Kofi Annan
| Kofi Annan | |
|---|---|
| Ganwyd | 8 Ebrill 1938 Kumasi |
| Bu farw | 18 Awst 2018 Bern |
| Dinasyddiaeth | Ghana |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | diplomydd, economegydd, gwleidydd |
| Swydd | Ysgrifennydd Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig, United Nations Envoy to Syria |
| Cyflogwr | |
| Tad | Henry Reginald Annan |
| Mam | Rose Eshun |
| Priod | Nane Annan, Titi Alakija |
| Plant | Kojo Annan, Nina Cronstedt, Ama Annan |
| Gwobr/au | Gwobr Heddwch Nobel, Kora Awards, Urdd Seren Ghana, Grand Cross of Honor for Services to the Republic of Austria, Uwch Groes Dosbarth 1af Urdd Teilyngdod Gwladwriaeth Ffederal yr Almaen, Gottlieb Duttweiler Prize, Uwch-Groes Urdd Isabel la Católica, Marchog Croes Fawr Urdd San Fihangel a San Siôr, Medal Anrhydedd Dag Hammarskjold, Gwobr Goffa Torstein Dale, Confucius Peace Prize, Gwobr Bruno Kreisky, Gwobr Olof Palme, Gwobr Indira Gandhi, Gwobr Four Freedoms, Philadelphia Liberty Medal, Gwobr Rhyddid, Gwobr 'North–South', Gwobr Sakharov, Gwobr Proffil Dewrder, Medal "I gofio 850fed Pen-blwydd Moscaw, Collar of the Order of the Star of Romania, Honorary doctors of Ghent University, Fulbright Prize, Honorary doctor of the Dresden University of Technology, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Rydd Berlin, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Geneva, Uwch Swyddog y Lleng Anrhydedd, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Uppsala, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Princeton, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Brown, Urdd Arloeswyr Liberia, Order of the Golden Heart of Kenya, Order of Manas, 1st class, Marchog Fawr Groes yn Urdd Llew yr Iseldiroedd, Dostyk Order of grade I, Urdd Tywysog Yaroslav Gall, Dosbarth 1af, Croes Fawr Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Gwlad Pwyl, Grand Collar of the Order of Good Hope, Uwch Groes Urdd Haul Periw, Gwobr Cymdeithion O. R. Tambo, honorary doctorate of the University of Alcala, honorary doctor of the University of Neuchâtel, Cymrawd Academi Celf a Gwyddoniaeth America, Honorary doctor of the University of Ottawa, honorary doctor of the Zhejiang University, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Harvard, meddyg anrhydeddus Sefydliad Cysylltiadau Rhyngwladol Cenedlaethol Moscaw, Grand Collar of the Order of Liberty, honorary doctorate from the University of Notre Dame, Fellow of the Ghana Academy of Arts and Sciences, honorary doctor from the NOVA University Lisbon, honorary doctorate from Carleton University, honorary doctor of the Howard University, FIFA Order of Merit, Annenberg Award for Excellence in Diplomacy, Grand Cordon of the Order of the Rising Sun, Addurn er Anrhydedd am Wasanaeth i Weriniaeth Awstria, Order of Liberty, Urdd Isabel la Católica, Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Gwlad Pwyl, Order of Merit of the Federal Republic of Germany, Urdd San Fihangel a San Siôr, Order of Good Hope, Urdd Mono, Gorchymyn Cyffredinol San Martin, Urdd seren Romania, Honorary doctorate from the Sorbonne University Paris |
| llofnod | |
Diplomydd o Ghana oedd Kofi Atta Annan (8 Ebrill 1938 – 18 Awst 2018). Ganwyd yn Kumasi, Ghana. Cafodd Gwobr Nobel am Heddwch yn 2001. Gwasanaethodd fel seithfed Ysgrifennydd Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig rhwng Ionawr 1997 a Rhagfyr 2006 ac ef oedd y dyn du cyntaf i ddal y swydd. Roedd yn rhugl yn Saesneg, Ffrangeg a nifer o ieithoedd Affrica. Roedd ei wraig, Nane Maria (Lagergren) Annan, yn hanner-nith i Raoul Wallenberg.
Astudiodd Annan yn Mhrifysgol Gwyddoniaeth a Thechnoleg Kumasi (Ghana), Coleg Macalester yn Saint Paul, Minnesota (Unol Daleithiau, 1961), Institut universitaire des hautes études internationales yn Geneva (y Swistir, 1961-62) a Sefydliad Technoileg Massachusetts (1971-72).
Dechreuodd weithio gyda WHO ym 1962, ac yn 1993 daeth yn Is-Ysgrifennydd Cyffredinol i Boutros Boutros-Ghali o'r Aifft. Dechreuodd ei dymor cyntaf fel Ysgrifennydd Cyffredinol ar 1 Ionawr, 1997 a'r ail ar 1 Ionawr, 2001. Roedd hynny'n eithriadol am fod y swydd arfer cylchdroi rhwng y cyfandiroedd ar ôl dau dymor ac roedd ei ragflaenydd wedi gwasanaethu am dymor. Felly yn ôl arferiad un tymor byddid wedi disgwyl i Kofi Annan wasanaethu am un tymor.
Anrhydeddau
[golygu | golygu cod]- Prifysgol Technoleg Dresden (yr Almaen), doctor honoris causa
- Prifysgol Carleton, Doethuriaeth y Gyfraith, honoris causa, 9 Mawrth 2004
- Prifysgol Ottawa, Gradd Doethuriaeth y Brifysgol, 9 Mawrth 2004
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- Interventions: A Life in War and Peace (Llundain, Allen Lane, 2012). Gyda Nader Mousavizadeh.
| Rhagflaenydd: Boutros Boutros-Ghali |
Ysgrifennydd Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig 1 Ionawr 1997 – 31 Rhagfyr 2006 |
Olynydd: Ban Ki-moon |