Kevredigezh ar Broadoù

Kevredigezh ar Broadoù

aozadur etregouarnamantel, Aozadur etrebroadel

Tachenn obererezhioù	activities of other membership organisations n.e.c.
Deiziad krouiñ	1919
Anv ofisiel	League of Nations, Société des Nations
Diellaouet gant	La contemporaine
Den e penn an aozadur	Secretary-General of the League of Nations
Prezidant	Eric Drummond, 16th Earl of Perth, Joseph Louis Anne Avenol, Seán Lester
General secretary	Eric Drummond, 16th Earl of Perth, Joseph Louis Anne Avenol, Seán Lester
Yezh ofisiel	saozneg, galleg
Stad	Suis
Ideologiezh politikel	internationalism
Isaozadur	Women's Advisory Council, League of Nations, Permanent Court of International Justice, International Labour Organization
Sez sokial	palais Wilson, Palace of Nations
Bet erlec'hiet gant	Aozadur ar Broadoù Unanet
Bet kinniget evit	Priz Nobel ar Peoc'h
Deiziad divodañ	18 Ebr 1946, 20 Ebr 1946

Banniel Kevredigezh ar Broadoù.

Kevredigezh ar Broadoù hag ar broioù ezel anezhi.

Kevredigezh ar Broadoù (SDN pe SdN) a oa un aozadur etrebroadel savet da-heul Feur-emglev Versailhez e 1919, savet e-unan e-pad Kuzuliadeg peoc'h Pariz, da wareziñ ar peoc'h en Europa goude ar Brezel-bed kentañ.

Palioù an SdN a oa an dizarmañ, mirout ouzh ar brezelioù a-drugarez da bennaenn ar surentez voutin, diskoulmañ an dizemglevioù dre zivizoù etre ar c'hostezennoù ha dre wellaat kalite ar vuhez.

Emedo e sez e Genève, er Palez Wilson ha goude e Palez ar Broadoù, ha kemeret e oa he lerc'h e 1945 gant Aozadur ar Broadoù Unanet.

Istor

An hini en doa atizet ar Stadoù all da sevel an SdN e oa prezidant ar Stadoù-Unanet, Woodrow Wilson, bet kelenner war skiantoù ar politikerezh e Princeton.

Hervez e ziefennadur e oa an diplomatiezhkuzh pennkaoz d'ar Brezel-bed kentañ ha ret e oa da Gevredigezh ar Broadoù stourm outi. 14vet mellad Wilson a oa eta diazez Kevredigezh ar Broadoù. Koulskoude e votas sened ar Stadoù-Unanet a-enep ma teufe o bro da vezañ ezel eus Kevredigezh ar Broadoù abalamour ma nac'he peurwiriekaat skrid-emglev Versailhez hag ar Stadoù-Unanet ne voent ket ezel anezhi morse. Etre an daou vrezel e oa kuitaet an SDN gant an URSS , an Alamagn nazi, Impalaeriezh Bro-Japan (e 1933) hag Italia (e 1937). Paul Hymans a zeuas da vezañ he c'hentañ Prezidant e 1920.

Emzalc'h broioù zo

Setu perak e oa bet gwelet broioù o kuitaat an aozadur :

• Brazil e 1926,
• Japan, a oa bet displijet gant ar binijenn roet dezhi goude bezañ aloubet Mandchouria, e 1932.
• Italia, goude bezañ tremenet hebiou ar pinijennoù he doa bet abalamour da vrezel Etiopia
• Kenkent ha 1933 e tilezas Alamagn Hitler an SDN.

Ne c’hellas ket an SDN mont :

• a ene pan adarmañ en Alamagn e 1934,
• nag a enep an adsoudardañ e Rheinland e 1936,
• nag a enep an Anschluss e 1938, hag a stage Aostria da Alamagn;
• a enep diskar Tchekoslovakia goude emglev München.

E 1939, ne c’hellas ket stourm ouzh enkadenn Dantzig ha gasas d’an Eil Brezel Bed. Goude-se ez a kuit Bro Spagn hag URSS eus an SDN. Da heul ar c’hwitadennoù se e voe divodet an SDN e miz Ebrel 1946.

C'hwitadenn

Sellet e vez ouzh an SdN evel ur c'hwitadenn. Ar Stadoù-Unanet n'int ezel anezhi ha n'he deus ket nerzhioù armet dezhi hec'h-unan hag abalamour da se ne zeu ket a-benn da lakaat brezel Spagn da baouez ha kresk an naziegezh a zegasas an Eil Brezel-bed.

Daoust ma he deus gallet diskoulmañ un nebeud kudennoù (hini an inizi Åland da skouer) , he deus c’hwitet an SDN peogwir n’eo ket deuet a-benn da enebiñ ouzh ar broioù bras (Italia, Japan, Alamagn, URSS…) a zo bet pennkaoz d’an Eil Brezel Bed.