Այգեր

Այգեր
Տեսակ	լեռ
Երկիր	Շվեյցարիա
Վարչատարածքային միավոր	Բեռն
Լեռնաշղթա	Jungfrau-Fiescherhorn Group?
Բարձրությունը ծովի մակարդակից	3967 մետր
Հարաբերական; բարձրություն	361 մետր
Նյութ	կրաքար

Այգեր (գերմաներեն՝ Eiger), 3967 մ բարձրությամբ լեռ Շվեյցարիայում՝ Բեռնյան Ալպերում, Բեռնեզ Օբերլենդում^[1]: Հարևանությամբ գտնվող Մյոնխ և Յունգֆրաու լեռների հետ ներկայացնում է շվեյցարական Ալպերի ամենաբնորոշ տեսարժան վայրերից մեկը: Մինչ Այգերի հյուսիսային կողմը կտրուկ վեր է խոյանում Գրինդելվալդի և Լաուտերբրունենի հովիտներից ավելի քան 3000 մ բարձրության վրա, հարավային կողմի լանջերը ծածկված են Յունգֆրաու-Ալեչ տարածքի մեծ սառցադաշտերով, որոնցով ձևավորվում է Ալպերի ամենասառցադաշտային շրջանը: Այգերի ամենաուշագրավ առանձնահատկությունը նրա 1800 մ բարձրությամբ հյուսիսային պատն է, որը կազմավորված է զառիթափ ժայռերով ու սառույցով և կոչվում է Eiger-Nordwand, Eigerwand կամ պարզապես Nordwand: Այդ պատը (նման է Տրիգլավի հյուսիսային պատին ) Ալպերի ամենամեծ հյուսիսային լանջն է^[2]: Այդ հսկա լանջը բարձրանում է Քլայն Շայդեգ հանգստավայրի վերևում՝ համանուն լեռնանցքի վրա, որը երկու հովիտներ է միացնում։ Հյուսիսային պատի ստորոտում է գտնվում «Յունգֆրաու-Ալեչ-Բիչհորն» անունը կրող բնության հուշարձանը, որը ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում:

Այգերը պատմական փաստաթղթերում առաջին անգամ հիշատակվել է 1252 թվականին^[3]: Առաջին հաջողված վերելքը իրականացվել է արևմտյան լանջով 1858 թվականի օգոստոսի 11-ին իռլանդացի Չարլզ Բարինգտոնի կողմից, որին օգնել են շվեյցարացի ուղեկցորդներ Քրիստիան Ալմերն ու Պետեր Բորենը: Հյուսիսային լանջը, որը համարվում է ամենադժվարամատչելին ու ամենավտանգավորը, առաջին անգամ հաղթահարվել է 1938 թվականին ավստրա-գերմանական արշավախմբի կողմից^[4]:

Այգերը հաճախ է հիշատակվում ԶԼՄ-ներում՝ հիմնականում լեռնագնացային արշավախմբերի բազմաթիվ ողբերգությունների պատճառով: 1935 թվականից ի վեր առնվազն 64 լեռնագնաց է զոհվել՝ փորձելով մագլցել հյուսիսային լանջը, ինչի արդյունքում լեռն ստացել է գերմանական Մորդվանդ մականունը, որը ընդհանուր անվանման՝ Nordwand-ի (Հյուսիսային պատ) ածանցյալն է և բառացի թարգմանությամբ նշանակում է մարդասպան պատ^[5]:

Այգերի հյուսիսային լանջը հաղթահարել են նաև սլովենացի լեռնագնացներ, որոնցից Ֆրանչեկ Կնեզը 1982 թվականին, 6 ժամ ժամանակով, կրկնել է Հեքմայրի վերելքի բացարձակ ժամանակային ռեկորդը^[6]:

Այգերի միջով փորված թունելով է անցնում «Յունգֆրաու» անունը կրող երկաթուղին:

Այգեր, Մյոնխ և Յունգֆրաու լեռնագագաթները. 180° համայնապատկեր՝ դիտված Բեռնյան Ալպերի Կլայնե Շայդեգ լեռնանցքից

Այգերը, Մյոնխը և Յունգֆրաուն՝ դիտված Մենլիխենից

Գրականության և արվեստի գործերում

Ջոն Սարջենթ. Այգերը՝ դիտված Մյուրենից, 1870

Այգերը (հաճախ Յունգֆրաուի և Մյոնխի հետ) բազմիցս պատկերվել է կերպարվեստի գործերում:

