թափ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tʰɑpʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ թափ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *təph-` *(s)teb(h)-` *step- «սյուն, նեցուկ, արմատ, նեցուկ դնել, ամրացնել, ոտք դնել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն sthāpáyati «դնում է, հիմնադրում է», ռուսերեն стопа «ոտքի թաթ», այլև (*(s)teb(h)՝ հին անգլերեն steppan «ամուր ոտք դնել, քայլել», հին վերին գերմաներեն stapf «ոտնահետք», stapfal «հիմք, քայլ, աստիճան» և այլն։
Գոյական
- մարմնական ուժ, զորություն, կարողություն
- շարժման արագությունից մարմնին հաղորդվող ուժի սաստկացում, մեծացում
- մարմնի շարժման վիճակը պահպանելու հատկություն, իներցիա
- աշխատանքի, շարժման մեջ ուժերի լարում լարում, եռանդ
- արագացում (շարժման, աշխատանքի)
- ծառից պտուղը թափելը (ժղ․)
- համարձակություն, գործունեության, նախաձեռնության, խիզախելու կարողություն (փխբ․)
- գործունեության, աշխատանքի և այլնի մեծ ծավալ, ընդգրկում (փխբ․)
- թռիչք, սլացք (մտքի, ոգու)
- (մրմն․) մարմնամարզիկի շարժումն է մեկ ուղղությամբ, որը կատարվում է բռնակետերի շուրջը (կախված դիրքով) կամ մարմնի մեկ մասի շարժումն է մյուսների նկատմամբ (հենված դիրքով)
- նույն շարժումն է, կատարվում է մեկ ուղղությամբ և միայն մեկ անգամ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- ուժ, զորություն, կարողություն (մարմնական ուժ)
- ուժգնություն, սաստկություն, զարբ (շարժման արագությունից մարմնին հաղորդվող ուժի սաստկացում) (գվռ.)
- իներցիա (մարմնի շարժման վիճակը պահպանելու հատկություն)
- տե´ս արագացում
- տե´ս եռանդ
- տե´ս համարձակություն
- տե´ս թռիչք, սլացք
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- թափ առնել
- թափ ստանալ, ուժերը կուտակել և շարժման արագությամբ մեծացնել
- արագանալ
- ոգևորվել, ոգեչնչվել
- թափ բերել - թափ, ուժ հաղորդել
- թափը կոտրել, կոտրվել
- ուժգնությունը, սաստկությունը նվազեցնել, նվազել
- եռանդը թուլացնել, թուլանալ
- ուժից գցել, ընկնել
- թափ տալ
- ուժգնորեն ցնցել, թափահարել
- թափել
- խորամանկությամբ մեկի մտքերը, գաղտնիքները և այլնը իմանալ
- դատարկել
- խլել, կողոպտել
- քննել, քրքրել, հետազոտել
- հանդիմանել, քննադատել, պարսավել
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։