Mercè Rodoreda
Mercè Rodoreda i Gurguí, nada no barrio de Sant Gervasi de Barcelona o 10 de outubro de 1908 e finada en Xirona o 13 de abril de 1983, foi unha escritora catalá, máis coñecida como novelista e contista, pero tamén escribiu algunhas obras de teatro e poesía lírica.
Foi a novelista catalá máis importante da posguerra pola densidade e o lirismo da súa obra.[1] Foi a autora da novela en catalán máis aclamada de todos os tempos, La plaça del Diamant (1962), que pode lerse en máis de corenta idiomas. Empezou escribindo contos para revistas, como escape a un decepcionante matrimonio, e unha serie de novelas que ela mesma rexeita posteriormente, a excepción de Aloma (1938), gañadora do Premio Crexells. A principios da guerra civil española traballa no Comisariado de Propaganda da Generalitat de Cataluña e na Institució de les Lletres Catalanes. Exiliada primeiro en varias localidades francesas e despois en Xenebra, rompe o seu silencio de vinte anos con Vint-i-dos contes (Vinte e dous contos, 1958), que obterá o Premio Víctor Català. Con El carrer de les Camèlies (A rúa da camelias, 1966) gaña o Premi Sant Jordi, o da Crítica e o Ramon Llull. A mediados dos anos setenta volve a Cataluña, á poboación de Romanyà de la Selva, onde conclúe a novela Mirall trencat (Espello roto, 1974) e, entre outras narracións, aínda publica Viatges i flors e Quanta, quanta guerra en 1980, ano no que lle é outorgado o Premi d'Honor de les Lletres Catalanes. Foi membro e Socia de Honra da Associació d'Escriptors en Llengua Catalana.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Infancia (1908-1921)
[editar | editar a fonte]Mercè Rodoreda naceu o 10 de outubro de 1908 nunha pequena casa con xardín da rúa de Sant Antoni, (rúa de Manuel Angelon en 2016), no barrio de Sant Gervasi de Cassoles de Barcelona. Foi filla única do matrimonio formado por Andreu Rodoreda Sallent e Montserrat Gurguí Guàrdia,[2] ambos eran grandes amantes da literatura e o teatro e, de feito, asistiran a clases de declamación na Escola de Arte Dramática, que posteriormente sería o Instituto do Teatro, impartidas por Adrià Gual.[3][4] A súa nai tamén tiña un grande interese pola música.[3]
O 18 de maio de 1913, con só cinco anos, actuou por primeira vez nunha obra de teatro co papel da nena Ketty da obra O misterioso Jimmy Samson, no Teatro Torrent de les Flors. Anos máis tarde este personaxe foi en certo xeito recuperado para o conto El bany dentro da obra Vint-i-dos contes.[4]
Durante a súa infancia leu sobre todo os autores cataláns clásicos e modernos como Jacinto Verdaguer, Ramón Llull, Joan Maragall, e Josep Carner, entre outros, seguramente influída, polo ambiente bohemio que se respiraba na casa familiar.[5]
O 30 de maio de 1920 participou no drama Quince días de reinado no Colexio A nosa Señora de Lourdes. No mesmo acto tamén recitou o poema en catalán La negra.[6]
En 1921, por mor da morte do avó materno, Pere Gurguí, o seu tío Juan instalouse na casa da familia e cambiou o estilo vida impondo austeridade e orde convencional. Mercè Rodoreda tíñao idealizado xa desde as cartas que recibira anteriormente e acabou casando aos vinte anos[3] co seu tío Juan Gurguí, catorce anos maior que ela e que debido ao grao de consanguinidade, necesitaron unha dispensa papal.[7]
Mocidade (1921-1939)
[editar | editar a fonte]Despois da voda, o matrimonio viaxou a París en viaxe de voda, e logo instalouse nunha casa da rúa Zaragoza en Barcelona. O seu marido fora a Arxentina de moi novo e volvera cunha pequena fortuna.[8]
O 23 de xullo de 1929 naceu o seu único fillo, Jordi Gurguí i Rodoreda. A partir deste momento, Mercè Rodoreda empezou a facer probas literarias para lograr liberarse da dependencia económica e social que lle supuña a monótona vida de casada. Foi así como empezou a concibir a escritura como un oficio.[7] Cada día encerrábase durante un intre nun pombal azul que había na casa materna de Manuel Angelon, que posiblemente logo lle serviu de inspiración para escribir La plaça del Diamant.[9] Durante ese tempo, escribiu versos, unha comedia teatral (que permanece desaparecida) e unha novela.[9] Namentres, foi proclamada a Segunda República Española.
Segunda República
[editar | editar a fonte]En 1931, Mercè Rodoreda empezou a recibir clases no Liceo Dalmau onde mellorou o seu coñecemento da lingua en mans do pedagogo e lingüista Delfí Dalmau i Gener, que lle influíu enormemente e estimulouna a formarse, entre ambos xurdiu un gran vínculo de amizade.[10] Mercè Rodoreda ensinaba o que escribía a Dalmau, e el animouna a facer públicos estes primeiros textos. Segundo Dalmau, Mercè Rodoreda era unha alumna excepcional que posuía unha plenitude espiritual e unha prometedora alma de literata.[10] Esta admiración cara a Mercè Rodoreda animou a Dalmau a pedirlle que contribuíse na súa obra Polémica; ela contestou afirmativamente e a peza publicouse en 1934.[10] Segundo recoñeceu o mestre Delfí Dalmau, esta obra tamén fora realizada coas observacións de Rodoreda.[11]
No ano 1932, publicouse a primeira novela de Mercè Rodoreda, na editorial Catalonia, titulada Sóc una dona honrada? -Son unha muller honrada?- e tamén algúns contos para varios diarios. A obra pasou case desapercibida ata que optou ao Premio Joan Crexells do ano 1933, aínda que o gañador daquel ano foi Carles Soldevila.[12]
O 1 de outubro de 1933 iniciou a súa carreira xornalística na revista semanal de Clarisme onde publicou vinte e catro contribucións: cinco obras en prosa sobre cultura tradicional, trece entrevistas, dúas recensións, un conto e tres comentarios de temática político-cultural, musical e cinematográfico.[13] Aquel mesmo ano entrou a formar parte da Asociación da Prensa de Barcelona, feito que puña en evidencia a intención de formalizar a súa colaboración co traballo xornalístico.[11]
Na primavera de 1934, Mercè Rodoreda publicou a súa segunda obra Del que hom no pot fugi, nas edicións da revista Clarisme.[12][14] En maio daquel mesmo ano, gañou o Premio do Casino Independente dos Xogos Florais de Lleida co conto La sireneta i el dofí, que no ano 2016 se atopaba perdido.[14]
Despois de escribir esta segunda obra, Joan Puig i Ferreter, director de Edicións Proa, visitouna e interesouse por publicarlle a súa próxima obra: Un día en la vida d'un home, que saíu ao mercado no outono dese mesmo ano.[12] Rodoreda comezou a introducirse no mundo literario grazas á axuda do mesmo Puig i Ferreter, que lle abriu as portas do Club dos Novelistas, formado por autores como Armand Obiols, Francesc Trabal ou Joan Oliver, que tamén eran antigos membros do «Grupo de Sabadell».[15] Naquel tempo, internouse na lectura das novelas de Fiódor Dostoievski.[15]
Desde 1935 até 1939, publicou un total de dezaseis contos infantís no xornal La Publicitat, na sección "Un rato con los niños". Ademais, publicaba á vez contos nos medios de prensa como La Revista, La Veu de Catalunya e Mirador, entre outros.[9]
Foille editada en 1936 a súa cuarta novela Crim (Crime). Posteriormente Rodoreda rexeitaría esta novela xunto coas outras tres anteriores por consideralas froito da inexperiencia.[7][16]
Guerra civil
[editar | editar a fonte]Ao iniciarse a guerra civil española, Rodoreda colaborou co cargo de corrector de catalán no Comisariado de propaganda da Generalitat. Neste ambiente coñeceu escritores da época como Aurora Bertrana e Maria Teresa Vernet, e estableceu lazos de amizade con Susina Amat, Julieta Franquesa, Anna Murià e Carme Manrubia.[7]
O Premio Joan Crexells do ano 1937 outorgouse a Mercè Rodoreda pola súa obra aínda non publicada Aloma.[17] Neste mesmo ano de 1937, Rodoreda puxo fin ao seu matrimonio ao separarse do seu marido. O seu suposto amante, Andreu Nin,[8] foi detido o día 16 de xuño fronte á sede do seu partido en Barcelona, onde días máis tarde foi torturado e asasinado por axentes da policía soviética por orde do Xeneral Alexander Orlov na prisión de Alcalá de Henares.[18]
No ano 1938, foi publicada pola Institución das Letras Catalás a quinta novela de Mercè Rodoreda titulada Aloma. Esta foi a primeira obra que Rodoreda aceptou como obra súa, aínda que posteriormente reformouna e publicouna de novo. O mesmo ano, en representación do PEN Club de Cataluña, viaxou xunto co escritor catalán Francesc Trabal, e leu unha benvida escrita por Carles Riba no congreso internacional do PEN club en Praga.[7]
Exilio (1939-1972)
