ရေ
Burmese
[edit]Pronunciation
[edit]- IPA(key): /jè/
- Romanization: MLCTS: re • ALA-LC: re • BGN/PCGN: ye • Okell: yei
Etymology 1
[edit]Inherited from Old Burmese ရိယ် (riy), from Proto-Lolo-Burmese *rəj¹ (“water”), from Proto-Sino-Tibetan *rəj (“water; liquid; body fluid”). Cognate with Pela ɣəi⁵⁵, Tangut 𗋽 (*zjɨ̱r²), and Tshangla ri¹³ (STEDT).
Noun
[edit]ရေ • (re)
- water
- ရေ နှစ်ခွက် ― re hnachkwak ― two cups of water
Derived terms
[edit]- ကမ်းထိုးရေယာဉ် (kam:htui:reyany)
- ကျတ်ငန်ရေ (kyatnganre)
- ကျောက်စက်ရေ (kyaukcak-re)
- ကရားရေပိတ်စကား (ka.ra:repitca.ka:)
- ကရားရေလွှတ်ပြော (ka.ra:rehlwatprau:)
- ကြယ်ရေမှုတ် (krairehmut)
- ကိုယ်ရေစစ် (kuiyrecac)
- ကုန်းခေါင်ရေဝေး (kun:hkaung-rewe:)
- ကုန်းရေသွားယာဉ် (kun:reswa:yany)
- ခပေါင်းရေကြည် (hka.paung:re-krany)
- ချိုးရေ (hkyui:re)
- ချောင်းကျရေ (hkyaung:kya.re)
- ခေါင်ရေ (hkaung-re)
- စားတော်ကွမ်းရေကိုင် (ca:tau-kwam:rekuing)
- စားရေရိက္ခါ (ca:rerikhka)
- စိမ်ရေ (cim-re)
- စိမ်ရေကွက် (cim-re-kwak)
- စိမ်ရေသင့် (cim-resang.)
- စုံရေမက်ရေ (cum-remak-re)
- စုံရေမျက်ပြဲ (cum-re-myakprai:)
- ဆည်ရေသောက် (hcanyresauk)
- ဆည်ရေသောက်လယ် (hcanyresauklai)
- ဆန်ရေစပါး (hcanreca.pa:)
- ဆီကျန်ရေကျန်ချက် (hci-kyanre-kyanhkyak)
- ဆီလည်ရေလည် (hcilanyrelany)
- ညသိပ်ရေ (nya.sip-re)
- ညောင်ရေ (nyaung-re)
- ညောင်ရေလောင်း (nyaung-relaung:)
- ညောင်ရေသွန်း (nyaung-reswan:)
- ညောင်ရေအိုး (nyaung-reui:)
- တစ်ရေခံ (tacrehkam)
- တိုက်ရေယာဉ် (tuik-reyany)
- တိုရေရှားရေ (tuirehra:re)
- ထင်းခွေရေခပ် (htang:hkwerehkap)
- ထမင်းစားရေသောက် (hta.mang:ca:resauk)
- ဒီရေ (dire)
- နဖူးရေဒူးရေ (na.hpu:redu:re)
- နွားငတ်ရေကျ (nwa:ngatre-kya.)
- ပင်လယ်ရေမြှုပ် (panglairehmrup)
- ပန်းဆွဲရေကျ (pan:hcwai:re-kya.)
- ပရိတ်ရေ (pa.ritre)
- ပေရေ (pere)
- ပေါင်းပြန်ရေ (paung:pranre)
- ပဲကြီးရေစိမ် (pai:kri:recim)
- ဖက်ဆွတ်ရေ (hpakhcwatre)
- ဖျားရေ (hpya:re)
- ဖြောရေ (hprau:re)
- ဖားပြုပ်ရေနာ (hpa:prup-rena)
- မြစ်ရေချိန် (mracrehkyin)
- မြိန်ရေရှက်ရေ (mrinrehrak-re)
- မြေခံရေခံ (mrehkam-rehkam)
- မိုးခါးရေသောက် (mui:hka:resauk)
- မိုးရေ (mui:re)
- မိုးရေခံသင်္ကန်း (mui:rehkamsangkan:)
- မိုးရေချိန် (mui:rehkyin)
- မိုးရေချိန်တိုင်းကိရိယာ (mui:rehkyintuing:ki.ri.ya)
- မီးစတစ်ဖက်ရေမှုတ်တစ်ဖက် (mi:ca.tachpak-rehmuttachpak)
- မီးမသေရေမကြည် (mi:ma.serema.krany)
- မီးမသေရေမနောက် (mi:ma.serema.nauk)
- မုန့်လုံးရေပေါ် (mun.lum:repau)
- ရွက်ကြမ်းရေကျို (rwakkram:re-kyui)
- ရွှေရေငွေရေ (hrwere-ngwere)
- ရှားရေပါးရေ (hra:repa:re)
- ရေကစား (reka.ca:)
- ရေကတော့ (reka.tau.)
