Gerddi Sophia
| Math | parc |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Dinas a Sir Caerdydd |
| Gwlad | |
| Cyfesurynnau | 51.4852°N 3.1901°W |
| Rheolir gan | Cyngor Caerdydd |
 | |
Parc cyhoeddus mawr ar lan orllewinol Afon Taf yng Nglan'rafon, Caerdydd, yw Gerddi Sophia. Cynhelir gemau criced prawf rhyngwladol a gemau criced sirol yma yn Stadiwm SWALEC, cartref Clwb Criced Morgannwg.[1]
Mae'r parc wedi'i leoli yn agos at ganol dinas Caerdydd ac mae wrth ymyl Parc Bute a Chaeau Pontcanna, sy'n rhan o 'ysgyfaint gwyrdd' y ddinas. Mae Gerddi Sophia wedi'i gysylltu â Pharc Bute gan bont droed y Mileniwm dros Afon Taf (1999). Yn ogystal â Maes Criced Sir Forgannwg, mae Gerddi Sophia yn gartref i Canolfan Chwaraeon Chwaraeon Cymru, tafarn o'r enw Bragdy a Chegin (Y Mochyn Du gynt), maes gwersylla, ardal arddangos a pharc ceir a bysiau, a hen dŷ'r warden.[2]
Hanes
[golygu | golygu cod]Enwyd y parc ar ôl Sophia Crichton-Stuart, Ardalyddes Bute, merch Ardalydd 1af Hastings a gwraig i 2il Ardalydd Bute. Roedd yr Arglwyddes Sophia yn awyddus i ddarparu man agored ar gyfer hamdden ar gyfer tref a oedd yn brysur ehangu ar ddiwedd y 19g; roedd gan ei gŵr ran fawr yn y datblygiad hwnnw. Gosodwyd y gerddi gan y pensaer Alexander Roos ar safle Fferm Plasturton yn 1854. Fe'u hagorwyd i'r cyhoedd gan yr Arglwyddes Sophia yn 1858, i wneud iawn am gau tiroedd Castell Caerdydd.[3] Estynnwyd y parc tua'r gogledd gan 28 erw o gwmpas y flwyddyn 1879.[4] Prynwyd y parc gan Gyngor Dinas Caerdydd – Corfforaeth Caerdydd bryd hynny – oddi wrth 5ed Ardalydd Bute yn 1947.[5]
Cynhaliwyd Sioe Ceffylau Caerdydd yn y parc ar ddiwedd y 19g a dechrau'r 20g. Yn 1891 roedd y parc yn gartref i Sioe Gorllewin Gwyllt Buffalo Bill yn ystod ei daith o amgylch trefi ynysoedd Prydain.[6][7]
Adeiladwyd Pafiliwn Gerddi Sophia yn 1951 ar gyfer Gŵyl Prydain, ac fe'i defnyddiwyd fel lleoliad cyngerdd nes iddo ddymchwel dan eira trwm ym 1982.[8][9]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Cyngor Caerdydd". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-25. Cyrchwyd 2019-05-26.
- ↑ Pyke, Chris. "The grand derelict buildings currently for sale in Wales". Wales Online.
- ↑ "Sophia Gardens". Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 November 2014. Cyrchwyd 5 November 2014. Unknown parameter
|deadurl=ignored (help) - ↑ "Gerddi Sophia, Caerdydd, Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-04. Cyrchwyd 1 June 2014.
- ↑ "Parc Bute". Cardiff Castle. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-05-26. Cyrchwyd 13 April 2015.
- ↑ Western Mail, 14/9/1891, p.1
- ↑ "Buffalo Bill Museum & Grave – Golden, Colorado" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2016-01-17. Cyrchwyd 11 November 2015.
- ↑ "Sophia Gardens - Pavilion". Cardiffparks.org.uk. Cyrchwyd 1 June 2014.
- ↑ Misstear, Rachael. "Wales weather: Before St Jude Storm see some of the worst weather to hit country". WalesOnline. Media Wales. Cyrchwyd 4 November 2014.