[editar | editar a fonte]O 23 de xaneiro de 1939 exiliouse a Francia, Rodoreda cría que o exilio sería por pouco tempo e deixou o seu fillo a cargo da súa nai.[19] Aínda que Mercè Rodoreda non participara nunca en política, exiliouse por consello da súa nai, que temía problemas por mor das actividades de colaboración con publicacións en catalán e algunhas revistas de esquerda de anos anteriores.[20] Xunto con outros intelectuais da época, foi de Barcelona a Xirona cun bibliobús propiedade da Consellería de Cultura da Generalitat de Cataluña, para despois seguir o camiño cara á fronteira francesa e Perpiñán.[21]
Roissy-en-Brie
[editar | editar a fonte]Instalouse nos arrabaldes de París a finais de febreiro e a principios de abril trasladouse a Roissy-en-Brie, unha localidade próxima ao leste da capital onde se instalou no castelo de Roissy-en-Brie, unha construción do século XVIII, que se ofrecía para refuxiar escritores.[21] Compartiu casa con Anna Murià, Cesar August Xordana, Armand Obiols, Francesc Trabal e Carles Riba.[19]
En Roissy-en-Brie xurdiron varias relacións amorosas, unha delas foi entre Mercè Rodoreda e Joan Prat i Esteve, máis coñecido co pseudónimo de Armand Obiols. O problema no castelo xurdiu porque Armand Obiols estaba casado coa irmá de Francesc Trabal e tiñan un fillo en común que quedara en Barcelona xunto coa súa nai.[22] Ademais, a sogra de Armand Obiols viaxara con Trabal até Roissy-en-Brie xunto con outros membros da familia Trabal.[22] En consecuencia, este adulterio dividiu os exiliados cataláns en dous bandos contrapostos.[22] Segundo Anna Murià, Francesc Trabal opúñase non só pola súa irmá senón por celos, xa que mantería unha relación con Mercè Rodoreda en segredo en Barcelona que só coñecían elas dúas e o seu confidente.[23] Rodoreda de toda esta historia quixo escribir un libro titulado La novel·la de Roissy, con todo, non o terminou nunca.[23] O ambiente de estabilidade que ofrecía o castelo foi perturbado polo inicio da segunda guerra mundial. Nese momento algúns decidiron fuxir cara a países de Latinoamérica e outros preferiron quedar en Francia; este último destino foi o elixido por Rodoreda e Obiols.[19] En consecuencia, trasladáronse á casa Vila Rosset, na periferia do pobo.[21]
Fuxida dos nazis
[editar | editar a fonte]Mercè Rodoreda, xunto con outros escritores que aínda se refuxiaban en Francia, tivo que fuxir de París, a mediados de xuño de 1940, polo avance dos soldados alemáns que ían en dirección a Orleáns pola vía de Artenay. Josep Maria Esverd puido conseguir unha camioneta para fuxir de Francia, con todo, ao día seguinte foi requisada polas tropas francesas.[24] Tras un intento fracasado de coller o tren, tiveron que fuxir a pé cara ao sur. O obxectivo era atravesar o río Loira para poder entrar na zona non ocupada, pero pouco antes de chegar a Orleáns vírona en chamas e non quedaba ningunha ponte en pé nese tramo do río Loira, en consecuencia, desviáronse da ruta fixada.[21]
Durante doce días resgardáronse nunha granxa até a firma do armisticio do 22 de xuño de 1940, despois de atravesar o Loira a través da localidade de Meung-sur-Loire que se atopaba totalmente destruída. De alí viaxaron aínda máis ao sur até establecerse esta vez en Limoges.[21]
Limoges-Bordeos
[editar | editar a fonte]En Limoges, instalouse nun cuarto no número 12 da rúa das Fillas de Nôtre Dáme. Foron uns anos duros para a autora, pois o 5 de xuño de 1941 o seu compañeiro sentimental Armand Obiols foi detido, e quedou soa até outubro dese mesmo ano.[21] Durante aquel tempo, Armand Obiols tivo que facer traballos forzados en Saillat-sur-Vienne nunha canteira. Con todo, diversas xestións de Rodoreda conseguiron que fose destinado a Bordeos.[8] Cando Obiols xa estivo en mellores condicións de vida en Bordeos, Rodoreda involucrouse nun círculo de estudo dedicado á lectura e a aprendizaxe do inglés.[25]
Durante os meses posteriores, a relación entre Mercè Rodoreda e Armand Oriols foi sobre todo a distancia, e só esporadicamente se puideron ver en persoa. Non foi até finais de agosto de 1943, que Rodoreda se trasladou ao número 43 da rúa Chauffor de Bordeos onde se reencontrou co seu amante. En Bordeos viviu momentos moi duros e dedicouse á costura, segundo palabras súas, «até o embrutecemento» nun almacén durante gran parte do día, un traballo que non lle deixaba tempo para escribir.[25]
París
[editar | editar a fonte]O regreso a París tivo lugar en setembro de 1946 cando Rodoreda e Armand Obiols se trasladaron á casa de Rafael Tasis i Marca no exilio, que se atopaba no número 9 da rúa Coëtlogon. Pouco tempo despois, a parella trasladouse á sexta planta do número 21 da rúa Cherche-Midi, moi preto da zona residencial de Saint-Germain-des-Prés, que era un lugar de reunión para moitos intelectuais do momento. Este foi o seu fogar durante oito anos e, de feito, non se desligou totalmente até o ano 1977.[25]
A principios de 1947, puido deixar o traballo de costureira para pasar a traballar outra vez como colaboradora na Revista de Catalunya. Á parte de publicar durante ese ano narracións nas diversas edicións da revista, tamén puido publicar algunhas en Chile e México.[26] Desde este ano 1947 até 1953, Mercè Rodoreda non puido cultivar unha literatura de grande extensión porque desde o ano 1945 empezara a ter problemas de saúde xunto coa reaparición dunha parálise somática no brazo dereito. Por esta razón, intensificou a creación poética e atopou en Josep Carner o seu mestre, con quen mantivo unha estreita relación por correspondencia. En 1952, comezou unha terapia de recuperación no balneario de Chátel-Guyon.[19] Durante os anos que estivo en París tamén empezou dúas novelas que non terminou.[26]
Nos Xogos Florais da Lingua Catalá celebrados en Londres en 1947, gañou a súa primeira Flor Natural con seis sonetos: Rosa, Amor novell, Adam i Eva, Ocell e dous sonetos máis sen título.[27] Co poema Món d'Ulises, Rodoreda conseguiu por segunda vez a Flor Natural dos Xogos Florais de 1948 en París, o poema foi publicado na revista La nostra Revista ese mesmo ano.[28] Albes i nits deulle a terceira vitoria no certame dos Xogos Florais e, en consecuencia, foi nomeada "Mestre en Gai Saber" en Montevideo o ano 1949.[29] Ese mesmo ano visitou Barcelona por primeira vez despois do seu exilio.
No ano 1951, interesada polas obras de pintores como Pablo Picasso, Paul Klee e Joan Miró , fixo algunhas creacións propias, nunha carta a Armand Obiols do ano 1954, explica que xa ten un «estilo e un mundo» na pintura, con todo recoñece que o seu lugar se atopa na escritura.[26] Por outra banda, Armand Obiols, empezou a traballar como tradutor para a UNESCO, e dous anos máis tarde, en 1953, trasladouse definitivamente a Xenebra, Suíza.[30]
Xenebra
[editar | editar a fonte]No ano 1954, Mercè Rodoreda e Armand Obiols trasladáronse a un apartamento da rúa Violet, nun barrio burgués da cidade de Xenebra. Nesta cidade, sempre se sentiu exiliada, mesmo, recoñeceu que Xenebra «é unha cidade moi aburrida, apta para escribir».[31][32] Pouco despois, Obiols tivo que trasladarse a Viena por cuestións de traballo. Ese mesmo ano, Rodoreda fixo unha viaxe a Barcelona para asistir á voda do seu único fillo, Jordi Gurguí i Rodoreda.[8]
No ano 1956, gañou o Premio de Ensaio Joan Maragall con Tres sonets i una cançó que será publicado no suplemento literario Gaceta de Letras da La Nova Revista.[33] Tamén foi premiada co Premio Joan Santamaria polo seu conto Carnaval, que lle foi entregado en Barcelona o mesmo ano.[8]
En 1958 publícase o libro de contos escritos baixo o nome de Vint-i-dos contes que un ano antes recibira o prestixioso Premio Víctor Catalá.[34] Algúns destes contos foran xa publicados en México durante o exilio en Francia, mentres que outros eran inéditos. Segundo confesou a autora, este libro proviña dunha crise de técnicas que comportou un desigual nivel literario entre os diversos contos, aínda que os relacionaba unha unidade temática.[35] Segundo unhas anotacións inéditas que falan de Xenebra, Rodoreda revélanos que durante aqueles anos viuse con escritores como Eugeni Xammar, Julio Cortázar e a súa muller, e Jorge Semprún.[36]
Durante a longa estancia en Xenebra e pola súa afección ás plantas, creou un primeiro xardín que máis adiante repetiría en Romanyà de la Selva. O gran volume de flores que a rodeaban serviulle de inspiración para empezar a retratar as flores que acabarían conformando Flors de debò dentro de Viatges i Flors, xunto coas viaxes que redactaría en Romanyá; este libro non foi publicado até o ano 1980.[31]
