Vidi fonton por Haguenau

{{Aliaj signifoj|Haguenau (stacidomo)}}
{{Informkesto franca komunumo 
 | nomo             = Haguenau
 | bildo            = FR-67-Haguenau11.JPG
 | bildoteksto      = 
 | regiono          = [[Grand Est]], historie {{Alzaco}}
 | departemento     = {{Bas-Rhin}}
 | arondismento     = [[Arondismento Haguenau-Wissembourg|Haguenau-Wissembourg]]
 | kantono          = [[Kantono Haguenau|Haguenau]]
 | interkomunumreto = [[Communauté de communes de la région de Haguenau]]
 | insee            = 67180
 | poŝtkodo        = 67500
 | urbestro         = Claude Sturni
 | mandato          = 2014-2020
 | loĝantaro       = {{WikidataLoĝantaro}}
 | dato             = {{WikidataLoĝantaroDato}}
 | latitudo         = 48.817222
 | longitudo        = 7.788611
 | alto mini        = 115
 | alto maksi       = 203
 | areo             = 182.59
}}
'''Haguenau''' ([[france]] ''Haguenau'', prononco [{{IFA|aɡno}}]; [[germane]] origine ''Hagenau'', “barile ĉirkaŭita herbejo”) estas [[Francio|franca]] [[Komunumo (Francio)|komunumo]] en la [[Francaj departementoj|departemento]] [[Bas-Rhin]], en la [[Francaj regionoj|regiono]] [[Alzaco]]. Ĝi kulture kaj historie estas precipe [[germana lingvo|germanlingva]] respektive [[alemana]], parte [[franclingva]], kaj politike apartenas al [[Francio]]. La historia urbo troviĝas proksimume 25 kilometrojn norde de la alzaca ĉefurbo [[Strasburgo]], proksimume 50 kilometrojn sudokcidente de la eksa [[badeno|badena]] [[Karlsruhe]] kaj pli-malpli 75 kilometrojn sudoriente de la [[sarlando|sarlanda]] ĉefurbo [[Saarbrücken]] borde de la rivereto ''Moder''. 

Laŭ la stato de {{WikidataLoĝantaroDato}} en la urbo vivis {{unuo|{{WikidataLoĝantaro}}|loĝantoj}} sur areo de {{unuo|{{#expr:({{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 2}}}} kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de {{unuo|{{#expr:({{WikidataLoĝantaro}}/{{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 0}}}} loĝantoj/km², kaj post Strasburgo estas la dua plej granda urbo de la [[Francaj departementoj|departemento]] [[Bas-Rhin]] (''Suba Alzaco''). La urbo estas administra sidejo de samnoma arondismento kaj kantono, kaj centro de la administra [[komunumaro]] “regiono Haguenau”.

== Historio ==
La "Sankta Arbaro" (germane historie ''Heiliger Forst''), kiu ĉirkaŭas la urbon, estas la plej granda arbara regiono en la alzaca ebenaĵo. Tiu arbarego dum la [[mezepoko]] estis la ĉasa regiono de la dukoj de [[Ŝvabio]]. Komence de la [[12-a jarcento]] la ŝvaba duko Frederiko la 2-a ("Frederiko la Unuokula") konstruiĝis [[akvokastelo]]n en la rivereto ''Moder'', kiun lia filo, la [[Frederiko la 1-a (Sankta Romia Imperio)|Frederiko la 1-a Barbarossa]], plivastigis ĝis imperiestra palaco (''Pfalz''). Jam dum la [[1164]] la loko kiel preferata loĝloko de la imperiestro Frederiko Barbarossa de tiu ricevis urborajtojn. La kastelo dum jardekoj estis imperiestra rezidejo de la nobela dinastio [[Ŝtaŭfoj]] kaj konservejo de la imperiestraj simboloj (en la rezideja kapelo ''Pfalzkapelle''). Hagenau estis la loko de multaj pompaj imperiaj kunvenoj (''Reichstage'').

Ĉirkaŭ la jaro [[1260]] Hagenau iĝis [[libera imperia urbo]] (''Freie Reichsstadt''), poste pere de decido de Rudolfo de [[Habsburgo]] ricevis la titolon ''Oberlandvogtei'' ([[vokto|ĉefvoktejo]]); ekde la jaro [[1354]] ĝi estis gvidanto de la alzaca dek-urba ligo. En la "religia interparolo de Hagenau" dum la jaro [[1540]] en la urbo renkontiĝis feŭdaj regantoj kaj teologoj, por disputi kaj traktadi pri la kondiĉoj de religia interparolo inter [[Luteranismo|luteranoj]] kaj [[Katolikismo|katolikoj]]. La urbo prosperis, ĝis la [[Tridekjara Milito]] inter la jaroj [[1618]] kaj [[1648]] detruis potencon kaj bonstaton de la urbo. Pro la [[Vestfalia Paco]] la urbo dum la jaro [[1648]] iĝis posedaĵo de [[Francio]].

Dum la jaro [[1677]] Haguenau laŭ komando de la franca reĝo [[Ludoviko la 14-a (Francio)|Ludoviko la 14-a]] pere de la franca armeo estis komplete detruita, la restoj forbruligitaj kaj la eksa germana imperiestra rezidejo neniigita. La ŝtonoj de la eksa rezidejo estis uzitaj en la konstruo de la franca limfortikaĵo ''Fort-Louis''. Post la de la prusia armeo agresa [[Francia-Prusia Milito]], la urbo inter la jaroj [[1871]] kaj [[1919]] estis parto de la [[Germana Regno]] kaj apartenis al la imperia lando [[Alzaco-Loreno]] (''Reichsland Elsaß-Lothringen''). Post la [[traktato de Versajlo]] ĝi reapartenis al Francio.

