بازار تهران

بازار تهران
بازار تهران
نام	بازار تهران
کشور	ایران
استان	استان تهران
شهرستان	تهران
اطلاعات اثر
کاربری	بازار، مجموعه تاریخی
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۵۴۰
تاریخ ثبت ملی	۲ آبان ۱۳۵۶

بازار تهران بازار قدیمی تاریخی است که در منطقه ۱۲ در مرکز شهر تهران واقع شده است. این بازار به چندین راهرو به طول بیش از ۱۰ کیلومتر (۶.۲ مایل) تقسیم شده است که هر کدام در انواع کالاها تخصص دارند^[۱] و همچنین دارای چندین ورودی است، که ورودی اصلی آن سبزه میدان است.^[۲]^[۳]

بازار تهران علاوه بر مغازه‌ها، دارای مسجد، مهمان‌سرا و بانک نیز می‌باشد. از طریق ایستگاه‌های خیام و پانزده خرداد به سامانه حمل‌ونقل سریع متروی تهران دسترسی دارد.

پیشینه

بازار تهران در دوره قاجار بنا شده است. حدود ۱۱۰ هکتار مساحت دارد و هم‌اکنون ۷۰ هزار واحد نیز در آن مستقر است.^[۴]^[۵] سر توماس هربرت، در سفرنامهٔ خود در سال ۱۱۰۸ قمری (دورهٔ صفویه) بازارهای تهران را فاقد سقف توصیف می‌کند.^[۶]در میان اماکن بازار تهران، بازار بین‌الحرمین از ساخته‌های دورهٔ محمدشاه قاجار و بازار امیر، سرای امیر و بازار کفاش‌ها از ساخته‌های دورهٔ ناصرالدین‌شاه است.^{^{[نیازمند منبع]}}

عمارت تاریخی سلطان بیگم شجاعی که ملک شخصی خواهر زن احمد شاه (آخرین پادشاه قاجاریه) بوده و در محدوده بازار تهران قرار دارد.

موقعیت

این بازار در میان خیابان‌های مولوی در جنوب، امام خمینی در شرق، پانزده خرداد در شمال و خیام در غرب قرار گرفته‌است. در تقاطع این خیابان‌ها میدان محمدیه، چهارراه مولوی و چهارراه سیروس قرار گرفته‌اند.

میدان پانزده خرداد در بیرون از محدودهٔ بازار و سبزه‌میدان در محدودهٔ بازار قرار گرفته‌است. از گذرهای اصلی درون بازار می‌توان از گذر لوطی صالح نام برد.

گذرگاه‌های اصلی مسقف

بازار بزرگ، بازار امیر، بازار عباس‌آباد، بازار زرگرها،پاساژ جواهری، بازار کفاش‌ها، حمام چال، مزینی، بازار زید، پاچنار، فراش‌باشی (نظام)، کبابی‌ها، باقرپور، بازار نجارها، حضرتی، نوروزخان، بازار مسجد جامع، بازار بین‌الحرمین، چهارسوق، خیاط‌ها، احمدی (حاجی ابوالفضل)، غریبان و منوچهرخانی.