La perla del Llac foi o título dunha novela potencial da autora que quedou incompleta, e atópase no arquivo do Institut d'Estudis Catalans. O título é o nome dun restaurante a beiras do Lago Léman nun recuncho de Xenebra que Mercè Rodoreda frecuentaba. Era un lugar preto do edificio das Nacións Unidas onde a autora comía habitualmente, e desde onde ela gozaba dunha gran vista nos comedores dos pisos superiores.[36] Segundo nos describe no prólogo de Mirall trencat, (Espello roto), os ollos da protagonista Teresa Goday de Valldaura eran os mesmos que a dama do Léman.[37]
No 1958, presentou Una mica d'història no Premio Joanot Martorell, aínda que non gañou, pois o gañador foi Ricard Salvat con Animals destructors de lleis; con todo, esta novela foi publicada en 1967 esta vez co título de Jardí vora el mar.[34] Tamén escribiu o conto Rom Negrita para o volume Los 7 pecats capitals vistos per 21 contistas, aínda que logo formaría parte do volume Semblava de seda. Desde 1958 e sen romper con Rodoreda, Armand Obiols mantiña unha relación sentimental cunha muller en Xenebra até a morte de Obiols.[8]
Foi nesta cidade na que escribiu (1960) a súa obra máis aclamada, A praza do Diamante[38] (La plaça del Diamant), considerada como a novela máis importante da narrativa catalá da posguerra. Ambientada no barrio barcelonés de Gràcia, a novela narra a historia de Colometa, unha muller como tantas outras á que a guerra civil lle esnaquiza a vida e as esperanzas. A plaza do Diamante é á vez unha novela histórica, psicolóxica e costumista. Empezouna a escribir en 1959 co nome de Colometa, aínda que en 1962 sería publicada xa co seu nome coñecido La Praça del Diamant polo Club dels Novel·listes.[34][39] Da súa época en Suíza son tamén a novela El carrer de les Camèlies (A rúa das Camelias 1966) así como o recompilatorio de contos La meva Cristina i altres contes (A miña Cristina e outros contos 1967). O director, naquel momento do club, Joan Salgues quedou admirado pola novela da Praza do Diamante e empezou a manter contacto por correspondencia con Mercè Rodoreda,[39] quen a partir dese momento atopou no Club editor un espazo onde publicar a súa obra literaria.[40] Cando a novela foi publicada no ano 1962, xa estaba reformada cunha ampliación de capítulos e correccións por indicación de Sales e Obiols.[41]
No ano 1965, Rodoreda fixo os primeiros pasos na publicación das súas Obras Completas tras unha petición de Joaquim Molas para levalo a cabo, con todo, non serían publicadas en Edicións 62 até o ano 1977. A obra non incluíu ningunha do seu primeiras catro obras Soy una mujer honrada?, De lo que no se puede huir, Un día en la vida de un hombre e Crimen -Son unha muller honrada?, Do que non se pode fuxir, Un día na vida dun home e Crime- porque consideraba que eran froito da súa inexperiencia e aceptou reescribir Aloma para adecuala ao nivel da súa obra actual, e que sería reeditada no ano 1969.[39] En 1966 foi o ano en que se publicou El carrer de les Camèlies que recibiu o Premio Sant Jordi sen que ela presentase candidatura; este feito ocorreu porque a dirección decidiu premiar unha obra xa publicada. Con esta mesma novela recibiu tamén o Premio Crítica Serra d'Or de Literatura e Ensaio en 1967, e o Premio Ramon Llull de novela en 1969.[42]
Desde 1970 a súa obra empezou a ser traducida a outros idiomas, aínda que a súa primeira obra traducida foi La plaça del Diamant en español o ano 1965.[39] No ano 1971, acentuouse o seu sentimento de exilio coa morte no Hospital da Universidade de Viena do seu compañeiro de moitos anos, Armand Obiols. Este feito, xunto co descubrimento doutra amante de Obiols, deixouna aínda máis soa e decaída por terras suízas. Durante estes días, escribiu un pequeno carné impresionante sobre os duros días que pasou no hospital, agora, este carné consérvase no arquivo da IEC.[43]
Romanyà de la Selva (1972-1983)
[editar | editar a fonte]O ano 1972 volveu a Cataluña, despois da morte do seu amante en Viena.[37] Con Carme Manrubia e Susina Amat dúas amigas da época da guerra civil española,[44] na cal traballou no Comisariado de Propaganda, instalouse no chalé El senyal de Manrubia de Romanyà de la Selva (provincia de Xirona).[45] Nesta casa viviu durante seis anos, ata que en 1979 construíu a súa propia casa en Romanyà. O nome escollido polas dúas amigas para a casa, "El senyal", fai referencia ao estigma de Caín na obra Demian de Hermann Hesse.[44]
Alí completou a súa novela máis ambiciosa, Mirall trencat (Espello roto), que empezara en Xenebra anos atrás, esta obra está considerada como a máis perfecta da escritora e publicouse o ano 1974. Tamén escribiu alí o conxunto de contos Viatges i flors (Viaxes e flores, 1980) e a novela, Quanta, quanta guerra...,[45] que se publicaron en 1980 e permitíronlle gañar o Premio Cidade de Barcelona. Este mesmo ano fixo o pregón das Festas da Mercé en Barcelona.[46] Recibiu o Premio de Honra das Letras Catalás, chegando con isto á súa consagración definitiva como escritora.[42] O ano 1978, publicouse Semblava de seda i altres contes que era un conxunto de contos escritos ao longo da súa vida.[46]
Igualmente, Rodoreda abandonou o chalé de Manrubia no cal producira as súas tres últimas obras e trasladouse a un pequeno chalé que se puido construír en Romanyá mesmo, á beira do de Manrubia.[47] Segundo Anna Maria Saúdes i Amat, este abandono da casa de Manrubia produciuse pola necesidade de Rodoreda de seguir unha vida en soidade propia do seu carácter e pola difícil convivencia entre ambas as amigas.[48]
En 1979, escribiu a comedia teatral El Maniquí que foi estreada o mesmo ano pola compañía "Bruixes de Dol" no Festival Internacional de Teatro de Sitges dirixida por Aracel·lle Bruch.[6] Naqueles últimos anos da súa vida, Rodoreda viu diversas veces o salto das súas novelas á pequena e gran pantalla. Primeiro foi na televisión coa súa novela Aloma no ano 1978. Máis tarde, foi no cine coa Plaça del Diamant en 1982 con Sílvia Munt no papel da protagonista «Colometa» e baixo a dirección de Francesc Betriu.[46]
No ano 1982, escribiu uns artigos biográficos publicados na revista Serra d'Or, titulados Fitxers d'infantesa, tamén empezou a escribir La mort i la primavera (A morte e a primavera, 1985)[49] pero a novela quedou inacabada. A escritora pertenceu á Asociación de Escritores en Lingua Catalá e foi membro e socio de honra, despois do seu retorno a Cataluña.[42]
Morte
[editar | editar a fonte]Finalmente, Rodoreda morreu en Xirona, aos 75 anos de idade, vítima dun cancro en 1983.[42] Durante os últimos días que estaba ingresada nun hospital de Xirona, Mercè Rodoreda reconciliouse cos membros da súa familia.[50] Segundo explica unha íntima amiga da escritora, Isabel Parés, cando lle diagnosticaron o cancro de fígado a Rodoreda, a autora entrou nunha depresión e non quería loitar para poder vivir.[50]
A capela ardente foi instalada no Palau Solterra do departamento de Cultura da Generalitat de Cataluña e por vontade propia, foi enterrada no cemiterio de Romanyá da Selva, nun enterro multitudinario, ao cal asistiron moitos compañeiros de profesión e outras personalidades do momento.[50][51] O seu legado intelectual foi doado en herdanza ao Institut d'Estudis Cataláns que anos despois creou a Fundaciò Mercè Rodoreda.[42]
Narrativa
[editar | editar a fonte]A narrativa foi o principal campo literario da autora e polo que é amplamente coñecida. Á hora de clasificar o corpus narrativo de Rodoreda existe unha disparidade de criterios, aínda que principalmente se dividen segundo as etapas da vida da escritora, segundo o contido (psicolóxico-realistas ou mítico-simbólicos) ou segundo os personaxes principais (adolescencia, mocidade, madurez, vellez, morte). Óptase sobre todo por dividir as súas obras en tres etapas cronolóxicas e por separado, un cuarto grupo onde se inclúen as dúas narracións póstumas, Isabel i Maria e La mort i la primavera.
As tres etapas serían as obras de antes da guerra (1932-1938), onde se atopan as catro primeiras obras de Rodoreda e a primeira versión de Aloma; as obras entre o exilio e o retorno deste (1958-1974), onde hai o groso narrativo de Rodoreda que vai desde a publicación de Vint-i-dos contes até Mirall trencat e despois do regreso, onde se atopan Semblava de seda i altres contes, Viatges i flors e Quanta, quanta guerra...
