Kenya
| Republic of Kenya (en) | |||||
| Himno | Ee Mungu Nguvu Yetu | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lema | «Harambee» | ||||
| Epónimo | Monte Kenya | ||||
| Localización | |||||
| |||||
| Capital | Nairobi | ||||
| Contén a división administrativa | Costa (pt) Nordeste (pt) Nyanza (pt) Província Ocidental (pt) Província Oriental (pt) Província de Nairobi (pt) Província do Vale do Rift (pt) | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 48.468.138 (2017) | ||||
| Lingua oficial | Lingua suahili lingua inglesa | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 581.309 km² | ||||
| Punto máis alto | Monte Kenya (5.199 m) | ||||
| Punto máis baixo | Océano Índico (0 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 1963 | ||||
Evento clave
| |||||
| Organización política | |||||
| Órgano executivo | Government of Kenya (en) | ||||
| • Presidente | William Ruto (2022–) | ||||
| Órgano lexislativo | Parlamento do Quénia (pt) | ||||
| Membro de | |||||
| PIB nominal | 109.703.659.313 $ (2021) | ||||
| Moeda | Xilin kenyano | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Dominio de primeiro nivel | .ke | ||||
| Prefixo telefónico | +254 | ||||
| Teléfono de emerxencia | 112 e 999 | ||||
| Código de país | KE | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Páxina web | president.go.ke | ||||
Kenya[1] oficialmente República de Kenya, é un país da África oriental e membro fundador da Comunidade Africana Oriental (CAO). A súa capital e meirande cidade é Nairobi. O territorio de Kenya atópase no ecuador e superponse ó Rift de África Oriental cubrindo un extenso e diverso terreo que abrangue dende o lago Vitoria até o lago Turkana (antigamente chamado lago Rudolph) e cara ao sueste co océano Índico. Ten fronteira con Tanzania polo sur, con Uganda polo oeste, co Sudán do Sur polo noroeste, con Etiopía polo norte e con Somalia polo nordés. Kenya abrangue 581 309 km², e no 2014 tiña unha poboación aproximada de 45 millóns de persoas.[2]
Kenya ten un clima cálido, húmido e tropical na liña costeira do océano Índico. O clima é máis frío nas sabanas arredor da capital, Nairobi, e especialmente preto do monte Kenya, que ten neve de forma permanente no seu cumio. Máis no interior, na provincia de Nyanza, hai un clima quente e seco que se converte en húmido arredor do Lago Vitoria, o meirande lago tropical de auga doce do mundo. O lago dá paso ás zonas montañosas temperadas e boscosas da veciña rexión occidental. As rexións do nordés na fronteira con Somalia e Etiopía son áreas áridas e semiáridas case desérticas. Kenya é tradicionalmente famoso polos seus safaris, o clima e a xeografía diversos e polas súas grandes reservas e parques nacionais, como Parque Nacional de Tsavo Leste e Oeste, o Maasai Mara, o lago Nakuru e o Parque Nacional de Aberdare. Kenya ten varios lugares Patrimonio da Humanidade como a cidade de Lamu e varias praias famosas como Diani, Bamburi e Kilifi, onde se celebran cada ano competicións internacionais de vela.
A rexión dos Grandes Lagos Africanos, da cal forma parte Kenya, foi habitada polo ser humano dende o Paleolítico inferior. Arredor do primeiro milenio da nosa era, a expansión bantú chegou até a zona dende África Occidental e Central. As fronteiras do estado moderno comprenden a encrucillada das áreas níxer-congo, nilo-saharianas e afroasiáticas do continente, representando a maioría de grupos etnolingüísticos que hai en África. As poboacións bantú e nilóticos constitúen xuntas arredor do 97% dos habitantes do país.[3] A presenza árabe e europea en Mombasa data de comezos da Idade Moderna, e a exploración europea do interior de África comezou no século XIX. O Imperio Británico estabeleceu o protectorado da África Oriental Británica en 1895, que en 1920 deu paso á Colonia de Kenya. Kenya obtivo a independencia en decembro de 1963. Segundo o referendo de agosto de 2010 e a adopción dunha nova constitución, Kenya está dividida en 47 condados semi-autónomos gobernados por gobernadores electos.