بخش‌های بازار تهران

بازار تهران
سراها	رویال گذر - لوطی صالح - اوت وحید - اباچی - ابوتراب - اتحاد - احمدی - اربابی - آزادی - اسلامی - اعظم - افراشته - افسر - اقبال - اکبریه - امیرکبیر - امین اقدس - انقلاب - ایوبیان - با تقوی - بابک - بازرگانان - بهار - بهنودی - بوعلی - بیهقی نو - پارسا - پارک - پایدار - پیروز - تقی‌زاده - تکیه - تهرانچی - توکلی - تیموری - جلیلی - جمهوری - جنتی - جواهریان - جوریز - چهاربازار - چهل‌تن - حاج ملاعلی کنی - حاج نادعلی -موسوی حاج‌حسن - حاجی حسن اول - حاجی حسن دوم - حاجی زمان - حافظ - حجاز - حدید - حریری - حسن‌نژاد - حمام قبله - خالقی - خدایی - خرم - خوانساری‌ها - خورشید - دالان‌دراز - دشتی - دلگشا - دوستعلی‌خان - رازی - راستی - رحیمیه ۱ - رحیمیه ۲ - رحیمیه ۳ - روحانی - روحانی قدیم (اخلاقی) - روحیه - روغنی‌ها - سادات - ساعتچی - سجاد - سعادت - سلاحی - سلطانیون - سلیقه - سلیمانی - سید محسن آهنگی - شکروی - شکروی جدید - شیخ جعفر - شیرازی - صادقیه - صدر - صدریه - صدیق - صلحی - صمدیه - ضرابی - ضیافت - عادلی - عالی نو - عباسی - سرای عبدالوهاب در بازار مسگرها - عدل اسلامی - عربزاده - عزیزیان - عطاران - غرب - غفاری - فتاح - فرزانه - فولاد - قائم بزرگ - قائم کوچک - قدیانی - قیصر - کرباسی - کرمی - کیهان - گردن‌کج - گلستان - گلشن - گلشن‌شکن - لاله - ماشاءالله - ماهرو - محمدی - محیط - مریم - مستوفی - مشکات - مصباح - ملی - ممتاز - منصور - مهدی - مهدی‌زاده - موسوی مهر - میر علی‌نقی - میرزا اسماعیل - میرزاعباس - ناصری - نقالخانه - نو قزوینی‌ها - نواب - نور - نیازی - وحید - وزیری - وهابیه - یزدی‌ها - یمین
پاساژها	موثقی- ۱۱۰ - احمدی - ارباب‌زاده - آرش - آزادی - اسلامیه - اقدسیه - امیر - آنتیک - آهن - ایدئال - ایده‌آلی - ایران‌یراق - برقعی - بری - بهبهانی - بهرامی - بوستان - پردیس - تجارت - جعفری - جهان - جوادیون - جواهریان - حاتمی - حضرتی - حمید - دربنده - دیانت - رحمتی - رحیمی - رز - رضا - زاد - زمرد - سعادت - سعید - سیدجعفر - شیرازی - شریف - شمس - شناور - شهرابی - شیروانی - صدف - صدقیانی - صفا - صنایع - ظفر - عادلی - عظیمی - علوی - علی کراچیان - غنی‌آبادی - فجر - فرد حسینی - قادری - قدسی - قیصریه - کاشانی - کاشی‌ها - کامیاب - کاووسی - کلاهدوز - کمالی - کمیلیان - کویتی‌ها - کویتی‌های جدید - گل‌ها - لطفی‌پور - مباشر - مسعود - منصور - مهتاش - موقوفه خازن الملک آهنگی- میلاد - ناصر - نصیری - نور - نیکبخت - وحدت - وطن - وین - یکتا مو
بازار و بازارچه	امیر -بازار حلبی‌سازها- آهنگران - بزرگ - بین‌الحرمین - پردیس - پرسپولیس - خلیج فارس - خیاط‌ها - دروازه نو - دوبی - رضا - زرگرها - زید - سرپولک - طوسی - عباس‌آباد - قیصریه - کفاش‌ها - کیش - کیلوئی‌ها - لوازم تحریر - مسجد جامع - مسگرها - ملی - نجارها - نوروزخان (پله نوروزخان-چهار سوق بزرگ) - نیک-جواهری کتابخانه و زورخانه بازار حلبی‌سازها
مرکز و مجتمع تجاری	احسان - ایران - پوشاک کویتی‌ها - تندیس - توحید - حافظ - خیام - دلشاد - سرپولک - صداقت - قائم - کارآمد - گلستان - محمد - میلاد
تیمچه‌ها	باوفا - توجه - حاجی ابوتراب - فرد -حاجب الدوله
دالان‌ها	سوم - توتون‌فروشان

طرح انتقال و ساماندهی بازار تهران

در مرداد ماه ۱۴۰۲، علیرضا زاکانی شهردار تهران، از آغاز مطالعات طرح جابه‌جایی بازار تهران به نقطه‌ای دیگر از شهر به دلیل نبود ظرفیت‌های ایمنی لازم و با هدف تامین تجهیزات برای اطفاء حریق، احداث ایستگاه آتش‌نشانی، اصلاح معابر، ایمن‌سازی واحدها و... خبر داد. و اظهار داشت «این موضوع در حد بررسی است و الگوهای جایگزین و مختلف مد نظر قرار گرفته است.»^[۴]^[۵]^[۷]^[۸]^[۹]