Τσεχοσλοβακία

	Τσεχοσλοβακία ; Československo
Σημαία	Έμβλημα
	Σύνθημα; "Pravda vítězí"
	Ύμνος; "Kde domov můj" και "Nad Tatrou sa blýska"
	Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Πρωτεύουσα	Πράγα
Γλώσσες	Τσεχικά και Σλοβακικά
Πολίτευμα	Μεταβλητό
Ιστορική εποχή	20ός αιώνας
Νόμισμα	Τσεχοσλοβακική κορόνα

Η Τσεχοσλοβακία ήταν κράτος που περιελάμβανε τα σημερινά κράτη της Τσεχίας και της Σλοβακίας. Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συμπεριελάμβανε και ένα μικρό κομμάτι της σημερινής Ουκρανίας. Δημιουργήθηκε επίσημα, από εδάφη της Αυστροουγγαρίας το 1919 και καταλύθηκε από τους Γερμανούς το 1939. Απελευθερώθηκε το 1945 και την 1 Ιανουαρίου του 1993 διασπάστηκε ειρηνικά, με πρωτοβουλία των Σλοβάκων, στη σημερινή Τσεχία και τη Σλοβακία.
Η πρώην πρωτεύουσα Πράγα παρέμεινε πρωτεύουσα της Τσεχίας, ενώ πρωτεύουσα της Σλοβακίας ανακηρύχθηκε η Μπρατισλάβα.

Χαρακτηριστικά

Κατάσταση Κράτους

1918–1938: Δημοκρατικό Πολίτευμα. Πρώτη Δημοκρατία.
1938–1939: Μετά την προσάρτηση της Σουδητίας στη Ναζιστική Γερμανία το 1938, η περιοχή μετατρέπηκε πρακτικά σε συνομοσπονδία των Βοημικών χωρών, της Σλοβακίας και της Καρπαθιανής Ουκρανίας. Μια μεγάλη λωρίδα της νότιας Σλοβακίας και της υποκαρπαθιανής Ρωσίας προσαρτήθηκαν στην Ουγγαρία με τη πρώτη Διαιτησία της Βιέννης ενώ στα βόρεια η περιοχή του Τιεσίν στη Σιλεσία και τμήματα των περιοχών Οράβα και Σπίς στη Σλοβακία προσαρτήθηκαν στην Πολωνία.Τα εδάφη που προσαρτήθηκαν στη Γερμανία σχημάτισαν κατά μεγάλο μέρος τους την επαρχία των Σουδητών.
1939–1945: Το κράτος χωρίστηκε στο Προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας και στη Σλοβακική Δημοκρατία. Μια εξόριστη Κυβέρνηση συνέχισε να υπάρχει στο Λονδίνο, με την υποστήριξη του Ηνωμένου βασιλείου, των ΗΠΑ και των Συμμάχων. Μετά τη Γερμανική Εισβολή στη Ρωσία, αναγνωρίστηκε και από τη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, η Τσεχοσλοβακία παρέμεινε Μέλος στην Κοινωνία των Εθνών.
1946–1948: Η χώρα κυβερνήθηκε από μια κυβέρνηση συνασπισμού με κομμουνιστές υπουργούς, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού και του υπουργού Εσωτερικών. Επίσης, η Ρουθηνία παραχωρήθηκε στη ΕΣΣΔ, και έγινε μέρος της ΣΣΔ Ουκρανίας.
1948–1989: Η χώρα έγινε ένα σοσιαλιστικό κράτος υπό τη σοβιετική κυριαρχία με μια σχεδιασμένη ισχυρή οικονομία. Το 1960, η χώρα έγινε επίσημα μια σοσιαλιστική δημοκρατία, η Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας.
1989–1990: Η ομοσπονδιακή δημοκρατία αποτελούνταν από την Τσεχική Σοσιαλιστική Δημοκρατία και της Σλοβακική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.
1990–1992: Ακολουθώντας τη Βελούδινη Επανάσταση, το κράτος μετονομάστηκε σε Τσεχική και Σλοβακική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, αποτελούμενη από την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακική Δημοκρατία.

Σύνορα

Η Τσεχοσλοβακία, ήταν περίκλειστο κράτος.

Το διάστημα 1918-1938, η Πρώτη Τσεχοσλοβακία συνορεύε προς τα βόρεια με την Πολωνία, με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης (η τότε ονομασία της Γερμανίας) στα βορειοδυτικά και τα δυτικά, την Αυστρία και την Ουγγαρία στα νότια και τη Ρουμανία στα ανατολικά.
Το διάστημα 1945-1990, η Δεύτερη Τσεχοσλοβακία συνόρευε προς τα βόρεια με την Πολωνία, με τη Δυτική και τη Ανατολική Γερμανία στα βορειοδυτικά και τα δυτικά, την Αυστρία και την Ουγγαρία στα νότια και τη Ε.Σ.Σ.Δ. στα ανατολικά.
Επίσης μεταξύ του 1990-1992, η Τσεχοσλοβακία, συνόρευε στα βορειοδυτικά και τα δυτικά, και με την ενωμένη Γερμανία, μέχρι τον πλήρη διαχώρισμό της στην Τσεχία και τη Σλοβακία και έκτοτε η Γερμανία συνορεύει μόνο με την Τσεχία, ενώ το διάστημα 1991-1992, με την επίσημη Διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Τσεχοσλοβακία συνόρευε στα ανατολικά και με την Ουκρανία, μέχρι τον πλήρη διαχώρισμό της και έκτοτε η χώρα συνορεύει μόνο με τη Σλοβακία.

Τοπογραφία

Η χώρα είχε γενικά ανώμαλο έδαφος. Η δυτική περιοχή ήταν τμήμα της Βορειοκεντρικών Ευρωπαϊκών υψιπέδων. Η ανατολική περιοχή αποτελείται από τα βόρεια όρια των Καρπαθίων Ορέων και τα εδάφη της λεκάνης του ποταμού Δούναβη.

Χώρος και άνθρωποι

Την περίοδο της Πρώτης Δημοκρατίας(1918 -1939) η Τσεχοσλοβακία αποτελούνταν από τις ιστορικές Βοημικές Χώρες, τη Βοημία, τη Μοραβία και τη Σιλεσία, τη Σλοβακία και τη Ρουθηνία ή πιο σωστά Υποκαρπαθιανή Ρωσία.

Το 1946 η Ρουθηνία παραχωρήθηκε στη ΕΣΣΔ, πιο συγκεκριμένα προσαρτήθηκε στη Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.

Κλίμα

Ο καιρός έχει ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.

Επίσημα ονόματα

1918–1920: Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας
1920–1938: Τσεχοσλοβακική Δημοκρατία
1938–1939: Τσεχική-Σλοβακική Δημοκρατία
1945–1960: Δημοκρατίας της Τσεχοσλοβακίας
1960–1990: Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Τσεχοσλοβακίας ή Τσεχοσλοβακία
Απρίλιος 1990: Τσεχοσλοβακική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (Τσεχική έκδοση) και Τσεχική-Σλοβακική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (της Σλοβακίας έκδοση)

Ιστορία

Ίδρυση

Ιδρύθηκε ανεπίσημα στις 28 Οκτωβρίου του 1918, οπότε έγινε η πρώτη ανακήρυξη ανεξαρτησίας στο δημαρχείο της Πράγας και επίσημα τον Σεπτέμβριο του 1919 με τη Συνθήκη του Αγίου Γερμανού, μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη διάλυση της Αυστρουγγαρίας. Στα χρόνια του μεσοπολέμου η πολιτική ζωή της Τσεχοσλοβακίας διαμορφώθηκε από τον μεγάλο πολιτικό Τόμας Μάζαρυκ^[1], ο οποίος χρίστηκε και πρώτος πρόεδρος της χώρας. Μετά τον θάνατό του το 1937 τον διαδέχθηκε ο συνιδρυτής του κράτους Έντουαρντ Μπένες, ο οποίος και είδε την εικοσάχρονη ανεξαρτησία της χώρας του να καταλύεται από τη χιτλερική Γερμανία.

Από την αρχή της ίδρυσής της η Τσεχοσλοβακία αποτελούσε ένα κράτος χωρίς συνέχεια ή παράδοση. Βασιζόταν στην ένωση δύο πολύ συγγενικών σλαβικών εθνών, των Τσέχων και των Σλοβάκων. Στο έδαφος όμως αυτής προστέθηκε και η λεγόμενη Υποκαρπαθική Ρουθηνία με τον ουκρανικό πληθυσμό της. Υπήρχε όμως και μια ισχυρή γερμανική μειονότητα στις μεθοριακές περιοχές των τσεχικών εδαφών, οι καλούμενοι Σουδήτες, που πληθυσμιακά ήταν υπέρτεροι των Σλοβάκων. Συγκεκριμένα ο πληθυσμός του νέου κράτους συγκροτούνταν από Τσέχους κατά 51%, Γερμανούς 23%, Σλοβάκους 16%, Ούγγρους 5%, Ρουθηνούς 3,5%, Εβραίους 1,4%, Πολωνούς 0,55% κ.ά.
Αυτό όμως αποτελούσε ένα μέρος της ανομοιογένειας του νέου αυτού κράτους. Τα δυτικά τσεχικά εδάφη, μέρος οροπεδίων της κεντρικής Ευρώπης, που ήταν προσαρτημένα στην πρώην Αυστροουγγαρία, αποτελούσαν μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη βιομηχανική ενότητα, όπου ο τσέχικος και γερμανικός πληθυσμός τους αποτελούσε μια πολιτικά και πολιτιστικά δραστήρια κοινωνία με σύγχρονη δομή. Αντίθετα η Σλοβακία και η Υποκαρπαθική Ρουθηνία στα ανατολικά, παρά την κοιλάδα του Δούναβη, άλλοτε προσαρτημένες στην Ουγγαρία, ήταν κυρίως αγροτικές χώρες με ελάχιστη κοινωνική διαφοροποίηση.
Από την αρχή της ίδρυσης υπήρξαν αμφιβολίες για το αν θα μπορούσε αυτή η νέα χώρα να επιβιώσει. Όλοι οι τότε παρατηρητές τη θεώρησαν ένα τεχνητό κράτος ανάσχεσης και διέβλεπαν το τέλος της. Ωστόσο η πρώτη ηγεσία αυτού είχε τη θέληση να ζήσει.

Η ίδρυση της χώρας αποτελούσε μια έκφραση δυνάμεων των δύο κυρίως λαών που είχαν αγωνιστεί επί γενεές για εθνική ταυτότητα και ελευθερία. Με βάση τα παραπάνω οι δύο κυρίαρχοι λαοί, Τσέχοι και Σλοβάκοι, είχαν και συνεχίζουν να έχουν έως σήμερα καλές σχέσεις μεταξύ τους. Βέβαια τα χρόνια που ήταν ενωμένοι, οι Τσέχοι, έχοντας κυρίως τη βιομηχανία της χώρας, θεωρούσαν ότι συντηρούσαν τους Σλοβάκους και οι Σλοβάκοι από την πλευρά τους έχοντας κυρίως τη γεωργία της χώρας, θεωρούσαν ότι «τάιζαν» τους Τσέχους.
Τα τσέχικα και τα σλοβάκικα είναι συγγενικές γλώσσες και ένας Τσέχος με έναν Σλοβάκο μπορούν να συζητήσουν μιλώντας ο καθένας τη γλώσσα του.

Η Τσεχοσλοβακία συγκροτήθηκε με βάση τα δυτικοευρωπαϊκά και το αμερικανικό πρότυπο σε Προεδρική Δημοκρατία με εθνοσυνέλευση που είχε δύο Βουλές, τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Κυβέρνηση, που διοριζόταν από τον Πρόεδρο, ήταν συνασπισμός εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων που βασιζόταν στα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών. Υπήρχαν περίπου 30 κόμματα που άλλα προάσπιζαν συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων, άλλα με εθνικιστικό προσανατολισμό και άλλα, τα περισσότερα, που υποστήριζαν την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Από την ύπαρξη και συνεργασία αυτών δημιουργούνταν τρία πολιτικά ρεύματα, το σοσιαλιστικό, το αγροτικό και το καθολικό.
Αυτός όμως ο πολιτικός πυρήνας ήλθε να αντιμετωπίσει δύο άλλα ανταγωνιστικά ρεύματα που ήταν αφενός το εθνικιστικό, που διαφοροποιούνταν ανάλογα των πληθυσμών (τσεχικό, γερμανικό, σλοβακικό κ.λπ.) και αφετέρου το κομμουνιστικό.
Αξίζει όμως μια γενικότερη αναφορά επί της δράσης αυτών των πολιτικών ομάδων που είχαν ως κατάληξη, κάτω από ιδιαίτερες συγκυρίες, να βρεθεί τελικά η χώρα αντιμέτωπη με το Γ΄ Ράιχ και να καταλυθεί 20 χρόνια μετά την ίδρυσή της.

Συμφωνία του Μονάχου

Τον Σεπτέμβριο του 1938, ο Αδόλφος Χίτλερ ζήτησε τον έλεγχο της Σουδητίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1938, η Βρετανία και η Γαλλία παραχώρησε τον έλεγχο της Σουδητίας μετά τη Συμφωνία του Μονάχου. Όμως Η Γαλλία αγνόησε τη στρατιωτική συμμαχία που είχε με την Τσεχοσλοβακία. Κατά τη διάρκεια του Οκτώβριου 1938, η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε και προσάρτησε την περιοχή της τα σύνορα της Σουδητίας.

Στις 15 Μαρτίου 1939, η Γερμανία εισβάλει στο υπόλοιπο μέρος της Τσεχοσλοβακίας και το διαιρεί στο Προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας και το Σλοβακικό Κράτος, ένα κράτος μαριονέτα.

Μεγάλο μέρος της Σλοβακίας και όλων των Ρουθηνιανών Καρπαθίων προσαρτήθηκαν από την Ουγγαρία. Η Πολωνία προσαρτά το Ζαόλζιε, μια περιοχή στης οποίας στον πληθυσμό υπερτερούσαν οι Πολωνοί, τον Οκτώβριο του 1938. Ο τελικός στόχος του γερμανικού κράτους κάτω από τη ναζιστική ηγεσία ήταν να εξαλειφθεί τσεχική ιθαγένεια μέσω της αφομοίωσης, απέλαση, και την εξόντωση της Τσεχικής διανόησης, της πνευματικής ελίτ και τη μεσαία τάξης. Θεωρήθηκε ότι περίπου το 50% των Τσέχων θα ήταν κατάλληλοι για γερμανοποίηση. Επιζητούσαν, οι τσεχικές πνευματικές ελίτ να αφαιρεθούν όχι μόνο από Τσεχική εδάφη, αλλά από την Ευρώπη. Πίστευαν ότι θα ήταν καλύτερα να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό, ακόμα και στη Σιβηρία. Θεωρήθηκαν απειλή για τη γερμανική κατοχή. Ακριβώς όπως οι Εβραίοι, Πολωνοί, Σέρβοι, και πολλά άλλα έθνη, οι Τσέχοι θεωρήθηκαν υποάνθρωποι από το ναζιστικό κράτος.

Η απέλαση των Εβραίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης διοργανώθηκε υπό τη διεύθυνση του Ράινχαρντ Χάιντριχ και το φρούριο της πόλης Τερεζίν, η οποία αποτελούσε ένα σταθμός για τις εβραϊκές οικογένειες. Στις 4 Ιουνίου του 1942 ο Ράινχαρντ Χάιντριχ πέθανε αφού τραυματίστηκε από μία απόπειρα δολοφονίας. Ο διάδοχος του, ο συνταγματάρχης Κουρτ Νταλουέζ, διέταξε μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις και την καταστροφή των χωριών Λίντιτσε και Λεζάκι. Το 1943 επιταχύνθηκε η γερμανική πολεμική προσπάθεια. Υπό την εποπτεία του Καρλ Χέρμαν Φρανκ, ο Γερμανός υπουργός του κράτους για τη Βοημία και τη Μοραβία αποφάσισε να σταλθούν 350.000 Τσέχοι εργάτες στο Ράιχ. Εντός του προτεκτοράτου, απαγορεύθηκαν όλες οι μη-πολεμικές βιομηχανίες. Το μεγαλύτερο μέρος του Τσεχικού πληθυσμού υπάκουσε ήρεμα μέχρι τους τελευταίους μήνες πριν από τη λήξη του πολέμου, ενώ χιλιάδες συμμετείχαν στο κίνημα αντίστασης.

Για τους Τσέχους του προτεκτοράτου της Βοημίας και της Μοραβίας, η γερμανική κατοχή ήταν μια περίοδος βάναυσης καταπίεσης. Οι τσεχική ζημίες που προκύπτουν από τις πολιτικές διώξεις και τους θανάτους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ανήλθαν μεταξύ 36.000 και 55.000. Ο εβραϊκός πληθυσμός της Βοημίας και της Μοραβίας (118.000 σύμφωνα με την απογραφή του 1930) είχαν σχεδόν εκμηδενιστεί. Πολλοί Εβραίοι μετανάστευσαν μετά το 1939 όμως, πάνω από 70.000 έχασαν τη ζωή τους. 8.000 επιβίωσαν στο Τερεζίν. Αρκετές χιλιάδες Εβραίοι κατάφεραν να ζουν ελεύθερα ή κρύβονται σε όλη την κατοχή.

Παρά τις εκτιμώμενες 136.000 θανάτους στα χέρια του ναζιστικού καθεστώτος, ο πληθυσμός στο Προτεκτοράτο του Ράιχ είδε μια καθαρή αύξηση κατά τη διάρκεια των ετών του πολέμου περίπου κατά 250.000 άτομα, σύμφωνα με αυξημένο ποσοστό γεννήσεων.

Στις 3 Μαΐου 1945, η τρίτη Αμερικανική Μεραρχία στρατού του στρατηγού Πάτον εισήλθε στο Πίλζεν από νοτιοδυτικά. Στις 9 Μαΐου 1945, και τα στρατεύματα του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού εισήλθαν στην Πράγα.

Σοσιαλιστική Τσεχοσλοβακία

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η προπολεμική Τσεχοσλοβακία επανιδρύθηκε, με την εξαίρεση των Ρουθηνιανών Καρπαθίων, τα οποία προσαρτήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση και ενσωματώθηκαν στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας. Τα διατάγματα Μπένες προωθήθηκαν όσον αφορά τους Γερμανούς (βλέπε Διάσκεψη του Πότσδαμ) και Ούγγρων. Σύμφωνα με τα διατάγματα, η ιθαγένεια καταργήθηκε για τους ανθρώπους της γερμανικής και ουγγρικής καταγωγής. Το 1948, η διάταξη αυτή ακυρώθηκε για τους Ούγγρους, αλλά μόνο εν μέρει για τους Γερμανούς. Η κυβέρνηση στη συνέχεια κατάσχεσε την ιδιοκτησία των Γερμανών και εκδιώχθηκαν περίπου το 90% του γερμανικού πληθυσμού, πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι. Όσοι παρέμειναν έγιναν κατηγορούνταν για στήριξη στους Ναζί μετά τη Συμφωνία του Μονάχου, καθώς 97,32% των Γερμανών Σουδητών ψήφισαν το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα στις εκλογές του Δεκέμβρη 1938. Σχεδόν κάθε διάταγμα αναφέρεται ρητά ότι οι κυρώσεις δεν εφαρμόζονται σε αντιφασίστες. 250.000 Γερμανοί, πολλοί παντρεμένοι με Τσέχες, ορισμένοι αντιφασίστες, καθώς επίσης και εκείνες που απαιτούνται για τη μεταπολεμική ανασυγκρότηση της χώρας, παρέμεινε στην Τσεχοσλοβακία. Μετά τα Διατάγματα του Μπένες, εξακολούθησε να προκαλεί αντιπαραθέσεις μεταξύ των εθνικιστικών ομάδων στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ουγγαρία.

Η Καρπαθιανή Ρουθηνία (Podkarpatská Rus) κατελήφθη από τη Σοβιετική Ένωση (και τον Ιούνιο του 1945 επισήμως παραχωρήθηκε). Στο 1946 βουλευτικές εκλογές, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας ήταν ο νικητής στην Τσεχία, και το Δημοκρατικό Κόμμα κέρδισε στη Σλοβακία. Τον Φεβρουάριο του 1948 οι κομμουνιστές κατέλαβαν την εξουσία. Όμως η φαντασία του πολιτικού πλουραλισμού μέσω της ύπαρξης του Εθνικού Μετώπου, εκτός από ένα σύντομο χρονικό διάστημα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 (η Άνοιξη της Πράγας), συνέχισε να χαρακτηρίζεται από απουσία της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Δεδομένου ότι οι πολίτες δεν είχαν εκλογική μέθοδο διαμαρτυριών κατά των κυβερνητικών πολιτικών, υπήρχαν διαδηλώσεις που έγιναν βίαιες. Τέτοια ήταν η περίπτωση στην πόλη του Πίλζεν, όπου οι ταραχές που σημειώθηκαν το 1953, προκλήθηκαν λόγω της οικονομικής δυσαρέσκειας. Η αστυνομία και στρατιωτικές μονάδες κατέπνιξαν την εξέγερση ενώ εκατοντάδες τραυματίστηκαν αλλά χωρίς κανέναν νεκρό. Ενώ η οικονομία της παρέμεινε μια απο τις πιο προηγμένες από αυτές των γειτόνων της στην Ανατολική Ευρώπη, η οικονομία της Τσεχοσλοβακίας γινόταν όλο και περισσότερο αδύναμη σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη.

Μετά το 1989

Το 1989, η Βελούδινη Επανάσταση αποκατέστησε τη δημοκρατία. Αυτό συνέβη περίπου την ίδια χρονική στιγμή με την πτώση του κομμουνισμού στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Μέσα σε τρία χρόνια ο κομμουνιστικός κανόνας εξαλείφθηκε από την Ευρώπη.

