Primordializm
Primordializm və ya perennializm millətlərin qədim və təbii fenomen olduğunu iddia edən nəzəriyyədir.[1] Bəzən Azərbaycanca ilksəlçilik də deyilir.
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Primordializm alman romantizmi ideyalarında, xüsusən Yohann Qotlib Fixtenin və İohann Qottfrid Herderin əsərlərində izlənə bilər.[2] Herderə görə, millət dil qrupu ilə eyni mənaya gəlir. Herderin düşüncələrinə görə, dil düşüncələrlə eyni mənaya malikdir və hər bir dil bir icmada öyrənilir, nəticədə isə hər bir icma fərqli düşünməlidir. Burada həmçinin, iddia edilir ki, hər bir icma zamanla sabit təbiətə malik olur.
Primordializm İkinci Dünya müharibəsindən sonra xeyli tənqidə məruz qaldı və bir çox millətçilik alimləri milləti müasir texnologiyalar və siyasət vasitəsiylə inşa edilmiş cəmiyyət kimi baxmağa başladı. Bu yanaşmaya modernizm deyilir.
Primordializm etnik mənsubiyyətlə bağlı olaraq iddia edir ki, etnik qruplar və milliyyətlər ona görə mövcuddur ki, bioloji faktorlar və xüsusən, territorial yerləşməyə yönəlik fəaliyyətlər və inanc ənənələri mövcuddur.[3]
Bu nəzəriyyə və yaxud yanaşma etnik qrupun üzvlərinin eyni xarakteristikanı, mənşəni və bəzən qan bağı kimi nəsnələri paylaşan qohumluq əlaqəsinə əsaslanır. Nigeriyadakı İqboslar özlərini yəhudilərin nəvələri kimi hiss etdiklərini bildirirlər. Primordializm isə, etnik kimliyi bir dəfə inşa edildikdən sonra sabit olduğunu iddia edir.[4]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Jack Hayward, Brian Barry, Archie Brown (2003) p 330
- ↑ Dominique Jacquin-Berdal (2002) p 9
- ↑ Steven Gryosby (1994) ‘The verdict of history: The inexpungeable tie of primordiality huth – A response to Eller and Coughlan’, Ethnic and Racial Studies 17(1), pp. 164-171, (p. 168).
- ↑ Murat Bayar, ‘Reconsidering Primordialism: an alternative approach to the study of ethnicity’, Ethnic and Racial Studies, 32.9, (2009), pp. 1-20, (p. 2).