فهرست شهرستانهای استان آذربایجان شرقی
استان آذربایجان شرقی واقع در شمال غرب ایران (منطقهٔ آذربایجان)، دارای ۲۱ شهرستان است. مرکز اداری این استان در محدودهٔ شهرستان تبریز جای گرفته است.
بر اساس اولین قانون تقسیمات کشوری ایران مصوب ۱۶ آبان ۱۳۱۶ خورشیدی، «استان شمال غرب» در محدودهٔ ایالت سابق آذربایجان به عنوان یکی از ۶ استان ایران تشکیل گردید.[۱] با اصلاح این قانون در ۱۹ دی ۱۳۱۶ خورشیدی و تقسیم کشور به ۱۰ استان، استان شمال غرب به ۲ استان «سوم» (آذربایجان شرقی) و «چهارم» (آذربایجان غربی) تقسیم شد.[۲] این دو استان بین سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۷ خورشیدی مجدداً تجمیع شده و «استان آذربایجان» به مرکزیت تبریز را تشکیل می‌دادند.[۳][۴]
دو شهرستان تبریز و مراغه جزء ۵۰ شهرستان قدیمی ایران هستند که بر اساس اولین قانون تقسیمات کشوری در سال ۱۳۱۶ خورشیدی (دورهٔ پهلوی اول) تأسیس شده‌اند. ۵ شهرستان اهر، مرند، میانه، سراب و هشترود در دورهٔ پهلوی دوم و بقیهٔ ۱۴ شهرستان استان نیز در دورهٔ جمهوری اسلامی و پس از پایان جنگ ایران و عراق (سال ۱۳۶۸ خورشیدی به بعد) ایجاد شده‌اند.
استان آذربایجان شرقی دارای ۴٬۰۴۰٬۴۰۰ نفر جمعیت است که شهرستانهای تبریز و هوراند به ترتیب با جای دادن ۱٬۸۵۱٬۸۰۰ و ۲۱٬۱۰۰ نفر از جمعیت استان در خود، پرجمعیت‌ترین و کم‌جمعیت‌ترین شهرستانهای آن محسوب می‌شوند.[۵]
این استان ۴۵٬۴۹۰٫۸۹ کیلومتر مربع وسعت دارد که شهرستانهای میانه و عجب‌شیر به ترتیب با ۵٬۵۹۵٫۳۰ و ۷۳۸٫۴۴ کیلومتر مربع وسعت، وسیع‌ترین و کم‌وسعت‌ترین شهرستانهای آن هستند.[۶]
میانگین تراکم جمعیت در استان آذربایجان شرقی، ۸۹ نفر بر کیلومتر مربع است. شهرستان تبریز با ۸۵۴ نفر بر کیلومتر مربع، بیشترین و شهرستان چاراویماق با ۱۰ نفر بر کیلومتر مربع، کم‌ترین میزان تراکم جمعیت در استان را به خود اختصاص داده است.
شهرستان شبستر با ۱۱ شهر، بیشترین و شهرستانهای اهر، چاراویماق و هوراند هرکدام با یک شهر، کم‌ترین تعداد شهرهای استان را در خود جای داده‌اند؛ به گونه‌ای شهرستان کرمان با ۱۳ شهر، رتبهٔ اول و شهرستانهای شبستر و دزفول هرکدام با ۱۱ شهر، رتبهٔ دوم را از نظر تعداد شهر در سطح ایران به خود اختصاص داده‌اند.[۷][۸]
از مجموع ۱۴۶ دهستان استان آذربایجان شرقی، شهرستان میانه با ۱۷ دهستان، بیشترین و شهرستان بناب با ۳ دهستان، کم‌ترین تعداد از آن‌ها را دربر گرفته است؛ به طوری که شهرستان ارومیه با ۲۰ دهستان، رتبهٔ اول و شهرستانهای میانه و خرم‌آباد هرکدام با ۱۷ دهستان، از نظر تعداد دهستان‌ها در سطح کشور در رتبهٔ دوم قرار دارند.[۷][۹]
از مجموع ۳۰۶۴ آبادی استان، ۲۶۹۶ مورد دارای سکنه و ۳۶۸ مورد خالی از سکنه‌اند[۶] و به لحاظ تعداد آبادی‌های خالی از سکنه در سطح ایران در جایگاه اول قرار دارد.[۱۰] همچنین شهرستان میانه با ۳۹۷ مورد، بیشترین و شهرستان بناب با ۲۹ مورد، کم‌ترین تعداد آبادی‌ها را در خود جای داده است.[۶]
فهرست شهرستان‌ها
[ویرایش]فهرست شهرستانهای استان آذربایجان شرقی و اطلاعات کلی مربوط به آن‌ها به شرح زیر است:[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]
نقشه‌ها
[ویرایش]-
شهرستان‌ها و بخشهای استان آذربایجان در سال ۱۳۳۷ خورشیدی
-
شهرستان‌ها و بخشهای استان آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۰ خورشیدی
جستارهای وابسته
[ویرایش]- شهرستانهای ایران
- فهرست شهرهای استان آذربایجان شرقی
- فهرست بخشهای استان آذربایجان شرقی
- فهرست دهستان‌های استان آذربایجان شرقی
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «قانون اصلاح قانون تقسیمات کشور و اصلاح قانون راجع به محصلین کلاس اختصاصی وزارت داخله». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه هیئت وزیران راجع به تبدیل استان 3 و 4 به استان آذربایجان». سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «تصویبنامه راجع به تعیین و تفکیک شهرستانهای استان سوم و چهارم». سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «پیش‌بینی جمعیت و خانوار به تفکیک مناطق شهری و روستایی، استان و شهرستان - سال 1400». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۲۲.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ «سالنامه آماری 1398 استان آذربایجان شرقی» (PDF). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «سالنامه آماری کشور 1397» (PDF). مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ پس از اینکه شهرستان اصفهان (که دارای ۱۴ شهر بود) در سال ۱۴۰۰ خورشیدی تقسیم شد.