Influencias
[editar | editar a fonte]A obra de Rodoreda é o froito da evolución persoal e literaria da autora. Aprécianse sobre todo influencias de Marcel Proust, Joan Sales, Armand Obiols, Virginia Woolf, Thomas Mann, Víctor Català, Josep Carner e Delfín Dalmau.[1][52][10] que se pode atopar a pegada de diferentes autores ao longo de toda a súa obra literaria, é nas súas primeiras obras, cando buscaba o estilo propio, onde esta influencia é máis latente. Por exemplo, en Del que hom no pot fugir a protagonista está inspirada no personaxe «Jacobé» da obra Jacobé i altres narracions do autor Joaquim Ruyra.[53]
A influencia que exerceron tanto Armand Obiols como Joan Sales, está presente tanto nas obras como na «correspondencia de mestría» que mantiñan entre eles. Armand Obiols, parella sentimental durante moitos anos, tomou o papel de conselleiro e lector crítico no repaso das súas novelas entre 1939 e 1971, e influíuna na organización e na estructuración dalgunha das pezas máis coñecidas da autora. Obiols tamén lle mostraba as novidades bibliográficas do momento e as súas propias referencias, que tamén a acabaron influindo, como André Gide e Jean-Paul Sartre. Nas primeiras obras, a influencia do «Grupo de Sabadell», do que Obiols formaba parte, provocou un achegamento ao espazo urbano e á crítica social; Un dia en la vida d'un home é un bo expoñente desta nova maneira de facer literatura. O valor de universalidade La plaça del Diamant, como da estructuración e coherencia, na hora de crear as complexas relacións entre os personaxes de Mirall trencat, estiveron reforzadas polos consellos de Armand Obiols.[54]
Aínda que que en menor contía, a pegada de Joan Sales tamén é destacable, pois foi o editor principal dos seus traballos desde A praza do Diamante e desde entón tomou o papel de asesor literario. Joan Sales, a través deste asesoramento sobre aspectos lingüísticos e estilísticos, influíu e axudou na evolución e mellora de estilo de Rodoreda. Con todo, a evolución final das súas obras viñan marcadas pola decisión tomada pola autora, tal como apunta Anna Maria Saludes, de non aceptar todos os consellos e recomendacións destes dous escritores.[54]
A influencia dos escritores psicoloxistas europeos, especialmente de Virginia Woolf, Marcel Proust e Thomas Mann, está presente en todo o corpus narrativo da autora, exceptuando as obras mítico-simbólicas da última etapa da súa vida.[55] A obra de Mercè Rodoreda comparouse ás veces, polo seu estilo e a súa capacidade descritiva, coa de Virginia Woolf, escritora á que a catalá admiraba.[56] Algunhas das características que se repiten na obra de Rodoreda son unha temática basicamente feminina e protagonizada por unha muller, así como un estilo narrativo poético e cargado de simbolismo. As protagonistas das súas obras son mulleres fráxiles pero que ao mesmo tempo demostran unha gran forza interior. Dúas mostras claras son a «Colometa» da La Plaça del Diamant ou «Cecilia», protagonista do Carrer de les Camèlies.[55][56] Rodoreda soubo describir como ninguén a sociedade catalá do século XX e os cambios que nela se producían.
A influencia de Marcel Proust está presente na estructuración das obras de Rodoreda, pois o tempo avanza impasible e o pasado recólleo todo, o recordo dun tempo anterior, convertido en angustia, transfórmase nun símbolo negativo nos protagonistas por mor da imposibilidade de recuperar o «tempo perdido».[57] Rodoreda seguirá deste autor o uso do recordo como a actualización dun tempo anterior. As súas obras están ambientadas en lugares onde viviu, desde o barrio barcelonés de Gràcia até Romanyá da Selva, pasando por Xenebra.[55] Outro trazo característico que comparten é a necesidade do recordo e do segredo no desenvolvemento da narración. Na novela psicolóxica de ambos os autores preséntase a esperanza do futuro, onde o anhelo do futuro representa a superación do presente e do pasado agónico.[57] Rodoreda tentará fuxir da evolución natural das cousas a través da creación de universos ficticios cun tempo e un espazo diferente onde é posible controlar o paso do tempo.[55] A pegada máis visible de Thomas Mann nas narracións rodoredianas é a universalización descritiva a través da inexactitude cronolóxica que facilita así a fluidez e naturalidade.[58]
Caterina Albert máis coñecida baixo o nome de Víctor Català, está moi presente, sobre todo nas primeiras obras creativas de Mercè Rodoreda -publicacións entre 1932 e 1938-, especialmente influenciadas pola novela Solitud. Non obstante, pódense atopar algúns paralelismos nas obras posteriores dos anos trinta, por exemplo, o conto Carnaval de Rodoreda lembra a obra Carnaval de Víctor Catalá ou algúns elementos da La Mort i la primavera, lembran a obra Solitud.[59] Rodoreda lera algunha das obras de Caterina Albert das que extraeu diversos recursos expresivos como a falacia patética e diversas imaxes simbólicas como algúns elementos da natureza.[60] Nunha comparativa dalgunhas obras de ambas as escritoras atópanse paralelismos na construción das tramas, na constitución dos personaxes e mesmo na temática.
E iso faime pensar en Víctor Català como fala en diálogo persoal, e como vai expresar os seus personaxes.[59]Delfí Dalmau, Polèmica
Simbolismo
[editar | editar a fonte]O simbolismo é un recurso literario moi común nas obras de Mercè Rodoreda, especialmente na súa obra narrativa. Fará uso del para expresar os constantes pensamentos interiores dos seus personaxes; Rodoreda consegue transformar o lector nun confidente involuntario que vive a angustia e agonía dos personaxes con só a palabra, os símbolos e as imaxes.[61] Os referentes da realidade que utilizou nos seus símbolos proveñen da súa imaxinación, a partir dos seus coñecementos culturais, adquiridos ao longo da súa vida, nalgúns casos, do imaxinario catalán como é o caso das mulleres da auga.[62] Sen abandonar estes referentes, crea unha linguaxe simbólica, que poida ser interpretada polo lector, sen demasiadas dificultades e presenta un alto grao de fabulación en moitas das súas obras, especialmente nas súas últimas obras como Viatges i flors.[62] Pere Gimferrer en Dietari 1979-80, froito da procura dunha perfección tanto formal como lingüística, Rodoreda tivo unha atención meticulosa á hora de facer uso de imaxes e símbolos conceptuais.[61]
Posiblemente grazas a buscar a musicalidade da poesía, Rodoreda aprender a buscar a musicalidade das palabras, o ritmo encantador que será característico da súa prosa. [...] e a poeticidade atoparaa dentro da máis estrita cotidianeidade, ou dentro de universos imaxinarios, profundamente persoais.[63]Carme Arnau, Mercè Rodoreda
A muller
[editar | editar a fonte]A obra literaria de Mercè Rodoreda caracterízase polo uso de personaxes principais femininos nas súas novelas, exceptuando Un día en la vida d'un home e Quanta, quanta guerra ... Este feito provocou que erroneamente se asociase a Rodoreda co movemento feminista, aínda que Rodoreda en varias entrevistas desmentiuno.
Eu creo que o feminismo é como un sarampelo. Na época das sufraxistas tiña un sentido, pero neste momento, todo o mundo fai o que quere, eu creo que non ten sentido o feminismo.[64]Mercè Rodoreda, Entrevista en La Vanguardia
Ao longo da súa obra presentou un grande abanico de mulleres pertencentes a diferentes estamentos sociais, idades ou niveis culturais, a quen nalgúns casos dará voz propia a través do uso do autodiéxese ou o homodiéxese e o monólogo interior o cal é moi característico da autora.[65]
Os personaxes protagonistas femininos, á parte de estar condicionados pola problemática da maternidade, tamén se atopan sometidos á problemática do home que, en moitos casos, provoca un desexo de atopar un espazo propio.[66] Por exemplo, o personaxe masculino do «Quimet» en La plaça del Diamant impide a realización persoal de «Natalia», que se atopa sometida á dominación masculina do seu marido e que mesmo lle chega a anular a súa propia identidade impóndolle outra («La Colometa»).[66]
Gran parte das mulleres de Rodoreda, por herdanza de Virginia Woolf, presentan o seu fogar como o refuxio que lles permite illarse da realidade exterior, que chega até tal punto que saír ao exterior da súa contorna familiar, prodúcelles malestar e séntense abandonadas. Tanto a casa, como o xardín nalgúns casos, como na obra Aloma, convértense nun símbolo obsesivo que representa a nai que as protexe en exceso do mundo exterior.[67]
Os anxos
[editar | editar a fonte]Segundo explicou Mercè Rodoreda no prólogo de Mirall trencat, os anxos aparecen curiosamente en boa parte das súas obras de forma involuntaria. Lémbranos que o seu avó lle explicou que ela tiña un anxo da garda do que se acabou namorando. Segundo nos conta, podería ser que fose produto deste recordo o que a inducise a facer aparecer anxos nas súas obras. Ata que escribiu El carrer de les Camèlies con «Cecilia C» non se dá conta. Con todo, a partir dese momento, toda presenza de anxos nas súas obras posteriores aparece por vontade da autora.[64] La plaça del Diamant, Mirall trencat ou Semblava de Seda son exemplos de obras nas que podemos atopar a presenza destes entes divinos.[68]
E por riba das voces que viñan de lonxe e non se entendía o que dicían, alzouse un canto de anxos rabiosos que rifaban á xente e lles explicaban que estaban diante das almas de todos os soldados mortos na guerra e o canto dicía que miraran o mal que fora feito e que todos debían pregar para acabar co mal.[68]Mercè Rodoreda, Capítulo XXXV, La plaça del Diamant