- ရေကန် (rekan)
- ရေကျ (re-kya.)
- ရေကျက်အေး (re-kyak-e:)
- ရေကျိုငါးပိ (re-kyui-nga:pi.)
- ရေကျောက် (re-kyauk)
- ရေကျော် (re-kyau)
- ရေကြံ့ (re-kram.)
- ရေကြက် (re-krak)
- ရေကြည်ရာမြက်နုရာ (re-kranyra-mraknu.ra)
- ရေကြီး (re-kri:)
- ရေကြီးခြင်း (re-kri:hkrang:)
- ရေကြော (re-krau:)
- ရေကြောင်း (re-kraung:)
- ရေကြောင်းပြ (re-kraung:pra.)
- ရေကြောမြေကြောလိုက် (re-krau:mre-krau:luik)
- ရေကာတာ (rekata)
- ရေကိုင် (rekuing)
- ရေကုန် (rekun)
- ရေကုန်ရေခန်း (rekunrehkan:)
- ရေကုန်လိုက် (rekunluik)
- ရေကူး (reku:)
- ရေကူးကန် (reku:kan)
- ရေကူးညာတင် (reku:nyatang)
- ရေခံထည် (rehkamhtany)
- ရေခံထွက် (rehkamhtwak)
- ရေခံပုဆိုး (rehkampu.hcui:)
- ရေခန်းချက် (rehkan:hkyak)
- ရေခမိုး (rehka.mui:)
- ရေခမိုးတင် (rehka.mui:tang)
- ရေချ (rehkya.)
- ရေချင်းယား (rehkyang:ya:)
- ရေချမ်း (rehkyam:)
- ရေချမ်းစင် (rehkyam:cang)
- ရေချမ်းအိုး (rehkyam:ui:)
- ရေချိန် (rehkyin)
- ရေချိန်ကိုက် (rehkyinkuik)
- ရေချို (rehkyui)
- ရေချိုး (rehkyui:)
- ရေချိုကုန် (rehkyuikun)
- ရေချိုင့် (rehkyuing.)
- ရေခြားမြေခြား (rehkra:mrehkra:)
- ရေခွက် (rehkwak)
- ရေခွန် (rehkwan)
- ရေခအုံး (rehka.um:)
- ရေခိုးရေငွေ့ (rehkui:re-ngwe.)
- ရေခဲ (rehkai:)
- ရေခဲချောင်း (rehkai:hkyaung:)
- ရေခဲခြစ် (rehkai:hkrac)
- ရေခဲတိုက် (rehkai:tuik)
- ရေခဲတောင် (rehkai:taung)
- ရေခဲပေါက်စီ (rehkai:paukci)
- ရေခဲဘူး (rehkai:bhu:)
- ရေခဲမြစ် (rehkai:mrac)
- ရေခဲမှတ် (rehkai:hmat)
- ရေခဲမုန့် (rehkai:mun.)
- ရေခဲသုပ် (rehkai:sup)
- ရေခဲသေတ္တာ (rehkai:setta)
- ရေခဲအိတ် (rehkai:it)
- ရေငင် (re-ngang)
- ရေငတ် (re-ngat)
- ရေငန် (re-ngan)
- ရေငွေ့ (re-ngwe.)
