Рэле

Рэле́ (фр.: relais) — электрамеханічная прылада, прызначаная для камутацыі электрычных ланцугоў пры зададзеных зменах электрычных або неэлектрычных уваходных велічынь.

Адрозніваюць электрамагнітныя, пнеўматычныя і тэмпературныя рэле. Існуе клас электронных паўправадніковых прыбораў названых оптарэле (цвёрдацельныя рэле), але ён у дадзеным артыкуле не разглядаецца. У электроннай схематэхніцы часам электронныя блокі з функцыяй пераключэння ланцуга па змене якога-небудзь фізічнага параметру таксама называюць рэле. Напрыклад, фотарэле, рэле кантролю фаз або рэле-спыняльнік паказальнікаў павароту аўтамабіля.

Асноўныя часткі электрамагнітнага рэле

Электрамагніт, якар і перамыкач. Электрамагніт уяўляе сабой электрычны дрот, наматаны на шпульку са стрыжнем з магнітнага матэрыялу. Якар — пласціна з магнітнага матэрыялу, якая праз штурхач кіруе кантактамі.

Тыпы

Кантактар

Кантактар - звышмагутнае рэле з больш высокімі намінальнымі токамі, якое выкарыстоўваецца для пераключэння такіх нагрузак як не вельмі магутныя электрарухавікі і асвятленне. Намінальны ток для звычайных кантактараў вагаецца ад 10 да некалькіх сотняў ампер. Для большай зносастойкасці моцнатокавыя кантакты вырабляюцца са сплаваў з дабаўкамі срэбра, да таго ж электрычныя дугі (падчас камутацый) прыводзяць да акіслення кантактаў, аднак аксід срэбра па-ранейшаму з'яўляецца добрым правадніком.

Для запуску электрычных рухавікоў часта выкарыстоўваюцца кантактары з прыладамі абароны ад перагрузкі.

Герконавае рэле

Герконавае рэле ўяўляе сабой геркон, заключаны ў саленоід. Выключальнік мае набор кантактаў унутры вакуумаванай або запоўненай інертным газам шкляной трубкі, якая абараняе кантакты ад атмасфернай карозіі. Самі кантакты выраблены з магнітнага матэрыялу, што прымушае іх перамяшчацца пад дзеяннем поля саленоіда ці вонкавага магніта.

Герконавыя рэле могуць перамыкацца хутчэй за буйнейшыя рэле, і патрабуюць вельмі мала энергіі ад ланцуга кіравання. Аднак яны маюць адносна нізкія намінальныя ток пераключэння і напружанне. Хоць гэта і рэдкасць, кантакты з часам могуць намагнічвацца, што прымушае іх заставацца ўключанымі нават пры адсутнасці току (змена арыентацыі тока або размагнічванне пераключальніка адносна магнітнага поля саленоіда можа вырашыць гэтую праблему).

Герметычныя кантакты з кантактамі, змочанымі ртуццю, маюць больш працяглы тэрмін службы і меншую вібрацыю кантактаў, чым рэле любога іншага тыпу

Гл. таксама

Рэле часу

Літаратура

Сацута У. М. Рэле // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 5. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).