Եոհաննէս Վըրմիր
| Եոհաննէս Վըրմիր հոլ.՝ Johannes Vermeer ֆրանսերէն՝ Johannes Vermeer | |
|---|---|
|
| |
| Ծննդեան անուն | հոլ.՝ Johannes Vermeer |
| Ծնած է | Հոկտեմբեր 1632[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Տելգդ, Հոլանտա, Հոլանտայի նահանգներու միացեալ հանրապետութիւն[4][5][6] |
| Մահացած է | Lua error in Մոդուլ:Sources at line 232: bad argument #1 to 'format' (string expected, got nil). |
| Մահուան վայր | Տելգդ, Հոլանտա, Հոլանտայի նահանգներու միացեալ հանրապետութիւն[7][2][6] |
| Քաղաքացիութիւն |
|
| Կրօնք | Կալվինականություն? եւ Կաթոլիկութիւն |
| Ազդուած է | Կարել Ֆաբրիցիուս?, Գաբրիել Մետսյու?, Դիրք վան Բաբյուրեն? եւ Լեոնարդ Բրամեր? |
| Երկեր/Գլխաւոր գործ | Դիանան ուղեկցորդուհիների հետ?, Աշխարհագրագէտը, Կավատուհի?, Կաթնավաճառուհին?[8], Քրիստոսը Մարթայի և Մարիամի տանը?, Աստղագետը?, Քնած աղջիկը?, Մարգարտե ականջօղով աղջիկը? եւ Դելֆտի տեսարան? |
| Տեսակ | Նկարչութիւն[9] եւ դիմապատկեր[9] |
| Մասնագիտութիւն | գեղանկարիչ, արվեստի կոլեկցիոներ |
| Ամուսին | Catharina Bolenes? |
| Ծնողներ | հայր՝ Reijnier Janszoon Vermeer?[10], մայր՝ Digna Baltus?[10] |
|
Ստորագրութիւն | |
Եոհաննէս Վըրմիր (Հոկտեմբեր 1632, Հոլանտա -15 Դեկտեմբեր 1675, Հոլանտա), պարոքքօ դարաշրջանի հոլանտացի հռչակաւոր գեղանկարիչ, հոլանտական գեղանկարչութեան ոսկեայ դարաշրջանի ներկայացուցիչ։
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Վըրմիրի կեանքէն շատ բան չէ հասած։ Ան ծնած է Տելֆտ 31 Հոկտեմբեր 1632-ին, գործարար վաճառականի մը ընտանիքին մէջ։ Ան ընտանիքին երկրորդ երեխան էր, եւ ծնողներուն միակ որդին։ Հայրը ծագումով Անտվերպենէն էր, 1611-ին տեղափոխուած էր Ամսթերտամ, ուր կը զբաղէր մետաքսի ջուլհակութեամբ։ 1653-ին ամուսնացած եւ տեղափոխուած էր Տելֆտ, եւ դարձած՝ պանդոկապետ, միաժամանակ զբաղելով մետաքսագործութեամբ, ինչպէս նաեւ արձանագրուած էր Տելֆտի Ս. Ղուկասի արհեստաւորներու ընկերակցութեան իբրեւ անդամ։
Կրթութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Եոհաննէս Վըրմիրի աշակերտութեան տարիներուն մասին ստոյգ տեղեկութիւններ չեն պահպանուած։
29 Դեկտեմբեր 1653-ին ընդունուած է Ս. Ղուկասի համքարութեան իբրեւ անդամ։ Համքարութեան մասնակցութեան նախապայմանն էր 6 տարուան գեղանկարչութեան խորացած ուսուցում համքարութեան անդամ-վարպետի մը քով։
Եոհաննէս Վըրմիրը ծանօթ էր նկարիչներ Լէոնարտ Պրեմըրին (Leonard Griffith Brammer) եւ Ժերարտ վոն Պորխին, որուն հիման վրայ ենթադրութիւններ կատարած են, որ Եոհաննէս աշակերտած է անոնցմէ մէկուն քով։ Բացի ատկէ չափազանց տարածուած է չհաստատուած վարկածը, որ Եոհաննէս Վըրմիրին ուսուցիչը եղած է Կարել Ֆապրիցիուսը, որ իր հերթին Ռեմպրանտի աշակերտն էր։
Վըրմիրին ստեղծագործութեան վրայ մեծ ազդեցութիւն ունեցած է ժանրային գեղանկարչութեան հոլանտացի վարպետ Փիթըր տը Հոոխը, որ բնակած է Տելֆտի մէջ 1652-1661 թուականներուն։ Անոր ոճը գտած է իր հետագայ զարգացումը՝ Եոհաննէս Վըրմիրի կտաւներուն վրայ։