Գրականության մեջ

Հենրիխ Հարեր - «Ճերմակ սարդը» // Heinrich Harrer. Die Weiße Spinne. Die Geschichte der Eiger-Nordwand. Ullstein, Berlin 1958^[7].
Տրևանյան - «Պատժամիջոց՝ Այգերի գագաթին« (The Eiger Sanction, 1972)
Джо Симпсон Манящее безмолвие = The Beckoning Silence. — Mountaineers Books. — 2003. — С. 315. — ISBN 0898869412. գիրքը պատմում է 1936 թվականին Այգերի հյուսիսային պատը հաղթահարելու ժամանակ տեղի ունեցած ողբերգության մասին:
Джек Олсен Восхождение в ад: [пер. с англ.]. — Филол. фак. СПбГУ, 2007. — С. 150.. — ISBN 5846506704

Կինոյում

«Պատժամիջոց՝ Այգերի գագաթին» (The Eiger Sanction, ԱՄՆ, 1975) — գեղարվեստական կինոնկար Տրևինյանի նույնանուն վեպի հիման վրա. ռեժիսոր և գլխավոր դերակատար՝ Քլինտ Իսթվուդ
«Հմայող լռություն» (2007)^[8] — Ջո Սիմփսոնի նույնանուն գրքի էկրանավորումը
«Հյուսիսային պատը» (Nordwand, 2008) — գեղարվեստական կինոնկար Այգերի հյուսիսային պատը 1936 թվականին հաղթահարելու առաջին փորձի մասին

Պատկերասրահ

Այգերը, Մյոնխը և Յունգֆրաուն վերջալույսին
Այգերն ու շրջական՝ քարտեզի վրա
Այգերի սառցադաշտերը
Ձնահյուս
Հեքմայրի մագլցուղին

Ծանոթագրություններ

↑ Retrieved from the Swisstopo topographic maps. The key col is the Nördliches Eigerjoch (3,605 m).
↑ Veneblas, Stephen (2014). First Ascent. London: Hachette UK. ISBN 1554074037.
↑ «Eiger North Wall» (անգլերեն). Hotel Eiger. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-14-ին. Վերցված է 2014-11-16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Reinhold Messner, The Big Walls: From the North Face of the Eiger to the South Face of Dhaulagiri, p. 41
↑ Venables, Stephen (27.8.2006). «The Eiger is my kind of therapy». London: The Sunday Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-08-10-ին. Վերցված է 26.10.2008-ին.
↑ «Eiger – 70 let uspehov in porazov». Dušan Škodič. 21.3.2008. Վերցված է 8.9.2018-ին.
↑ Генрих Харрер. «Белый паук». Перевод Елены Дащенко (Ибрагим-заде) и Виталия Томчика
↑ «Источник». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-11-06-ին. Վերցված է 2014-11-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Արտաքին հղումներ

Այգերը Summitpost-ում
Այգերը Peakware - լուսանկարներ
Այգերը Hikr
Այգերը Flickr
Živa spletna kamera severne stene Eigerja
Այգերի հին ու նոր վերելքներ. լուսանկարներ և ֆիլմեր
Are you still here? օրագրություններ, Charles Sherwood.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այգեր» հոդվածին։

[1] Retrieved from the Swisstopo topographic maps. The key col is the Nördliches Eigerjoch (3,605 m).

[2] Veneblas, Stephen (2014). First Ascent. London: Hachette UK. ISBN 1554074037.

[EN-3] «Eiger North Wall» (անգլերեն). Hotel Eiger. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-14-ին. Վերցված է 2014-11-16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[4] Reinhold Messner, The Big Walls: From the North Face of the Eiger to the South Face of Dhaulagiri, p. 41

[Venables-5] Venables, Stephen (27.8.2006). «The Eiger is my kind of therapy». London: The Sunday Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-08-10-ին. Վերցված է 26.10.2008-ին.

[6] «Eiger – 70 let uspehov in porazov». Dušan Škodič. 21.3.2008. Վերցված է 8.9.2018-ին.

[7] Генрих Харрер. «Белый паук». Перевод Елены Дащенко (Ибрагим-заде) и Виталия Томчика

[8] «Источник». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-11-06-ին. Վերցված է 2014-11-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]