پرش به محتوا

شهرستان تایباد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شهرستان تایباد
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانخراسان رضوی
مرکز شهرستانتایباد
سایر شهرهاتایباد، کاریز، مشهد ریزه
بخش‌هامرکزی، میان ولایت
سال تأسیس۱۳۵۴
نام‌های پیشینتی باد، طیبات
اداره
حوزهٔ انتخابیهتربت جام، تایباد، باخرز و صالح‌آباد
مردم
جمعیت۱۴۵٬۹۹۲ نفر (۱۳۸۵)[۱]
مذهباهل سنت حنفی
جغرافیای طبیعی
مساحت۲۹۲۹[۲] کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا۸۱۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۶٫۴ درجهٔ سانتیگراد
بارش سالانه۱۸۰٫۵ میلی‌متر
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۵۴۵۲ و ۵۴۵۳
وبگاهhttps://taiebad.khorasan.ir

شهرستان تایباد یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در شرق ایران است. مرکز این شهرستان، شهر تایباد است. کاریز و ریزه شهرهای دیگر آن هستند. در سال ۱۳۹۵، این شهرستان تعداد ۱۱۷٬۵۶۴ نفر جمعیت داشته است.[۳] شهرستان تایباد به دلیل هم‌مرز بودن با کشور افغانستان در مرز دوقارون از اهمیت بسیاری برای مبادلات کالا برخوردار است. شهرستان خواف در سال ۱۳۵۴ از شهرستان تربت جام جدا و مستقل شده است.[۴] جنوب این شهرستان واقع در رشته‌کوه کوهسرخ قرار گرفته است.[۵]

تقسیمات کشوری

[ویرایش]

در سرشماری سالهای ۱۳۳۵ و ۱۳۴۵ تایباد جزو شهرستان تربت جام بوده است و براساس مصوبه شماره ۶۷۳۶۸ مورخ ۲۹ دی ماه ۱۳۵۴ هیئت وزیران از تربت جام جدا گردید.[۶]

شهرها:

مشهدریزه یا به اختصار ریزه، شهری در بخش میان ولایت شهرستان تایباد استان خراسان مرکزی ایران است. این شهر در سال ۱۳۸۴ با ارتقاء روستای مشهد ریزه، مرکز بخش میان‌ولایت از توابع شهرستان تایباد تشکیل شد.[۷]

مردم‌شناسی

[ویرایش]

مردم این شهرستان از نژاد پارسی هستند و به زبان پارسی با گویش تایبادی سخن می‌گویند.[۸][۹] ایل تیموری، ایل جمشیدی، هزاره‌های سنی و ایل شیعه مذهب بهلولی نیز از ایل‌هایی هستند که در این شهر زندگی می‌کنند.[۱۰]

اقلیم و آب و هوا

[ویرایش]

میانگین بارندگی در دورهٔ آماری بیست ساله (۵۴ تا ۷۴) شهرستان ۱۸۰٫۵ میلی‌متر می‌باشد. این شهرستان در تابستان تحت تأثیر بادهای ۱۲۰ روزهٔ سیستان قرار می‌گیرد که باعث افزایش گرد و غبار هوا و وارد شدن خسارت به مزارع صیفی‌کاری می‌گردد. میانگین دمایی شهرستان (۵۴ تا ۷۴) ۱۶٫۴ درجهٔ سانتی‌گراد می‌باشد. بیشتر بارندگی در ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین صورت می‌گیرد. بیشترین دمای اندازه‌گیری شده ۴۷٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد و کمترین آن ۲۴ سانتی‌گراد زیر صفر، اندازه‌گیری شده است.

اماکن تاریخی، آثار باستانی و جهانگردی

[ویرایش]

آثار ثبت‌شده

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. تاریخ و رجال شهرستان تایباد، ابراهیم زنگنه ،۱۳۸۸
  2. سالنامهٔ آماری استان خراسان رضوی – ۱۳۹۷، ص ۳۳
  3. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
  4. «تبدیل بخش باخزر با محدوده فعلی و بمرکزیت تایباد، بشهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۵ آبان ۱۳۹۹.
  5. «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان بردسکن». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. دریافت‌شده در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
  6. تاریخ و رجال شهرستان تایباد، ابراهیم زنگنه، صفحهٔ ۱۵
  7. شریف‌نیوز، چهارشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۸۴
  8. فرهنگ جغرافیایی ایران جلد نهم.
  9. شناخت استان خراسان، ایرج افشار (سیستانی)، تهران:هیرمند،1378.
  10. ایل‌ها و طایفه‌های عشایری خراسان، سیدعلی میرنیا.