Σε αντίθεση με τη Γιουγκοσλαβία και τη Σοβιετική Ένωση, το τέλος του κομμουνισμού στη χώρα αυτή δεν σήμαινε αυτομάτως το τέλος του ''κομμουνιστικού'' ονόμα τος της: η λέξη ''σοσιαλιστική'' αφαιρέθηκε από το όνομα στις 29 Μαρτίου 1990 και αντικαταστάθηκε από το ''ομοσπονδιακό''.

Το 1992, λόγω των αυξανομένων εθνικιστικών εντάσεων στην κυβέρνηση, η Τσεχοσλοβακία διαλύθηκε ειρηνικά απο το κοινοβούλιο. Την 1η Ιανουαρίου του 1993 διαλύεται και τυπικά σε δύο ανεξάρτητες χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία.

Διοικητικές διαιρέσεις

1918-1923: Διαφορετικά συστήματα στα πρώην αυστριακά εδάφη (Βοημία, Μοραβία και ένα μικρό μέρος της Σιλεσίας) σε σύγκριση με τα πρώην ουγγρικά εδάφη (Σλοβακία και Ρουθηνία): τρεις Χώρες ή Επαρχίες (země) Βοημία, Μοραβία, Σιλεσία, συν 21 περιφέρειες (župy) στη σημερινή Σλοβακία και τρεις κομητείες στη σημερινή Ρουθηνία.
1923-1927: Όπως και παραπάνω, εκτός από το ότι οι Σλοβ\ακικές και Ρουθηνιακές επαρχίες αντικαταστάθηκαν από έξι (μεγάλες) περιφέρειες στη Σλοβακία και μία (μεγάλη) κομητεία στη Ρουθηνία.
1928-1938: Αποτελείται από τέσσερις Επαρχίες /Χώρες (Τσεχία: země, Σλοβακία: krajiny): Βοημία, Μοραβία-Σιλεσία, τη Σλοβακία και τη Υποκαρπαθιανή Ρωσία, οι οποίες χωρίζονται σε νομούς (okresy).
Αργά 1938 - Μάρτιος 1939: Όπως και παραπάνω, αλλά η Σλοβακία και η Ρουθηνία έχουν αποκτήσει εκτεταμένη αυτονομία και η χώρα έχει στην ουσία μετατραπεί σε ένα είδος συνομοσπονδίας. Τον Μάρτιο του 1939 η Σλοβακία κλήθηκε Slovenský Štát με το δικό της νόμισμα και την κυβέρνησή της και ανακήρυξε την ανεξαρτησία της υπό την κηδεμονία της Γερμανίας.Η Υποκαρπαθιανή Ουκρανία κήρυξε την ανεξαρτησία της αλλά σε 24 ώρες καταλήφθηκε από την Ουγγαρία.
1945-1948: Όπως στο 1928-1938, εκτός από το ότι η Ρουθηνία έγινε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.
1949-1960: 19 περιφέρειες (κράγιε) διαιρούμενο σε 270 οκρέσι.
1960-1992: 10 κράγιε, η Πράγα, και (από το 1970) η Μπρατισλάβα. Τα κράγιε καταργήθηκαν προσωρινά στη Σλοβακία το 1969-1970 και για πολλούς σκοπούς από το 1991 στην Τσεχοσλοβακία. Επιπλέον, η Τσεχική Σοσιαλιστική Δημοκρατία και τη Σλοβακική Σοσιαλιστική Δημοκρατία που ιδρύθηκαν το 1969 (χωρίς τη λέξη Σοσιαλιστική από το 1990).

Πολιτικές ομάδες

Οι κύριες πολιτικές ομάδες με ποικίλη ισχύ και χαρακτήρα που άρχισαν να διαμορφώνονται στη πρώτη δεκαετία και που στην επόμενη είχαν ουσιαστική δράση ήταν οι τρεις εθνικιστικές: η τσεχική ομάδα, η σλοβακική ομάδα και η σουδητική ή γερμανική ομάδα, καθώς και η λεγόμενη «ομάδα των ρεαλιστών» ή «ομάδα Μάζαρυκ», αυτή του πρώτου προέδρου της χώρας, που μετά την ανεξαρτησία έγινε γνωστότερη ως «ομάδα των ανακτόρων» ή «του πύργου», μετά την εγκατάστασή του στο Ανάκτορο ή Πύργο της Πράγας - Πύργος Χραντκράνυ.

Η Τσεχική ομάδα ήταν η πιο ενθουσιώδης μετά την ανεξαρτησία. Ήταν υπό την ηγεσία του Κάρελ Κράμαρ που σκόπευε σε μια διασφάλιση της κυριαρχίας Τσέχων και Σλοβάκων με έντονο αντιγερμανισμό.
Η Σλοβακική ομάδα ήταν επίσης εθνικιστική υπό την ηγεσία του πατρός Αντρέι Χλίκα η οποία όμως ήταν εξ αρχής αντίθετη στην ένωση Τσέχων και Σλοβάκων και αυτό γιατί στους νέους καθολικούς Σλοβάκους το νέο κράτος θεωρούταν άθεο και υπερσυγκεντρωτικό. Η ομάδα αυτή έδρασε κυρίως στη δεύτερη δεκαετία 1930-1940.
Σουδητική ή Γερμανική ομάδα, επηρεασμένη από την προηγούμενη ήττα της Γερμανίας και Αυστρίας συνέπεια των οποίων ήταν από κυρίαρχο έθνος να έχει καταστεί μειονότητα στο νέο κράτος δεν μπορούσε να αποχωριστεί την έννοια της εθνότητας υπέρ της νέας υπηκοότητας, με δεδομένο μάλιστα ότι ήταν υπέρτεροι των Σλοβάκων. Ηγέτης της ομάδας αυτής ήταν ο Λόντγκμαν φον Άουεν που έθετε ανώτερο στόχο την επανόρθωση από εκείνη την ήττα με τη δημιουργία νέας κραταιάς Γερμανίας που θα την αποτελούσε μαζί η Αυστρία και η Βοημία.
Τέλος η δημοκρατική ομάδα, ή ομάδα των ρεαλιστών, που τελούσε υπό την ισχυρή προσωπικότητα του προέδρου της χώρας Τόμας Γκάριγκ Μάζαρυκ, που αν και δεν ήταν πολιτικό κόμμα ήταν αυτή που ανέλαβε εξαρχής ηγετικό πολιτικό ρόλο με στόχο όχι να εξασφαλίσει τόσο μια δημοκρατία όσο να δημιουργήσει μια σωστή δημοκρατική κοινωνία με μια μακρόπνοη καλομελετημένη πολιτική. Στην ομάδα αυτή συμμετείχαν τόσο Τσέχοι όσο και Σλοβάκοι διανοούμενοι, το τραστ των πανεπιστημιακών κ.ά..

Εκτός όμως των παραπάνω ομάδων κυρίαρχα κόμματα που αναπτύχθηκαν παράλληλα ήταν το Τσεχικό, το Σλοβακικό και από το 1920 το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα καθώς και το Τσεχοσλοβακικό Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα. Σε όλα είχαν εισχωρήσει δημοκρατικές ομάδες μικρότερων κομμάτων.

Οικονομία

Η οικονομία της Τσεχοσλοβακίας ήταν μια προσχεδιασμένη ελεγχόμενη οικονομία με συνδέσμους που ελέγχονταν από το Κομμουνιστικό Κόμμα, όπως και στην Σοβιετική Ένωση. Είχε μια μεγάλη μεταλλουργική βιομηχανία, αλλά εξαρτιόταν από τις εισαγωγές για το σίδηρο και των μη σιδηρούχων μεταλλευμάτων. Όπως και στο υπόλοιπο Ανατολικό Μπλοκ, ο παραγωγός εμπορευμάτων ευνοούταν πάνω από τα καταναλωτικά αγαθών, προκαλώντας στέρηση από τα καταναλωτικά αγαθά σε ποσότητα και ποιότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξει έλλειψη σε αγαθά. Τα ποσοστά της οικονομικής ανάπτυξης της Τσεχοσλοβακίας είχαν μείνει πολύ πίσω από τους δυτικούς Ευρωπαίους ομολόγους τους. Οι επενδύσεις που γίνονταν στη βιομηχανία δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, και η κατανάλωση ενέργειας και πρώτων υλών ήταν υπερβολική. Οι ηγέτες της Τσεχοσλοβακίας κατηγόρησε την οικονομία ότι είναι αποτυχία για τον εκσυγχρονισμό με επαρκή ταχύτητα.

Βιομηχανία: Εξορυκτικές και κατασκευαστικές βιομηχανίες που κυριαρχούν στον τομέα. Σημαντικά τα υποκαταστήματα που περιλαμβάνουν μηχανήματα, χημικές ουσίες, επεξεργασία τροφίμων, μεταλλουργίας και υφαντουργίας. Η βιομηχανία σπαταλούσε ενέργεια, υλικά και εργασία και ήταν αργή για την αναβάθμιση της τεχνολογίας, αλλά ήταν μια πηγή υψηλής ποιότητας μηχανημάτων και εργατικών χεριών για άλλες κομμουνιστικές χώρες.
Γεωργία: Ήσσονος σημασίας τομέας, αλλά παρείχε το μεγαλύτερο μέρος των διατροφικών αναγκών. Εξαρτιόταν από μεγάλες εισαγωγές δημητριακών (κυρίως για τροφή ζωικού κεφαλαίου), χρόνια ύπο δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Η παραγωγή κρέατος περιοριζόταν λόγω της έλλειψης τροφών, αλλά με υψηλό κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος.
Εξωτερικό Εμπόριο: Οι εξαγωγές εκτιμούνταν σε 17,8 δις $ το 1985, εκ των οποίων το 55% προέρχονταν από μηχανήματα, το 14% απόπειρα καύσιμα και υλικά, και το 16%, από παρασκευαζόμενα καταναλωτικά αγαθά. Οι εισαγωγές εκτιμούνταν σε 17,9 δις $ το 1985, των οποίων το 41% προέρχονταν από τα καύσιμα και τα υλικά, το 33% από τα μηχανήματα, και το 12% από γεωργικά και δασοκομικά προϊόντα. Το 1986, περίπου το 80% του εξωτερικού εμπορίου ήταν με κομμουνιστικές χώρες.
Συναλλαγματική Ισοτιμία: Το επίσημο, ή το εμπορικό, το ποσοστό Kcs 5,4 ανά $1 το 1987, τουριστικό ή μη εμπορικό, ποσοστό Kcs 10,5 ανά$1. Ούτε ο ρυθμός δεν αντανακλούσε την αγοραστική δύναμη. Η συναλλαγματική ισοτιμία στη μαύρη αγορά ήταν γύρω στο Kcs 30 ανά$1, και το ποσοστό αυτό έγινε επίσημο και μία φορά το νόμισμα έγινε μετατρέψιμο στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Οικονομικό Έτος: το Ημερολογιακό έτος.
Δημοσιονομική Πολιτική: το Κράτος ήταν σχεδόν αποκλειστικός ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής. Τα έσοδα από κρατικές επιχειρήσεις ήταν η κύρια πηγή των εσόδων που ακολουθούνταν από το φόρο κύκλου εργασιών. Μεγάλες δημοσιονομικές δαπάνες υπήρχαν για κοινωνικά προγράμματα, επιδοτήσεις και επενδύσεις. Ο προϋπολογισμός συνήθως ήταν ισορροπημένος ή υπήρχε μικρό πλεόνασμα.

Θρησκεία

Το 1991, το 46,4% ήταν Καθολικοί, οι άθεοι αποτελούσαν το 29,5%, το 5,3% ήταν Ευαγγελικοί Λουθηρανοί, και το 16,7% ήταν αναποφάσιστο, αλλά υπήρχαν τεράστιες διαφορές μεταξύ των 2 δημοκρατιών – δείτε Τσεχική Δημοκρατία και Σλοβακία.

Υγεία, πρόνοια και στέγαση

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η δωρεάν υγειονομική περίθαλψη ήταν διαθέσιμη σε όλους τους πολίτες. Ο σχεδιασμός του εθνικού συστήματος υγείας τόνισε την προληπτική ιατρική. Η ιατρική στα εργοστάσια και στα τοπικά υγειονομικά κέντρα, συμπληρωνόταν από τα νοσοκομεία και από τα άλλα εσωτερικά όργανα. Η ουσιαστική βελτίωση της αγροτικής υγειονομικής περίθαλψης έγινε στη δεκαετία του 1960 και του 1970.

Μέσα μαζικής ενημέρωσης

Τα ΜΜΕ στην Τσεχοσλοβακία ελέγχόταν από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας (ΚΚΤΣ). Η ιδιοκτησία της οποιαδήποτε δημοσίευσης ή της υπηρεσίας από τα ΜΜΕ γενικά απαγορευόταν, αν και υπήρχαν εκκλησίες και άλλες οργανώσεις που δημοσίευαν σε μικρά περιοδικά και εφημερίδες. Ακόμη και με αυτό το ενημερωτικό μονοπώλιο, στα χέρια των οργανώσεων υπό τον έλεγχο του ΚΚΤΣ, όλες οι εργασίες είχαν αναθεωρηθεί από την κυβέρνηση μέσω του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.