Norman Borlaug

Norman Borlaug
Nobel-premiito
Persona informo
Norman Borlaug
Naskonomo	Norman Ernest Borlaug
Naskiĝo	25-an de marto 1914 (1914-03-25) en Cresco
Morto	12-an de septembro 2009 (2009-09-12) (95-jaraĝa) en Dallas
Mortis pro	Malsano vd
Mortis per	Ne-Hodgkin-a limfomo vd
Religio	luteranismo vd
Lingvoj	hispana • angla vd
Ŝtataneco	Usono vd
Alma mater	Universitato de Minesoto (–1937) vd
Profesio
Okupo	biologo agronomo inĝeniero genetikisto universitata instruisto agricultural scientist (en) vd
Laborkampo	Agronomio vd
Honorigoj Honorigoj (2006)  Kongresa Ormedalo (2005)  Borlaug CAST Communication Award (en) (2005)  honora doktoreco de la Universitato de Granado (2004)  Nacia Medalo de Scienco (2002)  NAS Public Welfare Medal (en) (2001)  Philip Hauge Abelson Prize (en) (25-a de junio 1987)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo (1986)  honorary doctor of the University Polytechnic of Catalonia (en) (1973)  Honorary doctorate of the University of Florida (en) (1970)  Nobel-premio pri paco  Great Cross of the National Order of Scientific Merit (en)  Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (en)  Padma Vibhushan in science & engineering (en)  Fellow of the Royal Society of Edinburgh (en)  Fellow of Bangladesh Academy of Sciences (en)  Fellow of Pakistan Academy of Sciences (en)  Prezidenta medalo de libereco vd
Membrecoj Membrecoj Reĝa Societo de Londono Hungara Scienca Akademio Reĝa Akademio de Inĝenierio de Hispanio Reĝa Societo de Edinburgo Barata Nacia Scienca Akademio Brazila Akademio de Sciencoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Ĉinia Inĝenieria Akademio Pola Scienca Akademio Norwegian Academy of Science and Letters (en) Usona Nacia Akademio de Sciencoj Monda Akademio de Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Norman Ernest BORLAUG ([ˈ|b|ɔːr|l|ɔː|ɡ]; 25a de Marto, 1914 - 12a de Septembro, 2009) estis usona agronomo kiu kondukis iniciatojn tutmonde kiuj kontribuis al etendaj pliigoj en agrikultura produktado kio estis nomita Verda Revolucio. Borlaug ricevis multajn honorojn pro sia laboro, inklude de la Nobel-premio pri paco, la Prezidenta medalo de libereco kaj la Kongresa Ormedalo.

Borlaug ricevis sian gradigon en forstado en 1937 kaj doktorigon en fitopatologio kaj genetiko el la Universitato de Minesoto en 1942. Li ricevis priagrikulturan esplorpostenon en la CIMMYT (Centro Internacional de Mejoramiento de Maíz y Trigo, Internacia Centro por Plibonigo de Maizo kaj Tritiko) en Meksiko, kie li disvolvigis duon-nanajn, alt-produktajn, malsan-rezistantajn tritikajn variaĵojn. Dum la mezo de la 20-a jarcento, Borlaug estris la enkondukon de tiuj tre produktemaj variaĵoj kombine kun modernaj agrikulturaj produktoteknikoj en Meksiko, Pakistano, kaj Barato. Kiel rezulto, Meksiko iĝis granda eksportanto de tritiko ĉirkaŭ 1963. Inter 1965 kaj 1970, tritikorikoltoj preskaŭ duobliĝis en Pakistano kaj Barato, ege plibonigante la nutrosekurecon en tiuj landoj.

Borlaug estis ofte nomata "la patro de la Verda Revolucio", kaj oni konsideras lin kiel savanto de ĉirkaŭ mil milionojn da personoj tutmonde el malsatego. Laŭ Jan Douglas, plenuma helpanto de la prezidanto de la Fondaĵo de Monda Manĝopremio, la fonto de tiu afero estas la artikolo de Gregg Easterbrook de 1997 nome "Forgotten Benefactor of Humanity", (Forgasita Bonfaranto de la Homaro). Tiu artikolo asertas, ke la "formo de agrikulturo kiun Borlaug predikas povus esti evitinta mil milionojn da mortoj." Li ricevis la Nobel-premion pri paco en 1970 agnoske de siaj kontribuoj al la monda paco tra la pliigo de manĝoliverado.

Poste en sia vivo, li helpis al la aplikado de tiuj metodoj pliigi la manĝoproduktado en Azio kaj Afriko.

Kelkaj verkoj

Borlaug kun la usona Sekretario de Agrikulturo Ann M. Veneman ĉe naskiĝtaga torto preparita por sia 90a naskiĝtago.

• The Green Revolution, Peace, and Humanity. 1970. Nobel-prelego, Norvega Nobel-Instituto en Oslo, Norvegio. 11a de Decembro, 1970.
• Wheat in the Third World. 1982. Haldore Hanson, Norman E. Borlaug, kaj R. Glenn Anderson. Boulder, Colorado: Westview Press. (ISBN 0-86531-357-1)
• Land use, food, energy and recreation. 1983. Aspen Institute for Humanistic Studies. (ISBN 0-940222-07-8)
• Feeding a human population that increasingly crowds a fragile planet. 1994. Mexico City. (ISBN 968-6201-34-3)
• Norman Borlaug on World Hunger. 1997. Edited by Anwar Dil. San Diego/Islamabad/Lahore: Bookservice International. 499 pp. (ISBN 0-9640492-3-6)
• The Green Revolution Revisited and the Road Ahead. 2000. Datrevena Nobel-prelego, Norvega Nobel-Instituto en Oslo, Norvegio. 8a de Septembro, 2000.
• "Ending World Hunger. The Promise of Biotechnology and the Threat of Antiscience Zealotry". 2000. Plant Physiology, October 2000, Vol. 124, pp. 487–90. (duoblaĵo)
• Feeding a World of 10 Billion People: The TVA/IFDC Legacy. International Fertilizer Development Center, 2003. (ISBN 0-88090-144-6)
• Prospects for world agriculture in the twenty-first century. 2004. Norman E. Borlaug, Christopher R. Dowswell. Publikigita en: Sustainable agriculture and the international rice-wheat system. (ISBN 0-8247-5491-3)
• Prologo al The Frankenfood Myth: How Protest and Politics Threaten the Biotech Revolution. 2004. Henry I. Miller, Gregory Conko. (ISBN 0-275-97879-6)
• (27a de Junio, 2007) “Sixty-two years of fighting hunger: personal recollections”, Euphytica 157 (3), p. 287–97. doi:10.1007/s10681-007-9480-9. 2927707.