Poesía
[editar | editar a fonte]A obra poética de Mercè Rodoreda concentrouse principalmente entre os anos 1950 e 1960, ata que a abandonou para dedicarse plenamente á creación novelística. Esta creación poética pasara case desapercibida, a pesar de recibir varios premios, e foi postumamente cando se descubriu este importante legado de poemas que, segundo os expertos, son equiparables cualitativamente con outros poetas da época.[1][52] Josep Carner foi como un mestre para Rodoreda e converteuse nunha figura clave na creación poética rodorediana, xa que se encargou ocasionalmente de guiar, revisar e mesmo, adoutrinar as creacións métricas do poeta.[1][52]
A poesía de Rodoreda caracterízase por seguir unha tradición postsimbolista[69] ou neosimbolista[70] moi marcada que se fai patente no tratamento dalgunhas temáticas e na elección da iconografía occidental clásica por exemplo Ofelia, Judit, Nausica, entre outras.[69] Segundo Abraham Mohino, a poesía de Rodoreda está moi próxima, estilisticamente falando, a algunhas creacións de Paul Valéry e tamén ás percepcións de Rainer Maria Rilke no tema da «morte propia».[70]
Mercè Rodoreda foi nomeada Mestre en Gai Saber nos Xogos Florais no exilio, tras gañar nos anos 1947, 1948 e 1949, pero só viu publicados en vida unha recompilación dos seus poemas na revista literaria Els Marges, a cal publicou uns sonetos da autora.[71] Non foi até o ano 2002, case vinte anos despois da súa morte, que aqueles poemas foron rescatados e publicados nun compendio titulado Agonía de Llum. A publicación ofrece cento cinco poemas - 101 sonetos e catro cancións -, dos cales a maioría inéditos.[71] En 1999, Nancy L. Bundy publicou unha tradución ao inglés dos poemas escritos na revista Els Marges, nunha revista universitaria de Londres. Segundo Abraham Mohino, os poemas de Mercè Rodoreda son «densos, herméticos, cun alto sentido tráxico e moi belos»[71]
Mohino organizou a obra poética de Rodoreda en cinco partes: Món d'Ulisses, Albes i nits, D'amor i de mort, Illa dels lliris vermells e Bestioles. O Món d'Ulisses contén un total de trinta e dous poemas como resposta a un encargo de Josep Carner de facer unha recreación da Odisea en verso. Caracterízanse por un sentimento claro de exilio. Albes i nits, formado por sete poemas, e D'amor i de mort, por vinte e sete, desprenden un sentimento de angustia, de perda e de imposibilidade amorosa. A Illa dels lliris vermells de dezanove poemas e Bestioles de quince son versos máis maduros, breves e doutro aire menos dramático que o resto.[71][72]
Teatro
[editar | editar a fonte]O interese de Rodoreda polo teatro ten a súa orixe cando, con tan só cinco anos, actuou por primeira vez nun escenario no papel da pequena Ketty na obra teatral El misteriós Jimmy Samson. Este interese posiblemente herdouno dos seus pais, que eran uns grandes afeccionados e que mesmo recibiran clases de dramaturxia. A amiga íntima de Rodoreda, Anna Murià, explicou nunha entrevista que o entusiasmo de Rodoreda polo teatro aumentou durante o exilio.[73]
A temática das súas composicións teatrais é un calco da súa obra narrativa, está baseada nas historias de amores imposibles, maioritariamente condenadas ao fracaso, que viran ao redor do desencanto existencial, a tristeza, a dor e a falsidade.[74] Segundo Francesc Massip, unha das poucas críticas que se lle poden facer a Mercè Rodoreda nas súas creacións teatrais é a «falta de contacto coa práctica teatral» nos seus propios textos, que lle permitiron revisar «os seus textos dramáticos nun camiño de aprendizaxe das regras de escena».[74]
No ano 1959, escribiu a obra teatral Un dia coa idea de presentala ao Premio Ignasi Iglésias de teatro, pero deixouse de convocar o certame. Ao non conseguir tampouco que se estrease en ningún teatro, acabou desistindo, posteriormente, Un dia serviría de base para escribir unha das súas novelas máis coñecidas Mirall trencat, tras reeleaborar e adaptala en novela.[73] Non foi até despois da súa morte, en 1993, que Un dia foi representada nos escenarios nunha produción de Calixto Bieito dentro do Festival do Teatro Grego, que non tivo moito éxito; ao ano seguinte volveuse a representar no Mercat de les Flors tras unha revisión dramatúrxica con melloras a partir da novela.[73] Un dia caracterízase por retrospecciones máis propias da linguaxe cinematográfica que da teatral, que impiden unha estrutura escénica eficaz.[75]
En 1973, escribiu La senyora Florentina i el seu amor Homer, que consistía nunha historia de corte clásico onde sobresaen as voces femininas características da autora. Con todo, xa no ano 1967 Rodoreda tiña escrito o monólogo da serventa Zerafina, posto que se publicou dentro dos contos La meva Cristina. Mario Gas foi o encargado de levar a peza teatral en 1993 ao Teatro Romea que contou coa actriz Rosa Novell no papel de protagonista.[75]
A única obra teatral publicada en vida de Rodoreda foi o relato de amor El parc de les magnòlies e foi na revista Els Marges o ano 1976, como tamén en Semblava de seda (1979). No Teatro Prado dentro da programación do XII Festival Internacional de Teatro de Sitges de 1979 estreouse a comedia romántica de L'hostal de les tres Camèlies que se converteu na única peza propia que a autora viu representada nos escenarios.[75]
El maniquí 1 e El maniquí 2 foron escritas ao redor de 1979 e eran unha representación do teatro do absurdo que tiñan como protagonista a un manequín. O primeiro que se estreou foi en 1999 no Teatre Nacional de Catalunya, foi a obra teatral «formalmente máis innovadora e atrevida».[74]
Pintura
[editar | editar a fonte]Mercè Rodoreda achegouse ao campo da pintura durante un período da súa vida, que foi desde os últimos anos que residiu en París ata que gañou o Premio Víctor Catalán -o ano 1957-, momento no que decidiu dedicarse unicamente á escritura. Durante este período, Rodoreda tentou en dúas ocasións facer unha exposición das súas pinturas, aínda que en ambos os casos foi en balde. O primeiro intento durante o outono de 1953 na sala Mirador de París e o segundo, na primavera de 1957, xa en Barcelona. A súa principal influencia na expresión plástica foi Paul Klee e en menor medida Joan Miró, Jean Dubuffet, Kandinsky ou Pablo Picasso.[1][76][77]
Calcúlase que Rodoreda chegou a pintar 150 cadros dos cales só unha vintena están en posesión da Fundación Mercè Rodoreda, e os outros quedan repartidos entre coleccionistas que se venderon nunha exposición que se fixo en 1991 en Calldetenes onde se presentaron 122 obras, adquiridas maioritariamente por particulares. Unhas sesenta destas cento cincuenta obras posúeas no ano 2016 a familia Borràs-Gras.[76] Rodoreda non datou ningún dos seus cadros, aínda que si asinou algúns.[77]
Mercè Rodoreda utilizou a pintura como un medio de expresión, cando non podía expresarse a través da novela longa e vivía un momento moi duro da súa vida. Incluso, recoñeceu que se non fose pola expresión plástica se tiraría ao río Sena, xa que a pintura lle daba un espazo de evasión.[77] Tamén o fixo e serviulle para gañar un diñeiro extra, cando perdeu o seu traballo de modista. Entre as súas pinturas, hai un collage feito con recortes das listas de mortos nos campos de exterminio ou noutro, fixo aparecer o coñecido cabalo siciliano co que ameazaba a Carme Murià que volvería para deixar pegada coa súa obra, cando estaba a vivir un dos seus peores momentos no exilio en Francia.[76]
Publicacións póstumas
[editar | editar a fonte]O recoñecemento literario á figura de Mercè Rodoreda chegoulle pouco antes da súa morte ao gañar o Premio d'Honor de les Lletres Catalanes de 1980, con todo, foi recoñecida e valorada aínda máis a partir da súa morte, Rodoreda foi unha persoa moi reservada e descubriuse que era moito máis poliédrica no ámbito das artes do que ela nos deixou entender. Postumamente, publicáronse dúas novelas da autora: a primeira, foi no ano 1986 coa La mort i la primavera editada polo Club Editor en Barcelona e a segunda, que se publicou no ano 1991 Isabel i Maria en Valencia por Edicións Tres i Quatre.[78]
Tamén con posterioridade á súa morte, en 2002, publicouse unha recompilación de toda a produción poética rodorediana baixo o título Agonia de Llum extraído do título do poema XXXVIII do libro de poesía doado por Abraham Mohino e publicado por Angle Editorial. Consta dun total de cento cinco poemas divididos en cinco partes por poemas inéditos, editados xa en revistas con anterioridade.[72]
Todo o corpus teatral de Rodoreda, exceptuando El parc de les magnòlies, foi publicado postumamente; un exemplo deste feito, foi a publicación en 1993 da súa peza teatral El torrent de les flors, que ao mesmo tempo era o nome da rúa do teatro no que Rodoreda se estreou como actriz con só cinco anos.[73]
Legado
[editar | editar a fonte]Audiovisuais
[editar | editar a fonte]En vida de Mercè Rodoreda, fixéronse as primeiras adaptacións audiovisuais dalgunha das súas novelas. No ano 1982, foi levada á gran pantalla La plaça del Diamant baseada na novela de Rodoreda que leva o mesmo título. Con esta película dirixida por Francesc Betriu, Rodoreda recibiu unha suma de diñeiro, que lle deu un benestar económico suficiente para deixar atrás as importantes dificultades vividas durante gran parte da súa vida.[43] A actriz Sílvia Munt recibiu o premio CEC á mellor actriz revelación polo seu papel de «Colometa» na película.[79] Posteriormente fíxose unha adaptación para televisión.
