Ranko Šipka
Ranko Šipka | |
|---|---|
| Rođenje | 1. oktobar 1917. Drvar, Austro-Ugarska |
| Smrt | 7. novembar 1944 (27 godina) |
| Obrazovanje | Student ekonomije |
| Zanimanje | Zamjenik komandanta 2. bataljona 14. SNOUB |
| Nagrade | |
Ranko Šipka (1917 – 1944) je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Ranko Šipka je rođen je 1. oktobra 1917. u selu Veliko Očijevo, kod Drvara. Potiče iz seljačke porodice sa devetoro dece. Kada mu je umro otac, bilo mu je tek šest godina, pa ga je prihvatio najstariji brat Nikola, trgovački pomoćnik u Banjoj Luci. Osnovnu školu i Trgovačku akademiju je završio u Banjaluci, a potom je studirao na Viskoj ekonomsko-komercijalnoj školi u Zagreb Već kao učenik Trgovačke akademije postao je aktivista revolucionarne omladine, da bi 1937. postao Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Aktivno se uključio u rad Kluba akademaca Banja Luke i Kulturno-umetničkog društva „Vasa Pelagić“. Tokom studiranja, bio je aktivan i u studentskom revolucionarnom pokretu i održavao vezu sa pokretom u Banjaluci. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) je postao 1939. godine.
Partizanski put
[uredi | uredi izvor]Nakon Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, vratio se u Banjaluku i bio jedan od glavnih organizatora prikupljanja i sklanjanja oružja, a potom i rukovoditelj prvih diverzantskih akcija u okupiranoj Banjoj Luci. Na početku ustanka na Kozari, jula 1941, Ranko Šipka je bio među organizatorima, zajedno sa Mladenom Stojanovićem i Josipom Mažarom Šošom.
Osobito se istakao jednoj od prvih akcija, kada je sa svojom četom spriječio upad ustaša u kostajnička sela. Krajem oktobra 1941. poveo je grupu svojih boraca preko nabujale Vrbaške i iznenadio neprijatelja, za ručkom. Za vreme Bitke na Mrakovici, 5. decembra 1941. godine, u najodlučnijoj fazi, poveo je na juriš rezervu Kozarskog partizanskog odreda, koja je savladala i posljednji neprijateljski otpor. Za ovaj podvig ga je pohvalio i Mladen Stojanović, vođa ustanka na Kozari.
Kada je koncem marta 1942, od Drugog krajiškog partizanskog odreda formiran Udarni partizanski bataljon, Šipka je u Bataljonu najprije bio komandir čete, a onda zamjenik komandanta, a na kraju i komandant. Zadatak ovog bataljona je bio razbijanje četničkog pokreta u srednjoj Bosni.
Nakon više uspješnih borbi, Bataljon se, maja 1942, vratio na Kozaru, gdje je učestvovao u borbama tokom neprijateljske ofanzive na Kozaru. Tokom juna i jula 1942. Šipka je tada bio među onim borcima, koji su u noći 4./5. jula, poslije okršaja prsa u prsa, na liniji Patrija-Planinica-Jutrogušina, probili neprijatljski obruč.
Kada je 2. avgusta 1942. godine u selu Bošnjacima kod Sanskog Mosta, formirana Druga krajiška udarna brigada, Udarni bataljon Ranka Šipke je poslao njen Prvi bataljon. Septembra 1942, na Manjači, učestvovao je u razbijanju njemačko-domobranske grupe, koja od oko 4.000 vojnika. Prilikom Borbe za Jajce 1942, njegov bataljon je savladao posljednji otpor neprijatelja, zbog čega je Operativni štab NOP odreda Bosanske Krajine, 28. septembra 1942. godine, pohvalio Prvi bataljon Druge krajiške brigade, a osobno i njegovog komandanta Ranka Šipku.
Ponovo se istakao i tokom borbi za Bihać, novembra 1942, kada je sa svojim bataljonom, pokušao da neprimijećen uđe u grad. U tom pokušaju njegov bataljon je napao na most preko Une, što je u uveliko doprinijelo pobjedu u toj bitki. Za ovaj podvig, bio je pohvaljen od strane Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita, "Biltenu Vrhovnog štaba", broj 20-22:
Za hrabro držanje i primjerno ispunjavanje svojih zadataka pohvaljujem sljedeće drugove - Ranka Šipku, studenta komercijale, komandanta bataljona II krajiške brigade, koji je sa svojim borcima upao u Bihać bez borbe. Drug Šipka je neizmjerno hrabar i popularan među vojnicima.[2]
Tokom žestokih borbi na Grmeču, januara 1943. godine postavljen je za komandanta Pete krajiške kozarske udarne brigade. Pod njegovom komandom, u drugoj polovini 1943. Godine, Brigada je učestvovala u mogim borbama u srednjoj Bosni i u Prvoj i Drugoj banjalučkoj operaciji. U proljeće 1944. postavljen je za zamjenika komandanta Jedanaeste krajiške divizije, a zatim i zamjenika komandanta Četvrte krajiške divizije.
Ranko Šipka je poginuo je 7. novembra 1944. godine, u automobilskoj nezgodi, na putu između Travnika i Zenice. Tada je imao je čin potpukovnika NOVJ. Sahranjen je u spomen-kompleksu na Šehitlucima, kod Banjaluke.
Odlukom Predsjedništva AVNOJ-a, 25. septembra 1944, još za života, odlikovan je Ordenom partizanske zvijezde prvog reda, a odlukom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 26. jula 1949. godine, posthumno je proglašen za narodnog heroja.[3]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Uredništvo "Mladosti" (1975): Narodni heroji Jugoslavije. "Mladost", Beograd.
- ^ Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije,Izd. (1949): Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovensih naroda II. Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije, Beograd 1949. godina.
- ^ Čišić A. (1974): Vojna enciklopedija. Redakcija vojne enciklopedije, Beograd.