Быдгашч
Горад
Быдгашч на карце Польшчы ± | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Быдгашч (польск.: Bydgoszcz, лац.: Bydgostia, ням.: Bromberg — Бромберг) — горад на правах павета ў Польшчы, адзін з двух адміністрацыйных цэнтраў Куяўска-Паморскага ваяводства (сядзіба ваяводы). Адміністрацыйны цэнтр Быдгашчскага павета.
Геаграфія
[правіць | правіць зыходнік]Адлегласць па прамой паміж гарадамі Быдгашчам і Мінскам 632 км, да Варшавы — 227 км[2].
Праз горад цячэ рака Брда, якая ўпадае ў Віслу ў Быдгашчы, таксама тут цячэ невялікая рака Фліс, якая перасякае Грунвальдскую вуліцу. З усіх бакоў горад абкружаны лясамі, большасць з якіх з’яўляецца сасновымі, але на паўночным усходзе сустракаюцца ліставыя лясы.
Быдгашч адносіцца да польскіх гарадоў з самай вялікай колькасцю паркаў у Польшчы (874 га, другі горад пасля Варшавы). Тут знаходзіцца самы вялікі гарадскі парк у Польшчы (Мысляцінак, 830 га).
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Пасля рэвалюцыі ў горадзе асела шмат выхадцаў з літоўска-беларускіх губерняў (Тышкевічы, Пуслоўскія, Святаполк-Чацвярцінскія, Красіцкія, Валадковічы, Яблонскія, Гельмерсены, Наркевічы-Ёдкі, Нітаслаўскія і інш.). У чэрвені 1946 разам з сям’ёй прыехаў Гасан Канапацкі, дзе 11 мая 1953 г. і памёр.
Эдвард Адамавіч Вайніловіч
[правіць | правіць зыходнік]З 12 снежня 1921 да сваёй смерці 16 чэрвеня 1928 у Быдгашчы жыў Эдвард Вайніловіч, буйны гаспадарчы і палітычны дзеяч Беларусі і Расійскай імперыі, разам з жонкай Алімпіяй і сястрой Ядвігай Кастравіцкай з Бзоўца, і пасяліліся ў каменным доме на вуліцы Замойскага 4/7 (зараз — № 23).
21 студзеня 1923 г. Эдвард Вайніловіч быў выбраны на пасаду старшыні (1923—1928) «Саюза палякаў усходніх ускраін» (Związek Polaków z Kresów Wschodnich), які лакалізаваўся ў Быдгашчы і займаўся падтрымкай эмігрантаў з Літвы, Беларусі і Украіны. Пасля ўласных ваганняў 22 снежня 1923 г. атрымаў з рук прэзідэнта Быдгашча Бернарда Слівінскага ордэн «Polonia Restituta»[3].
Эканоміка
[правіць | правіць зыходнік]Быдгашч — адзін з самых дынамічна развівальных гарадоў краіны, буйны эканамічны цэнтр, вядомы сваім хуткім развіццём сектара паслуг, асабліва фінансавых. У Быдгашчы дзейнічае звыш дваццаці банкаў, таварныя біржы, страхавыя і лізінгавыя кампаніі, брокерскія дамы, адбываюцца шматлікія кірмашы, у тым ліку і міжнародныя.
Прамысловасць
[правіць | правіць зыходнік]Буйны прамысловы цэнтр; здаўна развітая харчовая («Ютчэнка»), металаапрацоўчая, дрэваапрацоўчая, гарбарная, керамічная прамысловасць; развіццё атрымалі машынабудаванне (электратэхнічнае, станкабудаўнічае, дакладная механіка, вытворчасць абсталявання для хімічнай, цэментнай і інш галін), хімічная прамысловасць (у тым ліку прамысловасць арганічнага сінтэзу), вытворчасць халадзільнікаў, веласіпедаў.
У горадзе Быдгашчы знаходзіцца штаб-кватэра і асноўная вытворчасць польскага канцэрна PESA (ПЭ́СA, польск.: Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA), які спецыялізуецца на вытворчасці цягнікоў, вагонаў, трамваяў і іх мадэрнізацыі.
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]Станам на 31.03.2014 года, у Быдгашчы пражывала 358 922 чалавек[4].
Культура
[правіць | правіць зыходнік]У горадзе Быдгашчы арганізуюцца оперныя і музычныя фестывалі. У Быдгашчы знаходзіцца вядомая Канцэртная зала (Filharmonia Pomorska) і Оперны тэатр.