O 10 de outubro de 1977 emitiuse por primeira vez a adaptación para a televisión de Aloma baixo a dirección de Lluís Pascual e xa postumamente, o ano 2002, produciuse a segunda e última adaptación televisiva, até o momento, dunha obra de Mercè Rodoreda que foi a serie Mirall trencat.[80] Mirall trencat foi unha serie en catalán de trece capítulos adaptados por Josep Maria Benet i Jornet e dirixidos por Orestes Lara, que foron producidos e emitidos pola cadea pública TV3.[81]
Teatrais
[editar | editar a fonte]Dentro dos actos do ano Rodoreda (2008) adaptáronse tres novelas de Mercè Rodoreda ao teatro. Baixo o mesmo título que a novela de Rodoreda, a obra La plaça del Diamant foi a primeira novela adaptada ao teatro durante o ano Rodoreda. Esta representouse no Teatre Nacional de Catalunya baixo a dirección de Josep Maria Benet i Jornet que se presentou con grandes doses de intensidade poética e realismo.[82]
A segunda adaptación teatral do ano foi Un dia. Mirall trencat, que era a fusión dunha das súas obras máis exitosas, Mirall trencat, coa obra teatral da mesma autora Un dia. Neste caso, representouse no Teatro Borrás a cargo de Ricard Salvat e contou con actores do talle de Rosa Novell ou Enric Majó.[83]
A novela Aloma, publicada por primeira vez en 1938 e reformada no ano 1969, foi a terceira obra de Mercè Rodoreda adaptada ao teatro, neste caso, en forma de musical. Lluís Alcarazo foi o encargado de converter a novela nun texto musical para que despois os actores da compañía Dagoll Dagom a escenificasen na Sala Gran do Teatre Nacional de Catalunya. A obra recibiu a colaboración do músico Alfonso de Vilallonga, que tal como dixo o director da compañía teatral, Joan Lluís Bozzo, Vilallonga «tomou as primeiras notas para levar a escena a novela en forma de musical».[84]
Memoriais
[editar | editar a fonte]Postumamente, nomeáronse, no seu recordo, varios espazos co nome da escritora. Os Xardíns Mercè Rodoreda, foi o nome escollido polo Concello de Barcelona para designar un recinto axardinado do distrito Sarrià-Sant Gervasi entre a avenida República Argentina e a rúa La Costa, dentro dos actos do ano Rodoreda.[85]
O 30 de abril de 2001, inaugurouse a Biblioteca Pública Mercè Rodoreda na vila de Platja d'Aro en fronte da histórica Masía Bas do século XV- XVI.[86] A cidade de Barcelona, co nome de Biblioteca Guinardó Mercè Rodoreda, nomeou a súa biblioteca do distrito de Horta-Guinardó froito dunha iniciativa a nivel de distrito de adoptar nomes de mulleres significativas a nivel cultural, social ou político, os novos equipamentos públicos do distrito.[87]
Na Plaça del Diamant no barrio da Vila de Gràcia, que deu nome a unha das obras máis coñecidas de Mercè Rodoreda, atópase a estatua «La Colometa», obra de Xavier Medina-Campeny, en homenaxe a esta novela e en consecuencia, á súa autora. Ademais, no ano 2008 colocouse unha placa na mesma praza, en memoria da escritora, Mercè Rodoreda.[85]
En toda a xeografía dos territorios de fala catalá nomeáronse decenas de rúas, prazas e pasaxes co nome da escritora. Existen tamén varias escolas, principalmente institutos, que levan o nome da escritora Mercè Rodoreda, en Martorell, Elx, L'Hospitalet de Llobregat, Badalona e o distrito de Nou Barris de Barcelona.
Fundación Mercè Rodoreda
[editar | editar a fonte]A Fundación Mercè Rodoreda foi un organismo creado postumamente, que se encarga de preservar os dereitos intelectuais da autora, de divulgar a figura e obra de Mercè Rodoreda e de organizar os Premios Mercè Rodoreda, entre outros. Os Premios Mercè Rodoreda son os galardóns outorgados aos mellores traballos e estudos de investigación sobre a narrativa catalá do século XX.[88]
Ano Rodoreda 1908-2008
[editar | editar a fonte]No ano 2008, celebrouse o «ano Rodoreda» para conmemorar o centenario do nacemento da escritora, organizado pola Fundación Mercè Rodoreda, o Institut Ramon Llull, a Institución das Letras Catalás e o Instituto d'Estudis Catalans para dar a coñecer a Mercè Rodoreda e divulgar a súa obra. Os actos distribuíronse polas comarcas das provincias de Xirona e Barcelona. Entre estes actos houbo adaptacións teatrais das novelas rodoredianas, mesas redondas, conferencias, exposicións e audiovisuais sobre a vida da autora, novas traducións e edicións de obras de Rodoreda, entre outros.[89] Dentro dos actos do ano Rodoreda destacou o Congreso Internacional Mercè Rodoreda que se celebrou do 1 ao 4 de outubro na cidade de Barcelona, onde se reuniron un total de 150 especialistas da obra da autora de todo o mundo.[88]
Obra literaria
[editar | editar a fonte]Narrativa
[editar | editar a fonte]| Ano | Título | Argumento |
|---|---|---|
| 1932 | Sóc una dona honrada? (Son unha muller honrada?) |
É unha novela psicolóxica que trata dun adulterio potencial que non se chega a consumar entre Teresa, unha muller madura casada cun notario, e un mozo que vén ao pobo a traballar para o marido da muller. Os sentimentos dos dous protagonistas descríbeos desde as dúas perspectivas ao longo do trinta e sete capítulos, aínda que especialmente desde a visión de Teresa. O mozo exerce de sedutor implacable que se namora como un adolescente, e ela que se enfronta á debilidade humana e que superará, a pesar de anhelalo, as tentacións de infidelidade, por respecto á súa unión conxugal.[90][91] |
| 1934 | Del que hom no pot fugir (Do que non se pode fuxir) |
É a biografía dunha moza que mantén unha relación secreta cun home maduro, que exerceu de titor legal da moza cando quedou orfa. Ela foxe de alí, para non prexudicar máis a vida do feliz matrimonio. A renuncia ao adulterio preséntase como un acto contranatural que a conducirá á súa destrución. A novela narra os intentos frustrados de represión dos sentimentos e desexos «dos que non se pode escapar».[91] |
| 1934 | Un dia de la vida d'un home (Un día na vida dun home) |
Ramón Rampell, o protagonista desta novela, é un home xentil, tímido e influenciable, que é vítima da súa muller que sempre lle meteu presión. Cando o home chega a vello, e canso da rutina, decide seguir os impulsos amorosos que sente cara á muller dun amigo. Tras varios tenteos e visitas esporádicas entre os dous, decídense a consumar o amor. Esta potencial relación adúltera non chegará a consumarse nunca ante as inseguridades que nacen nos dous no último momento, e que fan que ela se arrepinta, bote marcha atrás e deixe a Ramón só no cuarto do «mueblé». Esnaquizado pola pena, vólvese a pé a casa e sen que ninguén se dea conta do que está a pasar, Ramón vaise durmir.[92] |
| 1936 | Crim (Crime) |
Crim é unha novela policíaca que nos relata o misterioso caso dun zapato abandonado e apuñalado nunha cea na casa do escritor Marià Frena. A investigación lévaa a cabo nun primeiro momento o anfitrión, que xunto co resto de invitados, vivirán unha serie de eventos a medida que avanza a investigación e a noite desde unha óptica irónica e sarcástica.[93] |
| 1938 | Aloma | Relata a historia de amor entre unha adolescente solitaria e idealista, Aloma, e o irmán da súa cuñada, Robert. Esa relación leva un malestar familiar como tamén un fracaso nesa relación. Escrita con narrador omnisciente e monólogo interior, transpórtanos ao complicado mundo de Aloma que se verá obrigada a afrontar o seu futuro e o do seu fillo que vén en camiño.[94] |
| 1958 | Vint-i-dos contes (Vinte e dous contos) |
Selección de diferents relatos. |
| 1962 | La plaça del Diamant (A praza do Diamante) |
É o relato da vida dunha moza que sofre un proceso de perda de identidade. A novela desenvólvese desde a Segunda República Española até os inicios da Posguerra. A protagonista é Natalia, unha moza orfa de nai que coñece a Quimet na carpa da Praza do Diamante durante a Festa Maior de Gràcia, e co que casará un ano máis tarde. Nese momento, inicia un proceso de perda de identidade nunha submisión completa baixo o poder do Quimet. Deixa de ser Natalia para converterse na «Colometa».[95] |
| 1966 | El carrer de les Camèlies (A rúa das Camelias) |
Relata a infancia e madurez dunha nena abandonada na rúa das Camelias chamada Cecilia C. É coidada por uns pais de acollida que a atoparon, ata que se escapa para ir buscar os seus pais biolóxicos que non coñece. Moverase polos ambientes da prostitución e da miseria, e manterá diferentes relacións amorosas e sexuais, reducindo a súa vida a dar voltas sen rumbo polas rúas da cidade. Ata que un día, cumpriu o seu soño: ir ao Liceo como unha princesa, pero sentiu que aquilo non era o seu mundo, e desilusionada, volve á súa patria, aquela rúa das Camelias que a viu crecer.[96] |