Ընտանիք Եւ Աշխատանք
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]20 Ապրիլ 1653-ին Եոհաննէս Վըրմիր կ'ամուսնանայ Քաթարինա Պոլնեսի հետ, որ Տելֆտի շրջակայ գիւղերէն էր։ Եոհաննէսի կալուինական հաւատքը սկզբնապէս դժգոհութիւն յառաջացուցած էր Պոլնեսի կաթոլիկ ընտանիքին մէջ։ Միայն կաթոլիկ Պրեմըրին յորդորներէն ետք, Վըրմիրի ապագայ զոքանչը աղջկան ամուսնութեան համաձայնութիւն կու տայ։
1660-ին Եոհաննէս Վըրմիր կնոջը հետ կը տեղափոխուի զոքանչին տունը։ Ան ունէր 15 երեխայ, որոնցմէ 4-ը մահացած են վաղ տարիքին։ Ակնյայտ էր, որ Եոհաննէս Վըրմիր բարեկեցիկ կեանք մը կը վարէր, որովհետեւ իր զաւակները կ'ապրէին հանգստաւէտ պայմաններու մէջ։ Ան տարեկան երկու նկար կը նկարէր, որովհետեւ ունէր եկամուտի այլ աղբիւրներ։ Վըրմիր կ'օգնէր իր մօրը ղեկավարելու Տելֆտի գլխաւոր շուկային մէջ գտնուող պանդոկը, զոր ժառանգած էր ամուսինին մահէն ետք։
Ի տարբերութիւն բազմաթիւ այլ նկարիչներու, Եոհաննէս Վըրմիր աշակերտներ չունէր։
Կեանքին Վերջին Տարիները
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Կեանքին վերջին տարիներուն նկարիչին նիւթական պայմանները զգալիօրէն կը վատանան եւ ան կը ստիպուի իր գործերուն փոխարժէքը կանխիկ գանձել։ 1672-1679 թուականներուն Ֆրանսայի հետ պատերազմին իբրեւ հետեւանք՝ գեղանկարչութեան առեւտուրը կը դադրի։ Եոհաննէս Վըրմիրի կինը 30 Ապրիլ 1676 թուակիր խնդրագիրին մէջ թուագրած է իրենց պարտքերը, ուր կը պարզէր, որ պատերազմի ատեն ամուսինը ստիպուած էր ծախել իր նկարները ցած գիներով։
1675-ին Եոհաննէս Վըրմիր կը հիւանդանայ եւ քանի մը օր ետք կը մահանայ։
15 Դեկտեմբեր 1675-ին յուղարկաւորութիւնը կը կատարուի ընտանեկան դամբարանին մէջ, Տելֆտի Աութէ Կերկ եկեղեցւոյ մէջ։ Կինը ստիպուած էր հրաժարիլ ժառանգութենէն՝ փակելու համար պարտքերը։
Յիշատակ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ի պատիւ Եոհաննէս Վըրմիրի, Վըրմիր մոլորակ մը կոչած են (4928), որ յայտնաբերուած է Ղրիմի աստղադիտարանին մէջ 21 Հոկտեմբեր 1982-ին։
Վըրմիրի Նկարներուն Ցանկը
Ներկայիս աշխարհի տարածքին կը գտնուին Եոհաննէս Վըրմիրի ընդամէնը 37 փոքրածաւալ աշխատանքները։ Նկարներու թուագրութիւնը արուեստի պատմագրութեան համար կը մնայ սկզբունքի հարց, որովհետեւ նկարիչը թուագրած է ներկայիս յայտնի նկարներէն միայն երեքը՝ «Կաւատուհիին մօտ», «Աստղագէտը» եւ «Աշխարհագրագէտը»։ Մնացած բոլոր նկարներուն թուականները մօտաւոր են, քանի որ պահպանուած տեղեկութիւններն ու տուեալները բաւարար չեն յստակ թուականներ նշելու համար։[11]
| Նկար | Վերնագիր | Թուական | Չափեր, նիւթ | Գտնուած վայրը | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Քրիստոս՝ Մարիամի եւ Մարթայի մօտ | 1654/1655 | 160 × 142 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Սքոթլանտայի ազգային պատկերասրահ, Էտինպուրկ | |
| 2 | Ս. Փրաքսեթան (վերագրուած է) | 1655 | 101, 6 × 82, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Այցելութիւններու թանգարան (ֆրանսերէն՝ Musée de la Chapelle de la Visitation), Մոնաքօ (Պարպարա Պիաչեսկա Ճոնսընի հաւաքածոյ) | |
