Enver Čolaković
| Enver Čolaković | |
|---|---|
| Rođenje | 27. maj 1913. Budimpešta |
| Smrt | 8. august 1976 (63 godine) Zagreb |
| Zanimanje | Pisac |
| Nacionalnost | Bošnjak |
Poznata djela | |
| Suprug(a) | Stella Podvinec |
| Djeca | Zlatan Čolaković |
| Veb-sajt: envercolakovic.com | |
Enver Čolaković bio je bosanskohercegovački prozaik, pjesnik i prevodilac.
Prevodio je s mađarskog i njemačkog jezika, objavljivao je i stručne tekstove iz fizike i matematike, a radio je kao profesor, pozorišni režiser, korektor i urednik. Najpoznatiji je po svom romanu Legenda o Ali-paši iz 1944.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Rođen je 27. maja 1913. u Budimpešti od oca Vejsilbega i majke Ilone Mednyanszki, Mađarice.[1] Prve godine života proveo je selio se sa roditeljima različitim krajevima regije. Nakon Prvog svjetskog rata s porodicom se nastanio u Sarajevu.
Studirao je matematiku i fiziku u Beogradu i Budimpešti, a 1959. diplomirao je historiju u Zagrebu. Pisati je počeo kao dječak, i to na dva jezika: bosanskom i mađarskom. Između 1931. i 1939. pisao je na mađarskom i njemačkom jeziku.[1] U tom periodu objavljuje svoja najranija djela, razne pjesme, pripovijetke, eseje i prepjeve s drugih jezika.
Drugi svjetski rat provodi u Sarajevu, gdje nastavlja s objavljivanjem pripovjedaka i eseja. Između 1939. i 1945. objavio je dvadesetak pripovijedaka i novela, kratki roman Mujića Hanka, te niz eseja i prikaza.[1]
Osim najvažnijeg djela iz tog perioda, romana Legenda o Ali-paši, Čolaković 1942. završava i autobiografsko djelo Knjiga majci, u kojem otvoreno ističe svoje antifašističko opredjeljenje iako će poslije biti proganjan i pritvaran, a u njemu opisuje savremena četnička, ustaška i okupatorska zvjerstva nad narodom, progone Jevreja, Srba i zatiranje muslimanskih sela.[2]
Nakon što su mu 1944. poginuli roditelji u bombardiranju Sarajeva, seli se u Zagreb, gdje ostaje do smrti. Iste godine na poziv Ante Pavelića prihvata poziciju atašea za kulturu pri poslanstvu Nezavisne Države Hrvatske u Mađarskoj, te odlazi u Budimpeštu, odakle se vraća sa slomom pronacističke vlasti u toj zemlji. Po završetku rata nove jugoslavenske vlasti privodile su ga nekoliko puta, ali optužnica nije podignuta, pa je veoma brzo pušten. Nakon rata anonimno objavljuje prijevode djela Ervina Šinke s mađarskog (tri romana, knjige pripovjedaka i brojnih eseja). Četvrt stoljeća kasnije izašlo je drugo izdanje njegovog romana (1970). Iza Čolakovića je ostalo mnogo djela u rukopisu: pet romana, više zbirki novela i pripovjedaka, brojne knjige poezije i prijevoda te dnevnici.[1]
Umro je 18. augusta 1976. od posljedica srčanog udara.
U njegovu čast danas jedna ulica u Sarajevu nosi njegovo ime, kao i nekoliko osnovnih škola u Bosni i Hercegovini.
Bibliografija
[uredi | uredi izvor]- Legenda o Ali-paši, Zagreb, 1944, 1970, 1989; Sarajevo 1991, 1997, 1998.
- Moja žena krpi čarape, salonska komedija, 1943.
- Mali svijet, Zagreb, 1991.
- Gyula Illyés, Poezija, Zagreb, 1971.
- Zoltán Csuka, Moje dvije domovine, Sarajevo, 1972.
- Zoltán Csuka, Poezija, Zagreb, 1975.
- Zlatna knjiga mađarske poezije, Zagreb, 1978.
- Izabrane pjesme, Zagreb, 1990.
- Lokljani. Iz Bosne o Bosni, Zagreb, 1991.
- Bosni, Zagreb, 1998.
- Pismo majci, Sarajevo, 2013.
- Melun, Sarajevo, 2023.
Nagrade
[uredi | uredi izvor]- Nagrada Matice hrvatske za najbolji roman (1943 – Legenda o Ali-paši)
- Plaketa Društva pisaca Mađarske Pro Litteris Hungaricis, Petőfi za prevodilački rad s mađarskog i njemačkog jezika
- Plaketa i visoko odlikovanje predsjednika Republike Austrije – Austrijski Križ časti za nauku i umjetnost I reda (1970)
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d "Biografija na službenom sajtu". Arhivirano s originala, 6. 7. 2019. Pristupljeno 4. 5. 2020.
- ^ "Enver Čolaković – proganjani autor jednog od najljepših romana". diwan-magazine.com. Arhivirano s originala, 26. 4. 2016. Pristupljeno 10. 7. 2016.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Tekst o Enveru Čolakoviću Arhivirano 19. 5. 2019. na Wayback Machine na sajtu prof. Hamde Čame
- "Enver Čolaković, pisac najčudesnijeg romana bh. književnosti", Jasmin Agić, Al Jazeera Balkans, 9. 12. 2018.