Jaroměr Hendrich Imiš

Jaroměr Hendrich Imiš (1819–1897)

Imišec row na Hodźijskim kěrchowje

Jaroměr Hendrich Imiš (* 16. decembra 1819 w Bukojnje; † 12. decembra 1897 w Hodźiju) bě serbski ewangelski duchowny a narodny prócowar.

Žiwjenje

Jaroměr Hendrich bě syn němskeho nana, ekonomiskeho inspektora w Bukojnje, a serbskeje maćerje. Wot 1832 do 1840 wopyta gymnazij w Budyšinje a běše 1839 sobuzałožer serbskeho gymnazialneho towarstwa „Societas Slavica Budissinensis”. Wot 1840 studowaše teologiju při Lipšćanskej uniwersiće a zastupi 1841 do studentskeho korpsa Lusatia. Po studiju skutkowaše wot 1846 najprjedy pjeć lět jako wučer při byrgarskej šuli w Budyšinje. Mjez 1851 a 1858 běše Imiš farar we Wóslinčanskej wosadźe a wot 1858 hač do swojeje smjerće 1897 farar při cyrkwi swj. Pětra a Pawoła w Hodźiju. Dnja 28. awgusta 1851 so wón z Milu Pfulec z Přišec we Wóslinku woženi. Mandźelskaj měještaj dweju synow.

Skutkowanje

Imiš bě w 1840tych lětach sobuzałožer Maćicy Serbskeje a sobuiniciator Wulkeje próstwy Serbow, zebra pak po zwrěšćenju byrgarskeje rewolucije 1848/49 přiběrajo politisce konzerwatiwne stejišćo. Bórze namaka so mjez frontomaj serbskeho narodneho wozrodźenja a přiběraceje germanizacije ze stron sakskeje wyšnosće.

1849 załoži hromadźe z druhimi serbskimi ewangelskimi duchownymi Serbske lutherske knihowne towarstwo, kotrež hraješe wažnu rólu při wudawanju a rozšěrjenju serbskeho ewangelskeho pismowstwa. Z dowolnosću sakskeho kralowskeho kultusosoweho ministerstwa załoži 1877 w Hodźiju Serbski homiletiski seminar. Kóžde lěćo móžachu so tam serbscy fararjo w běhu štyrjoch tydźenjow dale kubłać.

Literarne tworjenje Imiša bě wobmjezowane na nabožnu literaturu. Redigowaše 1881 a 1893 hornjoserbskej wudaći biblije a wobstara wudaća spěwarskich a liturgiskich knihow. W lěće 1883 pak wozjewi jako wotmołwu na w němskich nowinach so přiwótřacu polemiku přećiwo pozdatnemu panslawizmej Serbow, jako kotrehož eksponentaj so wosebje Jan Arnošt Smoler a Michał Hórnik wobhladowaštaj, pamflet „Der Panslawismus unter den sächsischen Wenden”. Imiš bu tutoho pamfleta dla wobskórženy a wot sudnistwa zranjenja česće dla zasudźeny. Lipšćanske krajne sudnistwo tute zasudźenje pozdźišo zaso zběhny. Sakski kral počesći Imiša ze zasłužbowym rjadom I. klasy, Lipšćanska uniwersita spožči jemu čestne doktorstwo. 1876–1881 bě Imiš čłon krajneje synody Ewangelsko-lutherskeje cyrkwje w sakskim kralestwje, wot 1886 bě čestny předsyda Maćicy Serbskeje.

K dopomnjeću na skutkowanje Imiša dósta Budyska starownja Diakoniskeho skutka w cyrkwinskim wobwodźe Budyšin z.t. w lěće 2006 mjeno „Dom Imiša” (němsce: Haus Immisch).

Twórby

• Der Panslawismus unter den sächsischen Wenden mit russischem Geld betrieben und zu den Wenden in Preußen hinübergetragen. Deutsche Antwort eines sächsischen Wenden, Lipsk 1884 (digitalizat)

Wotkaz

 Commons: Jaroměr Hendrich Imiš – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Žórła

• Rudolf Jenč: Stawizny serbskeho pismowstwa. 2. zwjazk, Budyšin 1960.

• Jan Šołta: Imiš, Jaroměr Hendrich. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 210sl.sl.