Nudkola tigrardeo

Kiel legi la taksonomion Nudkola tigrardeo
Nudkola tigrardeo
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Birdoj Aves Ordo: Pelikanoformaj Pelecaniformes Familio: Ardeedoj Ardeidae Genro: Tigrisoma Specio: T. mexicanum
Dunomo
Tigrisoma mexicanum (Swainson, 1834)
Konserva statuso
Konserva statuso: Malplej zorgiga
Aliaj Vikimediaj projektoj

La Nudkola tigrardeo, Centramerika tigrardeo, aŭ Meksika tigrardeo laŭ la latina scienca nomo Tigrisoma mexicanum, estas vadbirdo de la familio de ardeoj nome Ardeedoj.

Distribuado

Temas pri specio troviĝanta el Meksiko al nordokcidenta Kolombio, kun unue registrita vidaĵo el Usono en Kantono Hidalgo (Teksaso). Ĉefe loĝas en marbordoj kaj ĉefe en Jukatano.

Tiu granda specio troviĝas en pli malfermaj habitatoj ol la aliaj ardeoj de la genro Tigrisoma, kiaj river- kaj lago-bordoj, ĉefe de mangrovoj, saletaj aŭ salecaj, ĝis 440 m super marnivelo en montoj de Meksiko; tiuj montaj ekzempleroj estis iam konsiderataj subspecio, sed nun reenmetitaj en la nomiga subspecio, unika, ĉar temas pri monotipa specio.

Aspekto

Nudkola tigrardeo

Ĝi estas 70 al 80 cm longa kaj pezas ĉ 1200 g (1046-1274 gr). Ĝi estas la plej granda el sia genro. La gorĝo estas senpluma kaj verdecflava al oranĝeca depende de la plumaro (oranĝa por reproduktado). Plenkreskulo havas nigran kronon kaj helgrizajn kapoflankojn, dum la kolflankoj kaj la supraj partoj estas fajne striecaj nigrece kaj blankeca (kun sablokolora al malhelbruna ĝenerala ŝajno). Estas vertikala brustocentra strio kun centra malhelbruna bendo kun blankaj bordoj kiuj siavice havas pli fajnan nigran bordon kiu atingas la okulon; la restaj subaj partoj estas cinamobrunaj. La beko estas longa, fortika laj nigreca, kun suba parto flaveca, same kiel bridoj, irisoj kaj tre markata superokula strio fajnnigre limigita. La kruroj estas malhelgrizaj. Ambaŭ seksoj estas similaj.

Junuloj estas sablokoloraj svage striecaj je nigra, pli makule kaj vermostrie ĉe flugiloj; la gorĝo, mezaj subaj partoj kaj ventro estas blankecaj.

La flugo estas fortika, kaj la alvoko estas akra haŭk-haŭk-haŭk. Maskloj ankaŭ elsendas resonan alvokon hrrroŭa!, ĉefe krepuske. Dum elsendado de la alvoko, la beko malfermegas kaj oni povas vidi ondojn laŭlonge de la tuta gorĝo el meza torako al la vosto.

Kutimaro

Ĝi atendas ofte senmova taŭgajn predojn kiaj fiŝoj, ranoj, aliaj amfibioj aŭ kraboj (kaj eĉ muŝoj) kiuj iĝu atingeblaj al ties longa beko. Ili manĝoĉasas solece aŭ en malgrandaj grupoj en kelkaj lokoj kaj krepuske aŭ nokte.

Okazas ceremonia pariĝado konsistanta en memmontrado de unu partnero antaŭ la alia kun vertikaliĝo, rektigado de plumoj de kolo kaj korpo, ŝvelado de la gorĝa sako kaj raŭkado. La reprodukta sezono varias laŭ la regiono. Temas pri solema reproduktulo, nekutime troviĝanta en ardekolonioj. La nesto estas granda ebeneca platformo el bastonetoj en arbo je 6 al 15 m super akvo kaj al 4 m supergrunde en kelkaj lokoj; la ino demetas 2-3 verdec-nuancajn blankajn ovojn 57 x 44 mm. La idoj havas grizblankan lanugon. La krono estas de fadenplumoj purblankaj. La junuloj riskas atakon de predantoj de la genro Buteogallus. En kelkaj lokoj okazas dua ovodemetado se estas kondiĉoj favoraj.

Ties populacio estas ĉirkaŭkalkulata je 10.000 ekzempleroj (2002).

Bildaro

• 
  Junulo en Tortuguero - Kostariko.
• 
  Nudkola tigrardeo en Rincón de la Vieja - Kostariko.
• 
  Nudkola tigrardeo
• 
  Nudkola tigrardeo
• 
  Nudkola tigrardeo
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Referencoj

• BirdLife International (2008). Tigrisoma mexicanum. En: IUCN 2008. IUCN Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj. Elŝutita en 3a Februaro 2009. Kriterioj kial tiu specio estas Malplej Zorgiga.
• Oiseaux En la franca

Literaturo

• Bernhard Grzimek: Grzimeks Tierleben. Munkeno 1993.
• Josep del Hoyo et al.: Handbook of the Birds of the World, Band 1 (Ostrich to Ducks). Lynx Edicions, 1992, ISBN 84-87334-10-5
• Robert S. Ridgely kaj John A. Gwynne - Birds of Panama with Costa Rica, Nicaragua and Honduras, Princeton 1992.
• Stiles kaj Skutch, A guide to the birds of Costa Rica ISBN 978-0-8014-9600-4