A capital, Nairobi, é o centro rexional do comercio. A economía de Kenya é a maior de África Oriental e Central.[4][5] A agricultura é a principal actividade económica, e o país exporta tradicionalmente té e café, e máis recentemente, flores frescas cara a Europa. O sector terciario tamén é un importante aspecto da súa economía.
Etimoloxía
[editar | editar a fonte]A palabra Kenya procede do nome kamba para o Monte Kenya, Kiinyaa. As prehistóricas erupcións volcánicas do Monte Kenya (hoxe extinto) puideron ser a orixe da súa asociación cunha divindade e co mito da creación entre grupos étnicos kikuyu, que son os habitantes nativos da área agrícola arredor do Monte Kenya.
No século XIX, o explorador alemán Johann Ludwig Krapf estivo co pobo kamba cando viu por vez primeira o monte. Cando preguntou polo nome da montaña, respondéronlle "Kĩ-Nyaa" ou "Kĩĩma- Kĩĩnyaa" probablemente porque a visión da rocha negra coroada de branco pola neve lles lembraba ás plumas dun avestruz.[6] Os agikuyu, que habitan á beira do monte Kenya, Kĩrĩma Kĩrĩnyaga en Kikuyu, que é bastante semellante ó nome kamba.
Ludwig Krapf rexistrou os dous nomes, Kenia e Kegnia (considerado como unha corrupción da versión kamba).[7][8][9] Malia a controversia sobre o significado da palabra Kenya, está amplamente aceptado que foi o nome da montaña o que lle deu o nome ó país.
Historia
[editar | editar a fonte]Por favor, axuda na mellora deste artigo ou sección ampliando a información que achega. Se cadra, podes atopar máis información na páxina de conversa. |
Xeografía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Xeografía de Kenya.
Kenya atópase situada no leste de África, nas costas do Índico. Limita ao norte con Sudán e Etiopía, ao nordeste con Somalia, ao oeste con Uganda, ao sur con Tanzania e ao leste co océano Índico.
A superficie total de Kenya é de 582.650 km², e conta con 536 km de costa no océano Índico. O clima varía do tropical na zona costeira ao árido no interior.
O Monte Kenya, que dá nome ao país, encóntrase no centro do territorio, ao norte de Nairobi, é o cume máis alto do estado e o segundo de África, tralo Kilimanjaro. Este último está tamén parcialmente en Kenya, mais a súa cima máis elevada emprázase na súa totalidade o territorio de Tanzania.
Economía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Economía de Kenya.
Por favor, axuda na mellora deste artigo ou sección ampliando a información que achega. Se cadra, podes atopar máis información na páxina de conversa. |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para kenyano.
- ↑ Central Intelligence Agency (2012). The World Factbook, ed. "Kenya". Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2020. Consultado o 28 de maio de 2013.
- ↑ Asongu, J. J. and Marr, Marvee (2007). Greenview Publishing Co., ed. Doing Business Abroad: A Handbook for Expatriates. pp. 12 & 112. ISBN 0979797632.
- ↑ Ethiopia GDP purchasing power 2010: 86 billion. Imf.org. 14 de setembro de 2006.
- ↑ Kenya GDP purchasing power 2010: 66 B llion. Imf.org. 14 de setembro de 2006.
- ↑ Sullivan, Paul (2006). Mkuki na Nyota Publishers, ed. Kikuyu Districts. Dar es Salaam, Tanzania.
- ↑ Krapf, Johann Ludwig (1860). Frank Cass & Co. Ltd, ed. Travels, Researches, and Missionary Labours in Eastern Africa. Londres.
- ↑ Krapf, Johann Ludwig (13 de maio de 1850). "Extract from Krapf's diary". Church Missionary Intelligencer i: 452.
- ↑ Foottit, Claire (2006). Bradt Travel Guides Ltd, ed. Kenya. ISBN 1-84162-066-1.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]| Commons ten máis contidos multimedia sobre: Kenya |
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- K B C (Kenya Broadcasting Corporation) radio do país, en inglés
| Control de autoridades |
|
|---|
Este artigo sobre xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |