Бартбуохар

Ломехь (Того) дуьхьало йийриш дуьхьала лаьтта полицина, 2017 шо

ХӀордан цӀомбергаш латар

Бартбуохар (лат. conflictus — Ӏоттавелларг) — социалан йукъаметтигехь хуьлу хьашташкахь, Ӏалашонашкахь, хьажаршкахь бартбуохар дӀадерзоран уггаре ира хьесап, иза хуьлу цуьнан декъахойн вуон эмоцешца йукъаметтиг йолуш, уьш арайовлу адаман йукъара мехаллийн, низаман, бараман гуран чуьра.

Кхечу хьостехь йаздина Бартбуохар — коьртаниг политикин кхачонера Ӏоттадалар ду аьлла. Бартбуохар бартбуохар довзар олу Ӏилмано Ӏамадо. ТӀеман гӀуллакхехь Ӏамадо «Герзашца долу дов» Ӏилма.

Йукъара билгало

Бартбуохар — хӀора агӀоно кхечу агӀонанца йогӀуш йоцу дуьхьала йолу шен позици лоцу хьал. Бартбуохар — индивидийн, тобанийн, цхьаьнакхетараллин башха йукъаметтиг, иза хуьлу цхьаьна ца догӀу хьажарх, позицехь, хьаштех. Бартбуохаран йу деструктиван а, конструктиван а функцеш.

Бартбуохаран агӀонаш хила тарло йукъараллин тобанаш, дийнатийн тобанаш, техникин системаш.

Бартбуохаран хьесапаш

Ши агӀо

Ши агӀо, йа оппозици, дуьхь-дуьхьала латтар ду, оццу хенахь вовшашца уьйр йу, шенан чохь латтадо цхьаьна ца даран потенциал, амма ша Ӏотта ца ло йа къовсам ца бо.

Жигаралла

Жигаралла — бартбуохаран кхин хьесап ду, амма «къовсам» а, «дуьхьало» а кхетамашна синоним йолу жигаралла, иза хуьлийла дац бартбуохаран субъектан агӀор кхетаман хьелаша ло цхьа импульс йоцуш.

Бартбуохаран субъекташ

Бартбуохаран субъект хилар — кхин цхьа хьесап. Субъект — бартбуохо хьал дан а, шен хӀуманах доьзна дов леларан Ӏаткъам бан а таро йолу жигара агӀо. Дукхах дерг, бартбуохаран субъектийн башха тайпана ойла йар девне хуьлу.

Бартбуохарангенез

Бартбуохарангенез — тӀехь лар йуьту, таханлера йукъараллин бартбуохаран кепийн кхоллайаларан а, кхиаран а хьесап. Финансийн-экономикин а, банкийн а гӀуллакхийн амалехь ду кхо вариант бартбуохар — арахьара, чоьхьара, институцин. Бартбуохарангенез цахедда диалектин кхолладаларан а, кхиаран а, шен хӀоъ чухула (бартбуохар) модернизацин долуш долу социалан реалаллин хьесап ду.

Бартбуохаран фазанаш

Цхьаццаннан хетарехь бартбуохаран фазанаш йу:

1. Бартбуохаран хьал кхолладалар
2. Бартбуохарах кхетар
3. Бартбуоьхна лелар гайтар
4. Бартбуохар кӀоргдар
5. Бартбуохар дерзор
6. Бартбуохарал хьалха. Хила тарло, нагахь, дов листар маслаӀатца хилча.

Бартбуохаран хьелашкахь леларан стратеги

Таханлерачу Бартбуохар Ӏаморехь билгалйаьккхина субъектан бартбуохаран хьолехь леларан пхиъ стратеги а, иза листар а:

• Волар — цхьа агӀо хӀуъа хилча а реза йу вукханца, амма шен дӀахаийта ца ваьхьа ойла йу.
• Идар — бартбуохаран хьолех вадар.
• МаслаӀат — шине а агӀонна мега сацам.
• Къийсар — кхечу агӀонна жигара дакъа лацар.
• ЦхьаьнагӀуллакхдар — шинне а пайденна болу сацам бийцабаккхар а, кхочуш бар а.

Бартбуохар дерзоран историн хьесапаш

• Йукъарлонаш лелочеран гӀоьнца бартбуохар машаре дерзор;
• Къовсаме дерг листа рогӀехь гуламаш бар;
• Сацам банза дерг «Цхьаьна ханна сацор», долуш долу карара хьал латторан барт;
• Бартбуоьхнарш физикин агӀор бекъар (масала, пачхьалкхийн дозанехь пенаш дар);
• Къовсамаш «ондачун бакъонца» ницкъаца берзор.

Хьажа кхин а

• Социалан бартбуохар
• Педагогин бартбуохар
• Цхьаьна хенанна сацийна бартбуохар

Литература

• Международные трибуналы // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.
• Вдовина М. В. Межпоколенческие отношения: причины конфликтов в семье и возможные пути их разрешения // Знание. Понимание. Умение. — 2009. — № 3 — Социология.
• Гришина Н. В. Психология конфликта. СПб., 2008.
• Зубок Ю. А. Конфликты // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 2. — С. 179—182.
• Кратохвил С. Психотерапия семейно-сексуальных дисгармоний. М.: Медицина, 1991.
• Луков Вал. А., Кириллина В. Н. Гендерный конфликт: система понятий // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 1. — С. 86—101.
• Основы психологии и педагогики: практикум для студентов всех специальностей и всех форм обучения / И. Г. Шупейко, А. Ю. Борбот, Е. М. Доморацкая, Д. А. Пархоменко — Минск : БГУИР, 2008.
• Пископпель А. А. Конфликтное взаимодействие. М., 2013.
• Сысенко В. А. Устойчивость брака. Проблемы, факторы, условия. М.: 1981.
• Боголюбов Л. Н. Введение в обществознание — Москва: 2006

Хьажоргаш

• Конфликт и его разновидности
• Типология конфликтов и эдипов конфликт Архивйина 2021-01-08 — Wayback Machine
• Что такое конфликт Архивйина 2022-11-30 — Wayback Machine
• Конфликты в нашей жизни Архивйина 2019-06-09 — Wayback Machine