== Vidindaĵoj ==
* historia muzeo (''Musée historique/Museum für Geschichte''), la plej granda muzeo de la departemento ekster Strasburgo
* alzaca muzeo (''Musée alsacien/Elsässisches Museum''), lokigita en la [[renesanco|renesanca]] konstruaĵo de la eksa kancelierejo (''Maison de la Chancellerie/Kanzlei'')
* romanika kaj gotika preĝejo Sankta Georgo (''Église Saint-Georges/Georgenkirche'')
* gotika preĝejo Sankta Nikolao kun baroka interno (''Église Saint-Nicolas/Nikolaikirche'')''
* restoj de la mezepoka [[remparo]]: pordego "Porte de Wissembourg/Weißenburger Tor", fiŝista turo ''Tour des Pêcheurs/Fischerturm'', kavalira turo ''Tour des Chevaliers/Ritterturm''
* Fontanoj: georga fontano (''Georgenbrunnen'', mezepoko), abela fontano (''Bienenbrunnen'', [[18-a jarcento]]), delfena fontano (''Delphinbrunnen'', 1825)
* [[klasicismo|klasicisma]] sinagogo de Haguenau (1820, dum 1940 detruita fare de la [[nazioj]], dum [[1959]] rekonstruita)
* klasicisma urba teatrejo ([[1842]]-[[1846]])
* historia lupola halo (''Halle au Houblon/Hopfenhalle'', [[1867]], ampleksigita dum [[1881]] kaj [[1908]])
* historia akvomuelejo
* malfrumezepoka "malnova doganejo" (''Ancienne douane/Alter Zoll'')
* barokaj burĝaj domoj el la 18-a jarcento

=== Fota galerio ===
<center> <gallery perrow=6>
Dosiero:FR-67-Haguenau10.JPG|<center>fiŝista pordego (Porte des Pêcheurs/Fischertor)
Dosiero:FR-67-Haguenau03.JPG|<center>kavalira turo (Tour des Chevaliers/Ritterturm)
Dosiero:EU-FR-AL-67@Haguenau Porte de Wissembourg.jpg|<center> pordego "Porte de Wissembourg/Weißenburger Tor"
Dosiero:FR-67-Haguenau09.JPG|<center> historia muzeo (Musée historique/Museum für Geschichte)
Dosiero:EU-FR-AL-67@Haguenau Maison de la Chancellerie.jpg|<center>alzaca muzeo (eksa kancelierejo, Maison de la Chancellerie/Kanzlei)
Dosiero:FR-67-Haguenau05.JPG|<center> preĝejo Sankta Georgo (Église Saint-Georges/Georgenkirche)
Dosiero:EU-FR-AL-67@Haguenau Église Saint-Nicolas 01.jpg|<center>preĝejo Sankta Nikolao (Église Saint-Nicolas/Nikolaikirche)
Dosiero:Haguenau HôtelVille 1a.JPG|<center>urbodomo (Mairie/Rathaus)
Dosiero:FR-67-Haguenau11.JPG|<center>lupolo-halo (Halle au Houblon/Hopfenhalle)
Dosiero:FR-67-Haguenau06.JPG|<center>urba teatrejo
Dosiero:Synagogue de Haguenau.JPG|<center>sinagogo de Haguenau
Dosiero:EU-FR-AL-67@Haguenau Église Saint-Georges 02.jpg|<center>abela fontano (Bienenbrunnen), fone la preĝejo Sankta Georgo
</gallery> </center>

== Universitatoj ==
En Haguenau ekde la jaro 2006 troviĝas filio de la universitato de [[Strasburgo]], la ''Institut universitaire de technologie de Haguenau'' (IUT).

== Famuloj ==
* [[Wolfgang Fabricius Capito]] ([[Wolfgang Köpfel]]) (1478-1541) estis humanisto, teologo, reformisto, amiko de [[Erasmo de Roterdamo]] (1467-1536) kaj unu el la estroj de la [[Reformacio]] en [[Strasburgo]], lernanto de [[Mateo Celo]] (1477-1548) kaj [[Jakobo Sturmo]] (1489-1553) kaj oponanto de [[Thomas Murner]] (1475-1537).

== Partnera urbo ==
* [[Dosiero:Flago-de-Germanio.svg|20px]] [[Landau in der Pfalz]], federacia lando [[Rejnlando-Palatinato]] de [[Germanio]], ekde [[1963]]

== Vidu ankaŭ ==
* [[Komunumoj de Bas-Rhin]]
* [[Haguenau (stacidomo)]]
* [[Marienthal (stacidomo)]]

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.ville-haguenau.fr oficiala urba retejo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20110316025339/http://www.ville-haguenau.fr/ |date=2011-03-16 }}
* [http://de.structurae.de/geo/geoid/index.cfm?ID=18928 la urbaj vidindaĵoj (retejo germanlingva)]
* [http://www.ville-haguenau.fr/fr/decouvrir-haguenau/patrimoine/decouvrir-les-monuments-de-haguenau/ la urbaj vidindaĵoj (retejo franclingva)]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://iuthaguenau.u-strasbg.fr/ retejo de la Instituto Universitata de Teknologio (IUT) Haguenau] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080914021605/http://iuthaguenau.u-strasbg.fr/ |date=2008-09-14 }}

{{departemento Bas-Rhin}}

[[Kategorio:Haguenau| ]]
[[Kategorio:Alzaco]]
[[Kategorio:Urboj de Francio]]
[[Kategorio:Komunumoj de Bas-Rhin]]