Konstantin Ciolkovskij

Konstantin Ciolkovskij
Persona informo
Naskiĝo	5-an de septembro 1857 (1857-09-05) en Izhevskoe, Rjazana gubernio,  Rusia Imperio
Morto	19-an de septembro 1935 (1935-09-19) (78-jaraĝa) en Kaluga, Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko,  Sovetunio
Tombo	Kaluga vd
Religio	ateismo vd
Lingvoj	rusa vd
Ŝtataneco	Sovetunio (1922–) Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko (1917–1922) Respubliko Rusio (1917–1917) Rusia Imperio (–1917) vd
Alma mater	Vyatka men's gymnasium (en) vd
Subskribo
Familio
Edz(in)o	Varvara Evgrafovna Tsiolkovskaïa (fr) vd
Infanoj	Lioubov Konstantinovna Tsiolkovskaïa (fr) vd
Profesio
Okupo	military flight engineer (en) filozofo astronomo sciencisto kosmologo fizikisto verkisto sciencfikcia verkisto matematikisto inventisto instruisto vd
Laborkampo	Kosmonaŭtiko, ballooning (en) kaj rocket dynamics (en) vd
Aktiva en	Borovsk vd
Verkado
Verkoj	raketekvacio de Ciolkovskij vd
Honorigoj Honorigoj (1976)  International Space Hall of Fame (en) (1932)  Ordeno de Laborista Ruĝa Standardo  Ordeno de Sankta Anno  Ordeno de Sankta Anna 3a-klasa  Ordeno de Sankta Stanislao  Ordeno de Sankta Stanislao 3a-klasa vd
Membrecoj Membrecoj Akademio pri Sciencoj de Sovetunio vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Konstantin Eduardoviĉ CIOLKOVSKIJ aŭ (pole Konstanty Edward Ciołkowski, ruse Константин Эдуардович Циолковский; n. 17-a de septembro 1857 en Iĵevskoje, Rjazanja provinco de Rusio, † 19-a de septembro 1935 en Kaluga) estis sciencisto, astronomo, sciencfickcia verkisto, matematikisto, fizikisto, filozofo kaj inventisto, eltrovinto de kosmonaŭtiko. Li interesiĝis al multaj aferoj, irante de aerŝipoj ĝis raketoj, de sun-maŝinoj ĝis esplorado de mar-profundoj, de rezonado pri kaŭzoj de kosmo ĝis komunhomara lingvo ( "AO" - artefarita kosma lingvo).

Biografio

Lia poldevena patro (Edward Ciołkowski estis pola nobelo de la blazono Jastrzębiec el Volinio sendita kiel proskribito (ekzilito) fare de rusa caro al Siberio, patrino Maria Jumaŝeva tatardevena kun iom da sango ukraina), li estis pioniro de la kosmoesplorado

Li malsaniĝis kiel dekjara junulo pro skarlatino kaj iĝis preskaŭ surda: pro tio li devis forlasi la lernejon kaj li edukis sin hejme. Lia familio sendis lin en Moskvon por plustudi. Li studis tie dum 3 jaroj fizikon, astronomion, meĥanikon kaj geometrion. Poste lia patro venigis lin hejmen, kie li instruis matematikon kaj fizikon, ĝis en 1882 li ekinstruis kiel matematika instruisto en la distrikta lernejo de Borovsk en la regiono de Kaluga, 160 kilometrojn sudoriente de Moskvo. Tiutempe li edziĝis kaj iĝis patro.

Ciolkovskij interesiĝis pri scienc-fikcio, kaj entuziasmiĝinte pri Jules Verne, komencis verki pri interplanedaj kosmovojaĝoj. Iom post iom li iĝis scienc-fikcia verkanto de teoriaj traktatoj.

Ekde 1885 la aŭtodidakta Ciolkovskij faris multajn pripensojn pri praktike realigeblaj kosmoflugoj.

Kiam li aĝis 30 jarojn, li publikigis teorian ekzamenon pri direktebla tutmetala aerŝipo. Li konstruis en ĉambro de sia loĝejo unuan ventokanalon de Rusio, kiu ebligis mezuri la aerreziston. Tiutempe li ekdediĉis sin tute al la raketoesploroj. Li konkludis ke la ĝis tiam uzitaj, konataj solidmaterialaj raketoj ne taŭgas por atingi la kosmon. Li estis la unua, kiu proponis por la raketa esploruzi likvajn materialojn (hidrogeno, oksigeno kaj karbonhidrogenoj).

La pinto de lia laboro estis la raketa bazformulo, kiun li publikigis en 1903 en la rusa periodaĵo: "Scienca Panoramo" sub la titolo: "Esploro de la kosmo per reakciaj aparatoj". Krom la detala laboro pri la likvaĵa raketa propulsio, fridigo de brulĉambro, direktado de la raketo per turbina direktilo kaj turbodirektado, donis li per la raketa bazformulo ankaŭ la principon de plurŝtupa raketo je scienca bazo. Li ankaŭ okupiĝis pri la problemoj de la funkciado de kosmostacioj kaj pri la industria uzebleco de la kosmo kaj la ekspluatado de ties utilaj materialoj.

Ciolkovskij, per tiuj ideoj, estis antaŭtempa pensulo kaj trovis nenian komprenon en la cara Rusio. Li vivis dum la rusa revolucio tre retiriĝinte, sed lian laboron agnoskis kaj apogis nur la politika sistemo de Sovetunio.

Lian nomon portas ankaŭ kratero sur la Luno. En lia Kaluga domo funkcias muzeo.

Komuna lingvo

La problemo de unueca lingvo okupis la menson de Ciolkovskij dum multaj jaroj. Jam en 1915 en la broŝuro "Formiĝo de Tero kaj sunsistemoj" li dediĉis al ĝi apartan ĉapitron. Konstantin Ciolkovskij evoluigis siajn pensojn en la broŝuro "Komunhomara aboco, ortografio kaj lingvo", eldonita en 1927. Li estis membro de la Sovetlanda esperantista Unio.

Literaturo

• Bronŝtejn, Mikaelo. [2017] “Mi korespondas preskaŭ kun ĉiuj landoj de la mondo”, Sortoj frakasitaj (esperante). Moskvo: Impeto. ISBN 978-5-7161-0299-6.

Eksteraj ligiloj

• Detala biografio en Esperanto Arkivigite je 2008-07-05 per la retarkivo Wayback Machine
• filmo "Vojo al la steloj (1957)" Arkivigite je 2013-08-27 per la retarkivo Wayback Machine ruse subtitoloj esperante
• (ru) Leteroj de la esperantisto Dmitry Semenovich Snezhko al K.E. Ciolkovskij.
• (ru)(en) Konstantin Ciolkovskij. Biografio, libroj, aŭdlibroj, artikoloj, fotoj, filmetoj.