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]- Свята-Мікалаеўская царква
- Касцёл Святога Мікалая
- Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста
- Exploseum
- Музей мыла і гісторыі бруду
- Вышгруд
- Паўлувэк
- Быдгашцкі канал
- Даліна Смерці
- Храм Збавіцеля
- Помнік змагання і пакутніцтва Быдгашцкай зямлі
- Метадысцкая царква
-
Свята-Мікалаеўская царква
-
Сінагога ў Фардоне
-
Касцёл Святога Мікалая
-
Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста
-
Гарадзішча Паўлувэк
-
Метадысцкая царква
Страчаная спадчына
[правіць | правіць зыходнік]- Быдгашцкая ратуша
- Быдгашцкі замак (гарадскія муры, пазнаньская брама, куяўская брама, гданьская брама)
- Сінагога
- Старая сінагога
- Сінагога ў Фардоне
- Будынак гарадскога тэатра
- Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў
- Старая пратэстанцкая кафедральная царква
-
Быдгашцкі замак
-
Месца, дзе раней стаяла сінагога
-
Месца, дзе раней стаяла ратуша
-
Падмурак пратэстанцкай кафедральнай царквы
Адукацыя
[правіць | правіць зыходнік]- Музычная акадэмія ў Быдгашчы
- Універсітэт Казіміра Вялікага ў Быдгашчы
- Тэхналагічна-прыродазнаўчы ўніверсітэт імя Яна і Анджэя Снядэцкіх у Быдгашчы
Спорт
[правіць | правіць зыходнік]Спартыўныя клубы
[правіць | правіць зыходнік]- Жаночы футбольны клуб «Быдгашч»
- Футбольны клуб «Завіша»
- Футбольны клуб «Хэмік»
- Валейбольны клуб «Вісла»
- Жаночы валейбольны клуб «Палац»
- Баскетбольны клуб «Асторыя»
- Жаночы баскетбольны клуб «Баскет-25»
- Матацыклетны клуб «Палонія»
- Шматсекцыйны спартыўны клуб «Гвязда Быдгашч»
- Шматсекцыйны спартыўны клуб «Хэмік Быдгашч»
- Шматсекцыйны спартыўны клуб «Завіша Быдгашч»
- Шматсекцыйны спартыўны клуб «Асторыя Быдгашч»
- Каманда па амерыканскім футболе «Арчэрс»
Спартыўныя аб’екты
[правіць | правіць зыходнік]- Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына
- Стадыён імя маршала Юзафа Пілсудскага
- Стадыён імя Здзіслава Кшышковяка
- Універсальнае спартыўнае збудаванне «Лучнічка»
- Універсальнае спартыўнае збудаванне «Артэга Арэна»
- Лядовы палац «Торбуд»
-
Палонія Быдгашч
-
-
Універсальнае спартыўнае збудаванне «Лучнічка»
-
Артэга Арэна
Гарады-пабрацімы
[правіць | правіць зыходнік]Вільгельмсгафен, Германія (сакавік 2006)
Крагуевац, Сербія (23 ліпеня 1971)
Крамянчуг, Украіна (30 чэрвеня 2004)
Нінбо, Кітай (28 снежня 2005)
Патры, Грэцыя (8 кастрычніка 2004)[6]
Паўладар, Казахстан (23 красавіка 2012)[7]
Перт, Вялікабрытанія (9 мая 1998)
Пітэшты, Румынія (22 чэрвеня 2007)
Рэджа-Эмілія, Італія (12 красавіка 1962)[8]
Слівен, Балгарыя (9 верасня 2019)
Хартфард, ЗША (30 верасня 1996)
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Збігнеў Бонек
- Радослаў Сікорскі
- Макс фон Боэн
- Міхал Хілінскі (нар. 1986) — польскі баскетбаліст.
- Рафал Брускі (нар. 1962) — польскі палітык, прэзідэнт Быдгашчы.
- Карына Міхалэк (нар. 1993) — польская баскетбалістка.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2014, stan na 01.01.2014
- ↑ Адлегласці паміж гарадамі —
- ↑ Chmielewska, G. Cierń… С. 223.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 31.03.2014. [1] Архівавана 26 снежня 2018.
- ↑ https://www.mannheim.de/de/stadt-gestalten/europa-und-internationales/partner-und-freundesstaedte/bydgoszcz
- ↑ https://www.patrasevents.gr/article/303087-i-lista-me-tis-23-adelfopoiimenes-poleis-tis-patras-iparxei-ousia-omos
- ↑ http://akimat-pvl.gov.kz/kaz/post.php?id=843
- ↑ https://www.comune.re.it/argomenti/relazioni-internazionali/gemellaggi-e-cittadinanze-onorarie/bydgoszcz-polonia