| 1967 | Jardí vora el mar (Xardín xunto ao mar) |
Relátanos a vida dun xardineiro que traballou para diferentes donos acomodados nunha mesma torre xunto ao mar durante seis veráns da súa vida. Desde a visión do sensible xardineiro, relátanse historias dos señores, os seus amigos e veciños cheas de sentimento. Todo iso, cun protagonista oculto que é o xardín xunto ao mar que resgardará todo un conxunto de flores e símbolos.[97] |
| 1967 | La meva Cristina i altres contes (A miña Cristina e outros contos) |
Selección de diferentes relatos. |
| 1974 | Mirall trencat (Espello roto) |
É o relato da tráxica vida de tres xeracións da familia acomodada Valldaura-Farriols de principios do século XX. A novela vira principalmente ao redor da matriarca da familia, Teresa Goday, e posteriormente tamén de Maria, que pertence á xeración máis nova da familia. Trata o tema da morte de maneira simbólica, describindo o ascenso e o declive dos membros da familia. Preséntanos a historia fragmentada e con múltiples voces como un espello esnaquizado onde cada anaco de cristal é un momento da vida dos personaxes.[98][99] |
| 1978 | Semblava de seda i altres contes (Parecía de seda e outros contos) |
Selección de diferentes relatos. |
| 1979 | Tots els contes (Todos os contos) |
Selección de diferentes relatos. |
| 1980 | Viatges i flors (Viaxes e flores) |
Selección de diferentes relatos. |
| 1980 | Quanta, quanta guerra... (Canta, canta guerra...) |
Adrià Guinart é un mozo que, cansado da súa inexperiencia da vida, decide ir ver mundo e vivir aventuras con xente descoñecida, froito do seu anhelo de liberdade. Foxe cun amigo e outros compañeiros á fronte cando reclaman voluntarios para a loita, aínda que volverá fuxir sen rumbo, esta vez da fronte, cando llo propoñen.[100] |
| 1986 | La mort i la primavera (A morte e a primavera) |
Obra póstuma editada en 1989 |
| 1991 | Isabel i Maria (Isabel e María) |
Obra póstuma editada en 2001 |
Premios
[editar | editar a fonte]Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Arnau, Carme (3 de abril de 2003). "Mercè Rodoreda, vint anys després" (PDF). Diario Avui (en catalá). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Jornada Mercè Rodoreda Arquivado 24 de decembro de 2010 en Wayback Machine., Clopés, J., Red Telemática Educativa, Generalitat de Cataluña (catalá)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Fundació Mercè Rodoreda (ed.). "Cronologia - 1908-1921". Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 4,0 4,1 Francesc Massip (8 de novembro de 2007). Avui, ed. "Rodoreda teatral". Arquivado dende o orixinal o 23 de decembro de 2022. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Arnau, Carme (1999). Gerona, Fundació Caixa de Girona, ed. "Mercè Rodoreda: un viatge entre paraules i flors" (en catalá). pp. 7–16. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 6,0 6,1 Francesc Massip y Montse Palau. "Mercè Rodoreda i el teatre" (PDF) (en catalá). Escriptors.cat. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 "Cronologia - 1928-1938". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 "Aleph, Lectores contades - Cronologia". TV Catalunya. Arquivado dende o orixinal o 08 de xullo de 2008. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 "Mercè Rodoreda, els fruits de l'exili". Universitat Oberta de Catalunya. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Real Mercadal (2005) p. 79
- ↑ 11,0 11,1 Real Mercadal, Neus (2005) p. 80
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Real Mercadal (2005) p. 78
- ↑ Real Mercadal, Neus (2005) p. 84
- ↑ 14,0 14,1 Real Mercadal, Neus (2005) p. 77
- ↑ 15,0 15,1 Mercè Rodoreda i Joaquín Soler Serrano (1981) A fondo. Produción Televisiva Televisión Española
- ↑ "Mercè Rodoreda Joc de Miralls - Cronologia". Universitat Oberta de Catalunya, Generalitat de Cataluña e Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 02 de xuño de 2013. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ "Premio Joan Crexells". Ateneu Barcelonès. Arquivado dende o orixinal o 25 de setembro de 2008. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Ángel Viñas (22 de abril de 2007). "Un agente estalinista, cerebro del asesinato de Nin". El País.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 "Cronologia - 1939-1953". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Mercè Rodoreda i Joaquín Soler Serrano (1981) A fondo Editorial: Produción Televisiva. Televisión Española
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 Real Mercadal (2008) p. 1
- ↑ 22,0 22,1 22,2 Murià (2003) p. 450
- ↑ 23,0 23,1 Murià (2003) p. 451
- ↑ Mercè Rodoreda e Joaquín Soler Serrano (1981) A fondo editor= Produción Televisiva Televisión Española
- ↑ 25,0 25,1 25,2 Real Mercadal(2008) p. 2
- ↑ 26,0 26,1 26,2 Real Mercadal (2008) p. 3
- ↑ Rodoreda, Mercè (1984). Els Marges n. 30, ed. "Mercè Rodoreda: Obra poètica". p. p. 17.
- ↑ Rodoreda, Mercè| Món d'Ulisses Ed.La Nostra Revista n. 35-36 (1948) pp.367
- ↑ Rodoreda,Mercè. Albes i nits. La Nostra Revista nº 45 (1949) p. 284
- ↑ Antoni Rovira i Virgili, Maria Capdevila. "Cartes de l'exili, 1939-1949" (en catalán). Publicacions de l'Abadia de Montserrat. p. 427. ISBN 8484154068.
- ↑ 31,0 31,1 Vilallonga, Mariàngela (2008) p.71
- ↑ Vilallonga, Mariàngela (2008) pp.73-74
- ↑ Rodoreda, Mercè. Tres sonets i una cançó La Nova Revista nº 6 (1956)pp. 21-22
- ↑ 34,0 34,1 34,2 "Cronologia1954-1959". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 19 de abril de 2016.
- ↑ Arnau i Faidella (1974) p.1
- ↑ 36,0 36,1 Vilallonga, Mariàngela (2008) p.76
- ↑ 37,0 37,1 Vilallonga, Mariàngela (2008) p.77
- ↑ Traducida ao galego por Pilar Vilaboi Freire e publicada en 1995 por Edicións Positivas.
- ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 "Cronologia - 1960-1970". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Gomila, Andreu (2005). Diario Avui, ed. "L'exili no va salvar Mercè Rodoreda". Arquivado dende o orixinal o 12 de novembro de 2013. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Josep M. Gurguí, Margarida Puig, Isabel Parés, Montserrat Casals, Núria Folch, Pere Gimferrer, Josep Maria Castellet (2008) Mercè Rodoreda, vida secreta editorial: Produción Televisiva. TV3 (Cataluña)
- ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Francesc Massip y Montse Palau. "Mercè Rodoreda - Biografia". Escriptors.cat.
- ↑ 43,0 43,1 Josep M. Gurguí, Margarida Puig, Isabel Parés, Montserrat Casals, Núria Folch, Pere Gimferrer, Josep Maria Castellet (2008) Mercè Rodoreda, vida secreta. Producció Televisiva. TV3 (Cataluña)
- ↑ 44,0 44,1 Vilallonga, Borja (2008), pp. 85-86
- ↑ 45,0 45,1 Vilallonga, Borja (2008), p. 87.
- ↑ 46,0 46,1 46,2 "Cronologia - 1971-1983". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 30 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Vilallonga, Borja (2008), p. 92
- ↑ Anna Maria Saludes i Amat (2003). Diario Avui, ed. "Precisions sobre alguns detalls fonamentals de la vida de l'escriptora «Les tres cases de Mercè Rodoreda»" (PDF). p. 30. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 03 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Institucional.ebrisa (ed.). "Obra póstuma de Mercè Rodoreda".[Ligazón morta]
- ↑ 50,0 50,1 50,2 Josep M. Gurguí, Margarida Puig, Isabel Parés, Montserrat Casals, Núria Folch, Pere Gimferrer, Josep Maria Castellet (2008) Mercè Rodoreda, vida secreta. Producció Televisiva. TV3 (Cataluña)
- ↑ El País, ed. (14 de abril de 1983). "La muerte de Mercè Rodoreda supone la desaparición de una de las mayores figuras de la literatura catalana".
- ↑ 52,0 52,1 52,2 Piñol, Rosa Maria (200). La Vanguardia, ed. "La poesía secreta de Mercè Rodoreda aflora con el libro Agonia de llum". Arquivado dende o orixinal o 09 de xaneiro de 2009. Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ Porta Espluga (2008), p. 78
- ↑ 54,0 54,1 Cortés Orts,Carles. Universitat d'Alacant, ed. "La contribució crítica d’Armand Obiols i de Joan Sales en la narrativa de Mercè Rodoreda". Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 Cortés Orts, Carles (2002) pp. 18-19.
