Woodrow Wilson

Woodrow Wilson
Nobel-premiito
Persona informo
Woodrow Wilson
Naskonomo	Woodrow Wilson
Naskiĝo	28-an de decembro 1856 (1856-12-28) en Staunton
Morto	3-an de februaro 1924 (1924-02-03) (67-jaraĝa) en Vaŝingtono,  Usono
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Tombo	Vaŝingtona Nacia Katedralo vd
Religio	Presbiterianismo vd
Lingvoj	angla • germana vd
Loĝloko	Woodrow Wilson Boyhood Home vd
Ŝtataneco	Usono vd
Alma mater	Universitato Princeton - Bakalaŭro de Artoj (1875–1879) Kolegio Davidson (1873–1874) Johns Hopkins Universitato - politika scienco, historioscienco (–1886) Universitato de Virginio vd
Partio	Demokrata Partio vd
Subskribo
Memorigilo
Familio
Patro	Joseph Ruggles Wilson (en) vd
Patrino	Janet Woodrow (en) vd
Gefratoj	Joseph Ruggles Wilson Jr. (en) , Marion Morton Wilson (en) kaj Annie Josephine Wilson (en) vd
Edz(in)o	Edith Bolling Wilson (1915–1924) Ellen Axson Wilson (en) (1885–1914) vd
Infanoj	Margaret Woodrow Wilson (en)  ( Ellen Axson Wilson (en) ) Jessie Woodrow Wilson Sayre (en)  ( Ellen Axson Wilson (en) ) Eleanor Wilson McAdoo (en)  ( Ellen Axson Wilson (en) ) vd
Profesio
Okupo	politikisto politikologo juristo instruisto ŝtatreprezentanto advokato akademiulo universitata instruisto verkisto vd
Aktiva en	Princeton vd
Doktoreca konsilisto	Herbert Baxter Adams • Richard T. Ely vd
Postenoj Postenoj Prezidanto de Usono (1913–1921) elektita estonta usona prezidanto (1912–1913) Guberniestro de Nov-Ĵerzejo (1911–1913) president of Princeton University (en) (1902–1910) Guberniestro Ĝenerala de Filipinoj vd
Honorigoj Honorigoj (1919)  Nobel-premio pri paco (1918)  doctor honoris causa from the University of Paris (en)  Nov-Ĵerzeja Halo de Famo  Ordeno de Blanka Aglo  honora doktoro de la Jagelona Universitato en Krakovo  Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (en)  honora doktoro de la Universitato de Varsovio vd
Membrecoj Membrecoj Accademia delle Scienze di Torino (1918–) Usona Historia Asocio (prezidanto) Usona Akademio de Artoj kaj Beletro Nacia Akademio de la Linkoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Amerika Filozofia Societo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Thomas Woodrow WILSON [TA-mes ŬUD-roŭ ŬIL-sn], la dudek-oka usona prezidanto, naskiĝis je la 28-a de decembro, 1856, en Staunton, Virginio. En 1919 li obtenis la Nobel-premion pri paco.

Li estis prezidanto de la universitato Princeton ekde 1902 ĝis 1910, poste guberniestro de Nov-Ĵerzejo ekde 1911 ĝis 1913, kiam li estis elektata kiel prezidanto de Usono.

Wilson estis prezidanto dum la unua mondmilito. Li estis ankaŭ la dua demokrata prezidanto post Andrew Jackson.

Li revis formi la Ligon de Nacioj. Lia unua edzino estis Ellen Louise Axson, kaj la paro havis tri gefilojn. Post ŝia morto, lia dua edzino estis Edith Bolling Galt. Wilson estis presbiteriano. Post 1918, li suferis je paralizo. Li mortis 67-jaraĝa, je la 3-a de februaro, 1924, en Vaŝingtono pro ikto.

Woodrow Wilson estas kavaliro de la Ordeno de la Blanka Aglo, la plej alta ŝtata honorigo de la Pola Respubliko.

La 14 punktoj de Wilson

En januaro 1918, la prezidento Woodrow Wilson prezentis pacproponon kun 14 punktoj:

1. eliro de sekreta diplomatio kaj publikigo de traktatoj;
2. liberaj maroj;
3. abolo de ekonomiaj baroj;
4. malpligrandigo de naciaj armeoj;
5. redifino de koloniisma politiko, favore al la koloniigitaj popoloj;
6. foriro de okupaj armeoj el Rusio;
7. restarigo de sendependeco de Belgio;
8. redono de Alzaco kaj Loreno al Francio;
9. refaro de italaj landlimoj;
10. rekono al rajto de aŭtonoma disvolvigo al popoloj de Aŭstrio-Hungario;
11. restarigo de Rumanio, de Serbio kaj Montenegro kaj rajto de vojo al maro por Serbio;
12. rekono de rajto al aŭtonoma disvolviĝo de Turkio kaj daŭra malfermo de marvojo inter la Nigra Maro kaj Mediteraneo;
13. sendependeco de Pollando;
14. kreado de Ligo de Nacioj.

Dum lia administrado (1913-1921) okazis;

• 1913 - Leĝo de la Federala Rezervo (Federal Reserve, speco de nacia valut-banko}
• 1914 - Revolucio en Meksiko kaj la usona impliko
• 1915 - La subakvigo de la Lusitania far germana submarŝipo
• 1917 - Deklaro de Milito kontraŭ Germanio- la 6-an de aprilo
• 1918 - Armistico kun Germanio - la 11-an de novembro
• 1919 - Prohibicio de Alkoholaĵoj (18-a Amendo)
• 1920 - Usono ne ratifikis la Ligon de Nacioj.

Antaŭe:	28-a Prezidento de Usono	Poste:
William H. Taft	1913-1921	Warren G. Harding