrafiya fakültəsinə daxil olub və Antropologiya şöbəsində təhsil alıb. 1940-cı ildə bu məktəbi bitirdikdən sonra həmin müəssisədə assistent işləməyə başlamış və 1942-ci ildə qan qrupları mövzusunda dissertasiya işi ilə fiziki antropologiya üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1944-cü ildə həmin kafedrada dosent elmi adını alır və bununla da Türkiyə universitetlərində etnologiya sahəsində dosent adını alan ilk türk alimi olur.
1949-1951-ci illər arasında İngiltərə və Skandinaviya ölkələrində xüsusilə sosial antropologiyaya dair araşdırmalar aparmışdır. Türkiyəyə qayıtdıqdan sonra Dil, Tarix və Coğrafiya fakültəsinin Antropologiya şöbəsində ilk dəfə olaraq “sosial antropologiya” və “sahə araşdırması” kursları açaraq, Türkiyədə sosial antropologiyanın yeni bir elm sahəsi kimi qurulmasının təşəbbüskarı olub.[3]
O, 1952-1955-ci illərdə Elazığın Sünni kəndi Hal və Sünün Ələvi kəndlərində çöl tədqiqatları aparıb. O, tərtib etdiyi məlumatları "maddi həyat", "ictimai həyat" və "doğum", "sünnət", "toy" və "ölüm" başlıqları altında qruplaşdıraraq monoqrafik mətnlər hazırlamışdır.[4] O, bu araşdırmaları “Hal kəndinin etnoloji tədqiqi” (1956) və “Günəş kəndinin etnoloji tədqiqi” (1959) kitablarında toplayıb.
O, 1956-cı ildə ABŞ-ın müxtəlif universitetlərinə gedib, öz sahəsi üzrə araşdırmalar aparıb, seminarlar və konfranslar verib. 1959-cu ildə Türkiyəyə qayıtdıqdan sonra Dil, Tarix-Coğrafiya fakültəsində etnologiya professoru oldu. O, 1961-ci ildə müstəqil kafedraya çevrilən "Etnologiya Departamenti"ndə kurs proqramını bu dəfə Amerika mədəni antropologiyasının xüsusiyyətlərini və yanaşmalarını əks etdirmək üçün yenilədi. [2]
O, araşdırmaları ilə yoxsulluğun aradan qaldırılması, xəstəliklər, etnik münaqişələr və gender bərabərsizliyi kimi mövzulara diqqət yetirərək Türkiyə antropologiyasına “inkişaf antropologiyası”nı daxil etdi. [4]
1961-1980-ci illərdə DTCF Etnologiya şöbəsinin sədri vəzifəsində çalışmışdır. 1980-ci ildə bu kafedra Sosial Antropologiya və Xalq Mədəniyyəti olaraq ikiyə bölündükdən sonra Sosial Antropologiya şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin edilmişdir.
26 iyun 2000-ci ildə vəfat etmişdir.[2]
Bəzi əsərləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Türk Beyinləri Üzrə İlk Antropoloji Araşdırma. Ankara: A.Ü. D.T.C.F. Nəşr №: 10 (Antropologiya və etnologiya seriyası №: 22) 1941,
- Türklərin Qan Qrupları və Antropoloji Xarakterlərlə Əlaqəsi Üzrə Tədqiqat. Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Nəşr №: 50 (Antropologiya və etnologiya seriyası №: 28), 1946
- Hal kəndinin etnoloji tədqiqatı. Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Nəşr №: 109, 1956. (Birinci nəşr);
- Sün kəndinin etnoloji tədqiqi. Ankara: A.Ü. D.T.C.F. Nəşr №: 132, 1959. (Birinci nəşr);
- Ankara Vilayəti və Kəndlərində Sosial Xidmətlər və Sosial Antropologiya Aspektində Araşdırma. Ankara: S.S.Y.B., Sosial Xidmətlər Ümumi Müdirliyi Nəşr No: 45, 1966
- Sosial adət və ənənələr. Ankara: Mədəniyyət Nazirliyi Nəşr No: 254, 1977
- Türkiyədə Modernləşmə, Təhsil və Mədəni Əlaqələr. Ankara: Mədəniyyət Nazirliyi Nəşr No: 480, 1981
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 http://kanalkultur.blogspot.ca/2013/07/erdentug-nermin-nermin-erdentug.html.
- ↑ 1 2 3 Erdentuğ, Nermin. "Erdentuğ, Nermin". kanalkultur.blogspot. 16.07.2013. 2023-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-30.
- ↑ Erdentuğ, Nermin. "Nermin Erdentuğ Antropolog, Bilim İnsanı". Biyografya.com. 2023-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-01.
- ↑ 1 2 Munusoğlu, Hasan. ""IRK"TAN "KÜLTÜR"E: ANTROPOLOJİ-FOLKLOR ETKİLEŞİMİ- DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ". academia.edu.