- ↑ 56,0 56,1 Cortés Orts, Carles (2002) pp. 7-8
- ↑ 57,0 57,1 Cortés Orts, Carles (2002) pp.10-12
- ↑ Cortés Orts, Carles (2002) pp.16-17
- ↑ 59,0 59,1 Cortés Orts, Carles (2001) pp. 203-204
- ↑ Cortés Orts, Carles (2001) pp. 229-230
- ↑ 61,0 61,1 Cortés Orts, Carles (1995) pp. 1-2
- ↑ 62,0 62,1 Cortés Orts, Carles (1995) p. 3
- ↑ Cita de Arnau, Carme (1992) p. 4 en Cortés Orts, Carles (1995) p. 4
- ↑ 64,0 64,1 Oller, Dolors (1991). La Vanguardia, ed. "L'entrevista que mai no va sortir" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de outubro de 2013. Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ Moliner, María (1994) p. 90
- ↑ 66,0 66,1 Moliner, María (1994) p. 92
- ↑ Moliner, María (1994) p. 95
- ↑ 68,0 68,1 Rodoreda, Mercè (juliol 2008), pp.25-26
- ↑ 69,0 69,1 Gustà, Marina. El "moment negre" dels poemes. El País Extra de Sant Jordi (2008) p.6
- ↑ 70,0 70,1 Mohino i Balet, Abraham. La poesia de Mercè Rodoreda: terra de fretura, terra de promissió Serra d'Or, v. 577 (2008) pp.24-28
- ↑ 71,0 71,1 71,2 71,3 Ibáñez, MariaEugenia (2002). El Periódico de Catalunya, ed. "La poesía secreta de Mercè Rodoreda aflora con el libro Agonia de llum". Arquivado dende o orixinal o 09 de xaneiro de 2009. Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ 72,0 72,1 Carles Miralles (10-04-2003). Diario Avui, ed. "La poesia de Mercè Rodoreda". pp. I–III.[Ligazón morta]
- ↑ 73,0 73,1 73,2 73,3 (Massip 2008, p. 110)
- ↑ 74,0 74,1 74,2 (Massip 2008, p. 112)
- ↑ 75,0 75,1 75,2 (Massip 2008, p. 111)
- ↑ 76,0 76,1 76,2 Castells, Ada. "Rodoreda, pintora". Diario Avui. Arquivado dende o orixinal o 29 de setembro de 2010. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 77,0 77,1 77,2 Ibarz, Mercè La pintura com a taller literari Extra de Sant Jordi. El País (19 de abril de 2008) p. 7
- ↑ Escriptors.cat (ed.). "Obra". Arquivado dende o orixinal o 19 de abril de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ IMDb (ed.). "Plaça del diamant, La". Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ IMDb (ed.). "Novela Aloma (1977)". Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ IMDb (ed.). "Mirall trencat". Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ Diario Avui, ed. (13-11-2007). "La plaça més gran".[Ligazón morta]
- ↑ Marc Gall. "Un dia. Mirall Trencat - Dossier de premsa" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 15 de setembro de 2011. Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ Diario Avui, ed. (17-10-2008). "El TNC fa la tercera Aloma". Arquivado dende o orixinal o 29-09-2010. Consultado o 22-04-2016.
- ↑ 85,0 85,1 "Any Rodoreda 1908-2008/Altres Activitats". Fundació Mercè Rodoreda. Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ "Biblioteca Mercè Rodoreda". Web oficial de Playa de Aro.[Ligazón morta]
- ↑ "Biblioteques de Barcelona - Guinardó-Mercè Rodoreda / Història". Biblioteques de Barcelona. Arquivado dende o orixinal o 03 de agosto de 2012. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ 88,0 88,1 Fundació Mercè Rodoreda (ed.). "Fundació Mercè Rodoreda - Finalitats" (en catalá). Arquivado dende o orixinal o 06 de xullo de 2011. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Diario Avui (ed.). "Any Rodoreda, a tocar" (en catalá). Arquivado dende o orixinal o 11 de xuño de 2009. Consultado o 22 de abril de 2016.
- ↑ Real Mercadal, Neus (2005) p. 33
- ↑ 91,0 91,1 Diario Avui, ed. (2006). "La primera Rodoreda". Arquivado dende o orixinal o 11 de xuño de 2009. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Cortés Orts, Carles (1997) pp. 321-323
- ↑ Cortés Orts, Carles (1997) pp. 402-405
- ↑ "Obra - Aloma". Escriptors.cat. Arquivado dende o orixinal o 14 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ "Obra - La plaza del Diamante". Escriptors.cat. Arquivado dende o orixinal o 14 de marzo de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ "Obra - El carrer de les Camèlies". Escriptors.cat. Arquivado dende o orixinal o 12 de abril de 2016. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Llorenç Soldevila 2001, p. 113
- ↑ Joan Oriol i Giralt (1988). Editorial Andros, ed. "Guia de Lectura de Mirall Trencat". Arquivado dende o orixinal o 12 de novembro de 2013. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ "Rodoreda, Mercè Obra Mirall Trencat". Corpus literari. Arquivado dende o orixinal o 12 de novembro de 2013. Consultado o 21 de abril de 2016.
- ↑ Cortés Orts, Carles (2000). "Aproximació a 'Quanta, quanta guerra...' de Mercè Rodoreda" (PDF). Librería Compás. p. 19-20. ISBN 84-86776-39-2.
- ↑ 101,00 101,01 101,02 101,03 101,04 101,05 101,06 101,07 101,08 101,09 101,10 101,11 Escriptors.cat (ed.). "Obra - Premis".
- ↑ "Concesión de los premios «Premis Crítica»" (PDF). La Vanguardia. 28-1-1968: 22.
- ↑ "Proclamación de los Premios de la Crítica «Serra d'Or»" (PDF). Cultura (La Vanguardia): p. 22. 26-3-1981.
- ↑ "Fallo de la XXVI edición de los Premios de la Crítica". Cultura (La Vanguardia): p. 27. 5 de abril de 1981.
- ↑ "Proclamados los premios crítica de «Serra d'Or»" (PDF). Cultura (La Vanguardia): p. 17. 27-3-1982.
- ↑ "La novela póstuma de Mercè Rodoreda, entre los premios de la crítica Serra d'Or" (PDF). La Vanguardia. 28-3-1987: p. 37. Consultado o 22 de abril de 2016.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Mercè Rodoreda |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Libros
- Arnau, Carme (1992). Mercè Rodoreda. Barcelona, Edicions 62 :colección Pere Vergés de Biografíes. ISBN 84-297-3396-5.
- Cortés Orts, Carles (1997). Les primeres novel·les de Mercè Rodoreda (1932-1936) (PDF). Universitat d'Alacant. (Tese de doutoramento). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 12 de setembro de 2019. Consultado o 22 de abril de 2016.
- Cortés Orts, Carles (2001). II Jornades d'Estudi, Vida i obra de Caterina Albert i Paradís (PDF). Publicacions de l'Abadia de Montserrat. p. 203-230. ISBN 84-8415-391-6. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 12 de setembro de 2019. Consultado o 22 de abril de 2016.
- Cortés Orts, Carles; Contrí Cirerol, Imma (2000). Aproximació a 'Quanta, quanta guerra...' de Mercè Rodoreda (PDF). Librería Compás. p. 19-20. ISBN 84-86776-39-2.
- Cortés Orts, Carles (2002). La superació del pas del temps en els personatges de Mercè Rodoreda (alguns paral·lels amb l'obra de Virginia Woolf, Marcel Proust i Thomas Mann) (PDF). Publicacions de l'Abadia de Montserrat. p. 21. ISBN 978-84-8415-333-7.
- Real Mercadal, Neus (2005). Mercè Rodoreda, l'obra de preguerra. Publicacions de l'Abadia de Montserrat. ISBN 84-8415-712-1.
- Rodoreda, Mercè (2008). Mirall trencat. Club Editor Jove. ISBN 978-84-7329-114-9.
- Murià, Anna (2003). Reflexions de la vellesa. Publicacions de l'Abadia de Montserrat. p. 449-452. ISBN 84-8415-476-9.
- Soldevila, Llorenç (2000). Una novel·la son paraules. Introducció a l'obra de Mercè Rodoreda. Edicions Proa. Eines. ISBN 84-8256-802-7.
- Artigos
- Cortés Orts, Carles (1995). "El simbolisme en la narrativa de Mercè Rodoreda". Revista de Catalunya. núm. 96: 95–104. 35524043. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Real Mercadal, Neus (2008). "L'exili francés: París". Revista de Girona. núm.247. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Vilallonga, Mariàngela (2008). "L'eclosió literària Ginebra". Revista de Girona. núm.247. Arquivado dende o orixinal o 24 de abril de 2014. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Vilallonga, Borja (2008). "El recer celest a Romanyà". Revista de Gerona. núm.247. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Cortés Orts, Carles. "La contribució crítica d’Armand Obiols i de Joan Sales en la narrativa de Mercè Rodoreda". Universitat d'Alacant. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Moliner, María (1994). "Una reflexión acerca de la psiqué de la mujer comtemporánea a través de la voz femenina en la literatura: las mujeres de Mercè Rodoreda". Asparkía: iner. núm 4. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Arnau i Faidella, Carme (1974). "Una segona edició «en veu baixa»: 'Vint-i-dos contes', de Mercè Rodoreda". Els Marges. núm.2. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Oller, Dolors (1991). "L'entrevista que mai no va sortir" (PDF). La Vanguardia. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de outubro de 2013. Consultado o 5 de decembro de 2009.
- Costa, Joaquím (maio de 1992). "Article". Revista de Proves (Vic). vol. 3: 23–40.
- Ibarz, Mercè (19 de abril de 2008). "La pintura com a taller literari". El País (en catalán). Extra de Sant Jordi: 7.
- Massip, Francesc (2008). "El teatre de Mercè Rodoreda". Serra d'Or. núm. 577: 29–32.
- Mohino i Balet, Abraham (2008). "La poesía de Mercè Rodoreda: terra de fretura, terra de promissió". Serra d'Or. núm. 577: 24–28.
- Porta Espluga, Roser (2008). "Les primeres noveŀles dé Mercè Rodoreda. Antisentimentalisme i humor". Serra d'Or. núm. 577: 15–19.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Fundació Mercè Rodoreda (en catalán)
- Exposición interactiva multilingüe dedicada a Mercè Rodoreda (en catalán)
- Mercè Rodoreda en Lletra, literatura catalá en liña (en castelán)
- Mercè Rodoreda (en castelán)
| Control de autoridades |
|
|---|