- ရေငုံနေ (re-ngumne)
- ရေငုပ် (re-ngup)
- ရေငုပ်ဝတ်စုံ (re-ngup-watcum)
- ရေငုပ်သင်္ဘော (re-ngupsangbhau:)
- ရေငုပ်သမား (re-ngupsa.ma:)
- ရေစက် (recak)
- ရေစင် (recang)
- ရေစစ် (recac)
- ရေစစ်ကန် (recackan)
- ရေစစ်ကရား (recacka.ra:)
- ရေစစ်အိုး (recacui:)
- ရေစည် (recany)
- ရေစပ် (recap)
- ရေစပ်စပ် (recapcap)
- ရေစွယ် (recwai)
- ရေစာ (reca)
- ရေစား (reca:)
- ရေစိမ်း (recim:)
- ရေစိမ်ကျွဲ (recimkywai:)
- ရေစီး (reci:)
- ရေစီးကမ်းပြို (reci:kam:prui)
- ရေစီးကမ်းပြိုလိုက် (reci:kam:pruiluik)
- ရေစီးကြောင်း (reci:kraung:)
- ရေစီးဖောင်ဆန် (reci:hpaunghcan)
- ရေစုန် (recun)
- ရေစုန်မျော (recunmyau:)
- ရေစုပ်စက် (recupcak)
- ရေစူး (recu:)
- ရေစေး (rece:)
- ရေစောင်း (recaung:)
- ရေဆင်း (rehcang:)
- ရေဆင်းတံတား (rehcang:tamta:)
- ရေဆင်းပြွန် (rehcang:prwan)
- ရေဆင်နှာမောင်း (rehcanghnamaung:)
- ရေဆန် (rehcan)
- ရေဆွဲအိမ်သာ (rehcwai:imsa)
- ရေဆိပ် (rehcip)
- ရေဆိုး (rehcui:)
- ရေဆိုင် (rehcuing)
- ရေဆုံးရေဖျား (rehcum:rehpya:)
- ရေဆူမှတ် (rehcuhmat)
- ရေဆေး (rehce:)
- ရေဆေးငါး (rehce:nga:)
- ရေညှိ (rehnyi.)
- ရေညှိတက် (rehnyi.tak)
- ရေညှိရောင် (rehnyi.raung)
- ရေညှောင့်ကောင် (rehnyaung.kaung)
- ရေတံခွန် (retamhkwan)
- ရေတံခါး (retamhka:)
- ရေတံလျှောက် (retamhlyauk)
- ရေတကောင်း (reta.kaung:)
- ရေတက် (retak)
- ရေတင် (retang)
- ရေတပ် (retap)
- ရေတမာပင် (reta.mapang)
- ရေတွင်း (re-twang:)
- ရေတွင်းပေါင် (re-twang:paung)
- ရေတိမ် (retim)
- ရေတို (retui)
- ရေတိုင် (retuing)
- ရေတိုင်းကြိုး (retuing:krui:)
- ရေထ (rehta.)
- ရေထရက် (rehta.rak)
- ရေထွက် (rehtwak)
- ရေထွက်ပစ္စည်း (rehtwakpaccany:)
- ရေထိုး (rehtui:)
- ရေထု (rehtu.)
- ရေထုတ်မြောင်း (rehtutmraung:)
- ရေဒဏ် (redan)
- ရေနံ (renam)
- ရေနက် (renak)
- ရေနက်စပါး (renakca.pa:)
- ရေနဂါး (rena.ga:)
- ရေနည်းငါး (renany:nga:)
- ရေနမ်းကြောင်း (renam:kraung:)
- ရေနရား (rena.ra:)
- ရေနွေး (re-nwe:)
- ရေနှစ် (rehnac)
- ရေနာ (rena)
- ရေနာရီ (renari)
- ရေနုတ်မြောင်း (renutmraung:)
- ရေနုထ (renu.hta.)
- ရေနေသတ္တဝါ (renesatta.wa)
- ရေပက် (repak)
- ရေပက်ကန့် (repakkan.)
- ရေပန်း (repan:)
- ရေပန်းစား (repan:ca:)
- ရေပြင် (re-prang)
- ရေပြင်ညီမျဉ်း (re-prangnyi-myany:)
- ရေပြည့် (re-prany.)
- ရေပြန် (re-pran)
- ရေပွက် (re-pwak)
- ရေပွက်ထ (re-pwakhta.)
- ရေပါးစက္ကူ (repa:cakku)
- ရေပိုးရေမွှား (repui:rehmwa:)
- ရေပိုက် (repuik)
- ရေပုံး (repum:)
- ရေပူစမ်း (repucam:)
- ရေပူရေချမ်းကမ်း (repurehkyam:kam:)
- ရေပေး (repe:)
- ရေပေးမြောင်း (repe:mraung:)
- ရေပေါက် (repauk)
- ရေပေါင် (repaung)
- ရေပေါ်စပါး (repauca.pa:)
- ရေပေါ်ဆီ (repauhci)
- ရေဖတ်တိုက် (rehpattuik)
- ရေဖျန်း (rehpyan:)
- ရေဖွား (rehpwa:)
- ရေဖိတ်စပါး (rehpitca.pa:)
- ရေဗလုံ (reba.lum)
- ရေဘုံပိုင် (rebhumpuing)
- ရေဘူး (rebhu:)
- ရေဘေး (rebhe:)
- ရေဘေးဒုက္ခသည် (rebhe:dukhka.sany)
- ရေမန်း (reman:)
- ရေမျက်နှာပြင် (re-myakhna-prang)
- ရေမျို (re-myui)
- ရေမျောကမ်းတင် (re-myau:kam:tang)
- ရေမျောကောင် (re-myau:kaung)
- ရေမျောက် (re-myauk)
- ရေမျောပင် (re-myau:pang)
- ရေမြင်း (re-mrang:)
- ရေမြွှာ (rehmrwa)
- ရေမြွေ (re-mrwe)
- ရေမြှုပ် (rehmrup)
- ရေမြေလိုက် (re-mreluik)
- ရေမြောင်း (re-mraung:)
- ရေမွှေး (rehmwe:)
- ရေမှတ် (rehmat)
- ရေမှုတ် (rehmut)
- ရေမှုတ်ကမ်း (rehmutkam:)
- ရေမှုန်ရေမွှား (rehmunrehmwa:)
- ရေမာကျီ (rema-kyi)
- ရေမိုး (remui:)
- ရေမိုးချိုး (remui:hkyui:)
- ရေမိုင် (remuing)
- ရေမီ (remi)
- ရေမုန့် (remun.)
- ရေမော် (remau)
- ရေယက် (reyak)
- ရေယာဉ် (reyany)
- ရေယုန် (reyun)
- ရေရွက် (rerwak)
- ရေရှင် (rehrang)
- ရေရှည် (rehrany)
- ရေရှည်ဆွဲ (rehranyhcwai:)
- ရေရူး (reru:)
- ရေရေလည်လည် (rerelanylany)
- ရေလက်ကြား (relakkra:)
- ရေလက်ဝါး (relak-wa:)
- ရေလည် (relany)
- ရေလမ်း (relam:)
- ရေလျဉ် (relyany)
- ရေလျှံ (rehlyam)
- ရေလျှော်ခံ (rehlyauhkam)
- ရေလွှတ် (rehlwat)
- ရေလွှမ်း (rehlwam:)
- ရေလွှမ်းခြင်း (rehlwam:hkrang:)
- ရေလွှာလျှောစီး (rehlwahlyau:ci:)
- ရေလွှဲ (rehlwai:)
- ရေလွှဲပေါက် (rehlwai:pauk)
- ရေလှည့်သင့် (rehlany.sang.)
- ရေလှန် (rehlan)
- ရေလှောင်ကန် (rehlaungkan)
- ရေလား (rela:)
- ရေလာမြောင်းပေး (rela-mraung:pe:)
- ရေလိုက်ငါးလိုက် (reluiknga:luik)
- ရေလိုက်မှား (reluikhma:)
- ရေလိုက်လွဲ (reluiklwai:)
- ရေလုံပြုတ် (relumprut)
- ရေလုံအိုး (relum-ui:)
- ရေလုပ်ငန်း (relupngan:)
- ရေလုပ်သား (relupsa:)
- ရေလောင် (relaung)
- ရေလောင်းအိမ်သာ (relaung:imsa)
- ရေလဲ (relai:)
- ရေလဲပိုင်း (relai:puing:)
- ရေဝက် (rewak)
- ရေဝမ်းဘဲ (rewam:bhai:)
- ရေဝေ (rewe)
- ရေဝေကုန်းတန်း (rewekun:tan:)
- ရေဝဲနာ (rewai:na)
- ရေသကျည်း (resa.kyany:)
- ရေသတ္တဝါ (resatta.wa)
- ရေသနုပ် (resa.nup)
- ရေသပ္ပါယ် (resappay)
- ရေသဖန်း (resa.hpan:)
- ရေသဘင် (resa.bhang)
- ရေသရဲ (resa.rai:)
- ရေသွက် (reswak)
- ရေသွင်းမြောင်း (reswang:mraung:)
- ရေသွန် (reswan)
- ရေသွန်း (reswan:)
- ရေသာခို (resahkui)
- ရေသိမ် (resim)
- ရေသီကြိုး (resi-krui:)
- ရေသီနား (resina:)
- ရေသီလံ (resilam)
- ရေသူ (resu)
- ရေသူမ (resuma.)
- ရေသေ (rese)
- ရေသေရက် (reserak)
- ရေသောက်မြစ် (resaukmrac)
- ရေအား (rea:)
- ရေအိမ် (reim)
- ရေအိုး (reui:)
- ရေအိုးစင် (reui:cang)
- ရေအိုးတင် (reui:tang)
- ရေအိုက် (reuik)
- ရေအိုင် (reuing)
- ရေအီ (rei)
- ရေအောင် (reaung)
- ရေဦး (reu:)
- ရေဦးပေါက် (reu:pauk)
- ရေဦးရေဖျား (reu:rehpya:)
- လက်ကြားရေယို (lakkra:reyui)
- လက်ဆေးရေ (lakhce:re)
- လက်ရေတစ်ပြင်စီး (lak-retacprangci:)
- လောင်သင်းရေ (laungsang:re)
- သင်္ကြန်ရေ (sangkranre)
- သစ္စာရေ (saccare)
- သန့်သက်ရေ (san.sak-re)
- သပြေလားရေလား (sa.prela:rela:)
- သုံးရေ (sum:re)
- သောက်တော်ရေ (sauktaure)
- သောက်ရေ (sauk-re)
- သောင်မတင်ရေမကျ (saungma.tang-rema.kya.)
- သဲထဲရေသွန် (sai:htai:reswan)
- သဲရေကျ (sai:re-kya.)
- အစာရေစာ (a.careca)
- အတာရေ (a.tare)
- အောက်ရေပြန် (auk-re-pran)
- အောက်ရေလှန် (auk-rehlan)
- အောင်ရေ (aung-re)
Etymology 2
[edit]Particle
[edit]ရေ • (re)
- word used as a suffix to the name of the person hailed
Etymology 3
[edit]From Proto-Sino-Tibetan *r-tsjəj (“to count”); see Old Chinese 數 (OC *sroʔ, *sros, *sroːɡ, “to count; number”) for more cognates (STEDT).
Verb
[edit]ရေ • (re)
Derived terms
[edit]- တစ်ကိုယ်ရေတစ်ကာယ (tackuiyretackaya.)
- တောင်စဉ်ရေမရ (taungcanyrema.ra.)
- မတန်ရေစာ (ma.tanreca)
- မြင်းကောင်ရေအား (mrang:kaung-rea:)
- မဝရေစာ (ma.wa.reca)
- မသထာရေစာ (ma.sa.htareca)
- မသဒ္ဒါရေစာ (ma.saddareca)
- ရာရေ (rare)
- ရေတွက် (re-twak)
- ရေရွတ် (rerwat)
- ရေရာ (rera)
- လက်ချိုးရေ (lakhkyui:re)
- လူဦးရေ (luu:re)
Etymology 4
[edit]From Proto-Sino-Tibetan *m/s-k-rəj (“skin”). Cognate with Tibetan སྐྱི (skyi, “outer skin”) (STEDT), as well as, according to Luce, Old Chinese 肌 (OC *kril, “skin; muscle”).[1] STEDT also compares 介 (OC *kreːds, “shell; to lie between”).
Noun
[edit]ရေ • (re)
Derived terms
[edit]- တုံးပေသားရေနား (tum:pesa:rena:)
- မြွေရေလဲ (mrwerelai:)
- မာရေကျောရေ (mare-kyau:re)
- သားရေ (sa:re)
- သားရေကျက် (sa:re-kyak)
- သားရေကြိုး (sa:re-krui:)
- သားရေကွင်းပစ် (sa:re-kwang:pac)
- သားရေစိမ်း (sa:recim:)
- သားရေတု (sa:retu.)
- သားရေနယ် (sa:renai)
- သားရေနွယ် (sa:re-nwai)
- သားရေပတ်ကြိုး (sa:repatkrui:)
- သားရေသေတ္တာ (sa:resetta)
- သားရေအိတ် (sa:reit)
- အရေ (a.re)
- ဦးရေ (u:re)
- ဦးရေပြား (u:re-pra:)
References
[edit]- ^ Luce, G. H. (1981) “-I and -E Finals (87. Skin; Hide; Leather)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan[1], London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN
Further reading
[edit]- “ရေ” in The Judson Burmese–English Dictionary (Rangoon: American Baptist Mission Press 1921), page 847.
- “ရေ” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.
- Hill, Nathan W. "Evolution of the Burmese vowel system." Transactions of the Philological Society 110.1 (2012): 64-79.
Pali
[edit]Alternative forms
[edit]Alternative scripts
Noun
[edit]ရေ
Categories:
- Burmese terms with IPA pronunciation
- Burmese terms inherited from Old Burmese
- Burmese terms derived from Old Burmese
- Burmese terms inherited from Proto-Lolo-Burmese
- Burmese terms derived from Proto-Lolo-Burmese
- Burmese terms inherited from Proto-Sino-Tibetan
- Burmese terms derived from Proto-Sino-Tibetan
- Burmese lemmas
- Burmese nouns
- Burmese terms with usage examples
- Burmese particles
- Burmese verbs
- my:Water
- Pali non-lemma forms
- Pali noun forms
- Pali noun forms in Burmese script