Перайсьці да зьместу

Жалезабэтон

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
жалезабэтон
Падкляса адкампазытны матэрыял Рэдагаваць
Матэрыялбэтон, арматура Рэдагаваць
ПершаадкрывальнікЖазэф Манье Рэдагаваць
Дата адкрыцьця1853 Рэдагаваць

Жалезабэтон — штучны будаўнічы матэрыял з бэтону і сталёвай арматуры, маналітна злучаных у адзіную канструкцыю.

Трывалае счапленьне бэтону і арматуры забясьпечваецца падобнымі каэфіцыентамі іх лінейнага пашырэньня. Бэтон пераважна ўспрымае сьціскальныя намаганьні, надае канструкцыі цьвёрдасьць і ахоўвае арматуру ад іржавеньня. Падоўжаныя стрыжні арматуры, яе папярочныя хамуты і мантажная арматура для каркасаў успрымаюць расьцягвальныя намаганьні. Жалезабэтон вызначаецца высокай трываласьцю, даўгавечнасьцю, вогнеўстойлівасьцю і простасьцю формаўтварэньня. Выкарыстоўваецца ў жыльлёвым і прамысловым будаўніцтве, мостабудаваньні і гідратэхнічным будаўніцтве. Зь яго робяць жалезабэтонныя канструкцыі[1].

Жалезабэтон бывае:

  • звычайны;
  • папярэдне напружаны — арматуру перад бэтанаваньнем нацягваюць, што абціскае бэтон, павялічвае яго трываласьць і расколінаўстойлівасьць;
  • саманапружаны — выкарыстоўваюць напружвальны цэмэнт, які пашыраецца пры цьвярдзеньні;
  • зборны;
  • маналітны[1].

Узьвядзеньне жалезабэтонных канструкцыяў мэтазгодна пры вялікіх дынамічных нагрузках, у тым ліку сэйсмічных, а таксама праз умовы перавозкі і мантажу. У іх пераважна выкарыстоўваюць гнуткую арматуру ў выглядзе асобных стрыжняў, зварных сетак і каркасаў. Акрамя падоўжанай арматуры ўсталёўваюць разьмеркавальную мантажную і папярочную (адгін і хамут). Часам прадугледжваюць ускоснае армаваньне ў выглядзе зварных сетак і сьпіраляў[2].

Жалезабэтонная канструкцыя бывае:

  • маналітная — фармуецца ў апалубцы на месцы будаўніцтва, выкарыстоўваецца пры асабліва вялікіх нагрузках, якія кладуцца на падмурак, каркас і перакрыцьцё шматпавярховага прамысловага будынка, гідратэхнічнае збудаваньне, перакрыцьцё аўтадарогі, складнік маста і шляхаправоду;
  • зборная — складаецца з асобных складнікаў, папярэдне зробленых на заводзе і палігоне, пашыраная пры прамысловым будаўніцтве, ідзе на падмурак і падземную частку будынка і збудаваньня, як то блёк і пліта падмурка, блёк і панэль сьцяны падвалу, на каркас будынка (калёна, рыгель, прагон, падкранавая бэлька і фэрма), на вонкавую і ўнутраную сьцены (перагародачныя і сьценавыя блёк і панэль), на міжпавярховае перакрыцьцё і пакрыцьцё будынка (насьціл, панэль і пліта);
  • зборна-маналітная — спалучае зборныя складнікі з маналітным бэтонам, які ўкладваецца на будаўнічай пляцоўцы, выкарыстоўваецца ў перакрыцьцях шматпавярховага будынка, мосьце і шляхаправодзе, а таксама пры ўзьвядзеньні абалонкі[2].

Таксама вылучаюць такія канструкцыі, як:

Паводле арматуры вылучаюцца канструкцыі:

  • са сталёвай арматурай;
  • са шклоплястыкавай арматурай — іржаўстойлівая і электраізалявальная, улучае стрыжні са шкляных нітак, зьяднаных палімэрнымі кампазыцыямі;
  • дыспэрснаармаваная (зь фібрабэтону)[2].

Паводле спосабу атрыманьня канструкцыя бывае:

Жалезабэтонныя работы прадугледжваюць узьвядзеньне з маналітнага жалезабэтону. Улучаюць апалубку, арматурную і бэтонную работы. Пасьлядоўна выконваюць:

  • выраб і мантаж арматурных каркасаў, сетак і асобных стрыжняў;
  • усталёўку апалубкі;
  • прыгатаваньне, перавозку, укладку і ўшчыльненьне бэтоннай сумесі;
  • догляд бэтону падчас цьвярдзеньня;
  • распалубку пасьля дасягненьня бэтонам трываласьці[3].

Змантаваныя арматурныя каркасы магчыма скарыстаць пры ўсталёўцы апалубкі для яе замацаваньня ў патрэбным становішчы, а таксама для мацаваньня закладных дэталяў[3].

У 1867 годзе францускі навуковец Жазэф Манье атрымаў патэнт на жалезабэтон. Жалезабэтонныя канструкцыі імкліва пашырылася ў Ангельшчыне і ЗША. У 1885 годзе жалезабэтон пачалі выкарыстоўваць у Расейскай імпэрыі. Жалезабэтон стаў адным з найбольш пашыраных у будаўніцтве матэрыялаў, які сталі выкарыстоўваць у канструкцыях будынкаў і такіх збудаваньняў, як падмурак, пліта, сьцяна, труба, мост і плаціна. Яго прымяненьне пашырылі на ўсе кліматычныя зоны, бо фізыка-мэханічныя ўласьцівасьці жалезабэтону застаюцца аднолькавымі пры тэмпэратуры ад −40 да +60 °C[1].

У 1901—1902 гадох на чыгуначнай лініі ВіцебскЖлобін узьвялі 27 жалезабэтонных мастоў і шляхаправодаў[1].

  1. ^ а б в г П.М. Багаслаўчык. Жалезабэтон // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — С. 414415. — 576 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0106-0
  2. ^ а б в г д М.М. Гурбо. Жалезабэтонныя вырабы і канструкцыі // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — С. 415. — 576 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0106-0
  3. ^ а б П.М. Багаслаўчык. Жалезабэтонныя работы // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — С. 415. — 576 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0106-0