Томас Тарквемада

Тамаза дэ Тарквемада
Tommáso de Torquemada
1-ы Вялікі інквізітар Іспаніі з 21 лютага 1483
Манарх	Ізабела Кастыльская Фердынанд II Арагонскі
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Дыега дэ Дэса
Нараджэнне	14 кастрычніка 1420(1420-10-14) Вальядалід (Кастылія)
Смерць	16 верасня 1498(1498-09-16) (77 гадоў) Авіла
Месца пахавання	Авіла
Веравызнанне	каталіцызм
Адукацыя	Саламанкскі ўніверсітэт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Томас Тарквема́да, Томас Таркемада (ісп.: Tommáso de Torquemada; 1420 — 16 верасня 1498) — заснавальнік іспанскай інквізіцыі, першы вялікі інквізітар Іспаніі.

Біяграфія

Томас паходзіў з іспанскай сям’і і прыходзіўся пляменнікам кардыналу Хуану дэ Тарквемадзе. Бацька Томаса Тарквемада — Ян быў слугою Дамініканскага ордэна, прымаў удзел у Канстанцкім саборы.

Атрымаўшы багаслоўскую адукацыю і адрозніваючыся аскетычным схільнасцямі, Тарквемада паступіў у дамініканскі ордэн, ў 1459 годзе стаў прыёрам аднаго з найважнейшых манастыроў ў Сеговіі, а потым — духоўнікам Кастыльскай інфанты Ізабелы. Ён спрыяў яе ўзвядзенню на трон і заключэнню шлюбу з Фердынандам Арагонскім, на якога таксама аказваў вялікі ўплыў. Дзякуючы суроваму і непахіснаму характару, рэлігійнаму запалу і багаслоўскай начытанасці, яго ўплыву падпарадкоўваўся і Папа.

Галоўнай задачай Тарквемады было рэлігійнае і палітычнае аб’яднанне Іспаніі. Для дасягнення гэтай мэты ён рэарганізаваў і пашырыў дзейнасць інквізіцыі. У 1483 годзе Тарквемада быў прызначаны «вялікім інквізітарам» Кастыліі, а затым і Арагона.

Ацэнкі дзейнасці

Выгнанне яўрэяў (1492) і маўраў (1502, адбылося ўжо пасля яго смерці) з Іспаніі, канфіскацыя маёмасці асуджаных інквізіцыяй, спаленне ерэтыкоў на вогнішчах — такія былі вынікі дзейнасці Тарквемады-інквізітара. На яго сумленні сотні спаленых. Агульная колькасць Аўтадафэ падчас Тарквемады ацэньваецца ў 2,200, палова з гэтага ліку — саламяныя пудзілы асоб, якія памерлі да арышту або былі ў недасягальныя для інквізіцыі.

Дзякуючы ж дзейнасці Тарквемады як палітыка стала магчымым аб’яднанне каралеўстваў Кастылія і Арагон ў адзінае каралеўства Іспанія. Пасля Іспанія стала адной з самых магутных дзяржаў Еўропы, паклала пачатак каланізацыі Новага Свету і з’явілася «культурнай матрыцай» усёй Лацінскай Амерыкі. Па гэты дзень у лацінаамерыканскіх краінах ёсць ідыёма, якую можна перавесці як «маці-бацькаўшчына». Гэтым словам пазначаюць Іспанію.

Літаратура

• Тарквема́да, Таркемада Томас // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 440. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).