| 3 | Տիանան ուղեկցորդուհիներու հետ | 1655/1656 | 98, 5 × 105 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մաուրիսիոս, Հաագա | |
| 4 | Կաւատուհիին մօտ | 1656 | 143 × 130 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Հին վարպետներու պատկերասրահ, Տրեզտեն | |
| 5 | Քնացած աղջիկը | 1657 | 87, 6 × 76, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք | |
| 6 | Բաց պատուհանին մօտ նամակ կարդացող աղջիկը | 1657 | 83 × 64, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Հին վարպետներու պատկերասրահ, Տրեզտեն | |
| 7 | Փողոց՝ Տելֆտի մէջ | 1657/1658 | 54, 3 × 44 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ | |
| 8 | Զինուորն ու ծիծաղող աղջիկը | 1658 | 49, 2 × 44, 4 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք | |
| 9 | Գինիի գաւաթը | 1658-1660 | 66, 3 × 76, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Գեղանկարչութեան պատկերասրահ, Պերլին | |
| 10 | Կաթնավաճառուհին (նկար, Վերմիր) | 1658-1660 | 45, 4 × 41 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ | |
| 11 | Գինիի գաւաթով աղջիկը (Կինը եւ երկու տղամարդիկ) | 1659/1660 | 78 × 67, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Հերցոք Անտոն Ուլրիխի թանգարան, ՊԲրաունշվայք | |
| 12 | Տելֆտի տեսարան | 1660/1661 | 98, 5 × 117, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մաուրիսիոս, Հաագա | |
| 13 | Երաժշտութեան ընդհատուած դասը | 1660/1661 | 38, 7 × 43, 9 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք | |
| 14 | Նամակ կարդացող կինը` կապոյտով | 1662–1664 | 46, 5 × 39 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ | |
| 15 | Երաժշտութեան դասը (Տղամարդն ու կինը` վիրջինալի մօտ) | 1662–1665 | 74, 6 × 64, 1 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Թագաւորական հաւաքածոյ, Պաքինկհամեան պալատ, Լոնտոն | |
| 16 | Կինը կշեռքով (Մարգարիտներ կշռող կինը) | 1662–1664 | 42, 5 × 38 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն | |
| 17 | Քնար նուագող աղջիկը պատուհանին մօտ | 1664 | 51, 4 × 45, 7 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք | |
| 18 | Մարգարիտէ վզնոցով երիտասարդ կինը | 1664 | 55 × 45 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Գեղանկարչութեան պատկերասրահ, Պերլին | |
| 19 | Ջուրի կուժով երիտասարդ կինը` պատուհանին մօտ | 1664/1665 | 45, 7 × 40, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք | |
| 20 | Մարգարիտէ ականջօղով աղջիկը | 1665 | 45 × 40 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մաուրիսիոս, Հաագա | |
| 21 | Համերգը | 1665/1666 | 69 × 63սմ, կտաւ, իւղաներկ | Իզապելլա Սթիուըրթ Կարտների թանգարան, Պոսթըն (1990-ին՝ գողցուած է) | |
| 22 | Նամակ գրող աղջիկը` դեղինով | 1665-1670 | 45 × 39, 9 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն | |
| 23 | Աղջկայ գլուխ | 1666/1667 | 44, 5 × 40սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մեթրոփոլիթըն թանգարան, Նիւ Եորք | |
| 24 | Սրինգով աղջիկը (վերագրուած է) | 1665/1670 | 20 × 17, 8սմ, փայտ, իւղաներկ | Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն | |
| 25 | Կարմիր գլխարկով աղջիկը | 1666/1667 | 23, 2 × 18, 1սմ, փայտ, իւղաներկ | Արուեստի պետական պատկերասրահ, Ուաշինկթըն | |
| 26 | Կինը, նամակը եւ աղախինը | 1667/1668 | 89, 5 × 78, 1սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ֆրիկի հաւաքածոյ, Նիւ Եորք | |
| 27 | Աստղագէտը | 1668 | 50, 8 × 46, 3 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Լուվր, Փարիզ | |
| 28 | Աշխարհագրագէտը | 1668/1669 | 53 × 46, 6 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Շտեթել, Ֆրանքֆորթ (Մայն) | |
| 29 | Սիրային նամակ | 1669/1670 | 44 × 38, 5ս մ, կտաւ, իւղաներկ | Ռէյքսմուզիում, Ամսթերտամ | |
| 30 | Ժանեկագործուհին (նկար, Վերմիր) | 1669/1670 | 24, 5 × 21 սմ, կտաւ, իւղաներկ (տեղադրուած է փայտի վրայ) | Լուվր, Փարիզ | |
| 31 | Նամակ գրող կինը եւ աղախինը | 1670 | 71 × 59 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Իրլանտայի պետական պատկերասրահ, Տապլին | |
| 32 | Երիտասարդ կինը | 1670 | 25, 5 × 20 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Վիննի հաւաքածոյ, Լաս Վեկաս | |
| 33 | Հաւատքի այլաբանութիւնը | 1671-1674 | 114, 3 × 88, 9սմ, կտաւ, իւղաներկ | Մեթրոփոլիթեն թանգարան, Նիւ Եորք | |
| 34 | Կիթառ նուագող աղջիկը | 1672 | 53 × 46, 3 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Քենուուտ հաուզ, Լոնտոն | |
| 35 | Նկարիչի արուեստանոցին մէջ | 1673 | 130 × 110սմ, կտաւ, իւղաներկ | Արուեստի պատմութեան թանգարան, Վիեննա | |
| 36 | Նուագող աղջիկը` կանգնած | 1673–1675 | 51, 7 × 45, 2սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ազգային պատկերասրահ, Լոնտոն | |
| 37 | Կիսատաւիղ նուագող աղջիկը` նստած | 1673–1675 | 51, 5 × 45, 5 սմ, կտաւ, իւղաներկ | Ազգային պատկերասրահ, Լոնտոն |
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 Jan Vermeer — 2009.
- ↑ 2,0 2,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 3,0 3,1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ http://www.telegraph.co.uk/culture/art/3648562/Drawn-into-the-darkest-corners.html
- ↑ Wheelock A. K. Encyclopædia Britannica
- ↑ 6,0 6,1 Կերպարվեստի արխիվ
- ↑ http://muse.jhu.edu/journals/utq/summary/v079/79.1.purtle.html
- ↑ https://www.rijksmuseum.nl/nl/search/objecten?q=melkmeisje&p=1&ps=12&maker=Johannes+Vermeer&ii=0#/SK-A-2344,0
- ↑ 9,0 9,1 https://www.nga.gov/research/in-depth/themes-ideas-dutch-genre-painting.html
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
- ↑ Netta, I. (1996) Das Phänomen Zeit bei Jan Vermeer van Delft, S. 96. Hildesheim. ISBN 3-487-10160-2.
Արտաքին յղումներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
| ||||||||||