Viktoro Amadeo la 1-a de Savojo

Viktoro Amadeo la 1-a de Savojo
12-a duko de Savojo
Regado	1630 ĝis 1637
Antaŭulo	Karlo Emanuelo la 1-a de Savojo, lia patro
Sekvanto	Francisko Jacinto de Savojo, lia filo
Savoja blazono en 1630
Ceteraj titoloj	princo de Piemonto, grafo de Aosto, de Morianio, de Astio kaj Nico, reĝo de Kipro kaj Jerusalemo, markizo de Saluco
Persona informo
Naskiĝo	8-an de majo 1587 (1587-05-08) en Torino
Morto	7-an de oktobro 1637 (1637-10-07) (50-jaraĝa) en Verĉelo
Mortis per	Malsano vd
Tombo	Baziliko de Superga vd
Religio	katolika eklezio vd
Lingvoj	franca • itala vd
Ŝtataneco	Italio vd
Familio
Dinastio	Savoja dinastio vd
Patro	Karlo Emanuelo la 1-a de Savojo vd
Patrino	Catalina Micaela of Spain (en) vd
Gefratoj	Isabella of Savoy, Hereditary Princess of Modena (en) , Margaret of Savoy (en) , Prince Emanuele Filiberto of Savoy (en) , Prince Maurice of Savoy (en) , Tommaso Francesco, 1st Prince of Carignano (en) , Maria Apollonia of Savoy (en) , Philip Emmanuel, Prince of Piedmont (en) kaj Francesca Caterina of Savoy (en) vd
Edz(in)o	Kristino de Francio (1619–) vd
Infanoj	Princess Luisa Cristina of Savoy (en) , Princess Margaret Yolande of Savoy (en) , Henrieta Adelajda de Savojo, Karlo Emanuelo la 2-a de Savojo, Francisko Jacinto de Savojo, Princess Catherine Beatrice of Savoy (en) vd
Profesio
Okupo	aristokrato politikisto vd
Laborkampo	Politiko, governance (en) kaj militaj aferoj vd
Aktiva en	Madrido • Torino vd
Aktiva dum	1625–1637 vd
Postenoj Postenoj duko de Savojo (1630–1637) monarko vd
Honorigoj Honorigoj  Grand Master of the Order of the Most Holy Annunciation (en) vd
titulara reĝo de Armenio
titulara reĝo de Jerusalemo
titulara reĝo de Kipro
vd	Fonto: Vikidatumoj

Viktoro-Amadeo la 1-a de Savojo (itale : Vittorio-Amedeo I di Savoia), kiun oni kromnomis la "Leono de Suzo", naskiĝis en Torino la tiama ĉefurbo de la Savojoj Ŝtatoj je la 8-a de majo 1587 kaj mortis en Vercelli je la 7-a de oktobro 1637.

Li estis la filo de la 11-a duko de Savojo Karlo Emanuelo la 1-a "Granda" (1562-1630) kaj de lia edzino Katalino Mikaelino de Hispanio (1567-1597).

Post la morto de sia patro en 1630, li heredis la Domestrecon de Savojo kun la nobelecaj titoloj de 12-a duko de Savojo, princo de Piemonto, markizo de Saluco, grafo de Aosto, de Morianio, de Astio kaj Nico, reĝo de Kipro kaj Jerusalemo.

Li edziĝis en Parizo (ĉe Le Louvre) je la 10-a de februaro 1619 kun Kristino de Francio (1606-1663), kiu estis la dua filino de la franca reĝo Henriko la 4-a (1553-1610) kaj de lia edzino Maria de Mediĉo (1573-1642). Li tiel fariĝis la bofrato de la franca reĝo Ludoviko la 13-a, de la reĝo de Hispanio Filipo la 5-a kaj de la reĝo de Anglio Karlo la 1-a. Ŝi naskis al li sep gefilojn :

• Ludoviko-Amadeo (1622-1628) .
• Ludovikino-Kristino (1629-1692), kiu edziniĝis en 1642 kun sia onklo la Kardinalo Maŭrico de Savojo (1593-1642).
• Francisko-Jacinto (1632-1638), kiu fariĝis la 13-a duko de Savojo.
• Karlo-Emanuelo (1634-1675), kiu fariĝis la 14-a duko de Savojo.
• Margareto-Jolando (1635-1663), kiu edziniĝis en 1660 kun la duko de Parmo Renato la 2-a Farnezo (1630-1694).
• Henrieto-Adelaido (1636-1676), kiu edziniĝis en 1652 kun la bavara princo-elektisto Ferdinando Maria de Wittelsbach (Vitelsbaĥ 1636-1679).
• Katerino-Beatrico (1636-1637).

Kvankam li estis la bofrato de la franca reĝo, li militis kontraŭ li, malvenkis kaj sekve konsentis en 1632 la Traktaton de Cherasco. Kvar jarojn poste, li alianciĝis per la Traktato de Rivoli kun Francio kontraŭ Aŭstrio por konkeri Milanion. Li komence venkis en la bataloj de Fornavento dum 1636 kaj de Mombaldone en 1637, sed li subite mortis en 1637, eble venenigita de la hispanoj.

Lia infana filo Francisko Jacinto heredis la Domestrecon de Savojo kun sia patrino Kristino de Francio kiel regentino.

Eksteraj ligiloj

• Arkivejoj de Savojo en la franca lingvo
• Genealogio de la savoja dinastio Arkivigite je 2015-09-24 per la retarkivo Wayback Machine