- ↑ پس از اینکه شهرستان رشت (که دارای ۱۸ دهستان بود) در سال ۱۳۹۹ خورشیدی و شهرستان اصفهان (که دارای ۱۹ دهستان بود) در سال ۱۴۰۰ خورشیدی تقسیم شدند.
- ↑ «تعداد کل سطوح تقسیماتی کشور تا پایان سال ۹۷». خبرگزاری میزان. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «آمار جمعیت استان». ادارهٔ کل ثبت احوال استان آذربایجان شرقی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ اوت ۲۰۱۰.
- ↑ «گزارش آماری عناصر و واحدهای تقسیماتی جمهوری اسالمی ایران) تاریخ گزارش 11/7/1400)» (PDF). وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد تغییراتی در محدوده واحدهای تقسیمات کشوری استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد تغییراتی در محدوده واحدهای تقسیمات کشوری استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «بخشنامه راجع به انتزاع اهر از تبریز و تبدیل آن به شهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان بستان آباد استان آذربایجانشرقی». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان بناب به مرکزیت شهر بناب در تابعیت استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.[پیوند مرده]
- ↑ «ایجاد و تأسیس بخشهای یامچی و سیه رود در شهرستان مرند و ایجاد و تأسیس شهرستان جلفا به مرکزیت شهر جلفا در استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.[پیوند مرده]
- ↑ «ایجاد تغییرات و اصلاحات تقسیماتی در استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.[پیوند مرده]
- ↑ «تصویبنامه در خصوص تقسیمات کشوری در شهرستان کلیبر». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه هیئت‌وزیران راجع به تبدیل بخش سراب به شهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس هفت بخش در استان آذربایجان شرقی تابع شهرستانی سراب، مشکین شهر، مغان، اردبیل، میانه، هشترود و اهر». سامانه ملی قوانین و مقررات. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «بخشنامه راجع به انتزاع بخش سراب از شهرستان اردبیل». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس بخش صوفیان به مرکزیت شهر صوفیان و شهرستان شبستر به مرکزیت شهر شبستر در تابعیت استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه راجع به ایجاد و تأسیس شهرستان عجب شیر». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان کلیبر به مرکزیت کلیبر در تابعیت استان آذربایجان شرقی از ترکیب سه بخش مرکزی و هوراند و خداآفرین». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه هیئت‌وزیران راجع به تبدیل مرند به شهرستان و تبدیل جلفا و دهستان علمدار گرگر به یک بخش». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «اصلاحات تقسیماتی در استان آذربایجان شرقی». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه هیئت‌وزیران راجع به تبدیل بخش میانه به شهرستان». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه در مورد انتزاع بخش کاغذ کنان از شهرستان خلخال به شهرستان میانه». دادگستری کل استان تهران. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه در خصوص انتزاع بخشهای ورزقان و خاروانا از شهرستان اهر و تبدیل به «شهرستان ارسباران»». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «ایجاد و تأسیس شهرستان هریس به مرکزیت شهر هریس در تابعیت استان آذربایجان شرقی از ترکیب دو بخش مرکزی و طالقان». مرکز پژوهشها. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.[پیوند مرده]
- ↑ «تصویبنامه راجع به تعیین و تفکیک شهرستانهای استان سوم و چهارم». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه هیئت وزیران راجع به انتزاع بخش سراسکند هشترود از مراغه و انضمام آن به تبریز». سامانه ملی قوانین و مقررات. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «تصویبنامه درخصوص اصلاحات و تغییرات تقسیماتی در استان آذربایجان شرقی». مرکز پژوهشها. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲.