Vientiane

Vientiane ວຽງຈັນ Viang chan
Kapitolio a Siudad
Manipud iti ngato, kanigid nga agpakanawan: Patuxai; Buya ti Vientiane manipud iti Patuxai, Wat Si Saket; Pha That Luang
Vientiane
Nagsasabtan: 17°58′N 102°36′E
Pagilian	Laos
Administratibo a pannakabingbingay	Prepektura ti Vientiane
Natagtagitao	Maika-9 a siglo
Kalawa
• Dagup	3,920 km2 (1,510 sq mi)
Kangato	174 m (570 ft)
Populasion  (karkulo idi 2013)
• Dagup	783,000
• Densidad	200/km2 (520/sq mi)

Ti Vientiane (Panangibalikas a Pranses: [vjɛ̃ˈtjan]; Lao: ວຽງຈັນ, Viang chan, IPA: [ʋíəŋ tɕàn]) ket ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti Laos, iti igid ti Karayan Mekong iti asideg iti pagbeddenganna iti Tailandia. Ti Vientiane ket nagbalin a kapitolio idi 1563 gapu kadagiti panagbutbuteng iti panagrukma dagiti Birmano. Ti Vientiane ket isu idi ti administratibo a kapitolio idi las-ud ti panagturay ti Pransia, ken gapu iti idadakkel ti ekonomia kadagiti kaudian a panawen, daytoy itan ti sentro ti ekonomia ti Laos.

Ti nakarkulo a populasion ti siudad ket 760,000 (2015). Ti siudad ket nangsangaili ti maika-25 a Southeast Asian Games idi Disiembre 2009 ken nangrambak kadagiti 50 a tawen ti Southeast Asian Games.

Etimolohia

Ti nagan ti siudad ket naala manipud iti Pali, ti pagsasao a liturhiko ti Budismo ti Theravada. Uray no ti kasisigud a kaibuksilan ti nagan ti siudad ket "siudad ti sanatlum", a kas naipakita iti taga-ugma a sinuratan ti Lao a naisurat segun iti etimolohia, ken saan a maipada iti moderno a Lao a naisurat iti ponetiko, iti moderno a Lao, ti kaibuksilan ti nagan ti Vientiane ket saan a nalawag.

Adu, no saan a ti kaaduan, ti tattao a Lao ket tuntonenda a ti kaibuksilan ti nagan ti siudad ket "siudad ti bulan, bayat nga adu met dagiti husto a mangtunton a ti kaibuksilan ti nagan ti siudad ket "siudad ti santulum" gapu ta dagiti balikas ti "bulan" (ຈັນ wenno ຈັນທຣ໌ manipud iti chandra चन्द्र iti Sanskrito) ken "santulum" (ຈັນ or ຈັນທນ໌ manipud iti chandana चन्दन iti Sanskrito) ket naisuratda ken maibalikas a kapada iti "chan" iti moderno a Lao. Kaaduan dagiti akademiko ken dagiti historiko a taudan iti Lao ket mangtunton a ti nagan ti siudad ket pudno a ti kaibuksilanna ket "siudad ti santulum", ken pasingkedan met daytoy babaen dagiti nagan iti Tailandes (เวียงจันทน์) ken Khmer (វៀងចន្ទន៍) nga isuda a dua ket mangtalinaay ti etimolohiko a panangiletra, a mangibaga iti siudad ti santulum".

Ti nairomanisado a panangiletra ti "Vientiane" ket Pranses ti taudanna, ken mangipaltiing iti rigat dagidi Pranses a mangibalikas iti uni ti "ch" iti pagsasao a Lao. Ti kadawyan a panangiletra a naibatay iti Ingles ket "Viangchan", wenno sagpaminsan a "Wiangchan".

Adu pay a mabasbasa

• Askew, Marc, William Stewart Logan, and Colin Long. Vientiane: Transformations of a Lao Landscape. London: Routledge, 2007. ISBN 978-0-415-33141-8
• Sharifi et al., Can master planning control and regulate urban growth in Vientiane, Laos?. Landscape and Urban Planning, 2014. DOI: 10.1016/j.landurbplan.2014.07.014
• Flores, Penelope V. Good-Bye, Vientiane: Untold Stories of Filipinos in Laos. San Francisco, CA: Philippine American Writers and Artists, Inc, 2005. ISBN 978-0-9763316-1-2
• Renaut, Thomas, and Arnaud Dubus. Eternal Vientiane. City heritage. Hong Kong: Published by Fortune Image Ltd. for Les Editions d'Indochine, 1995.
• Schrama, Ilse, and Birgit Schrama. Buddhist Temple Life in Laos: Wat Sok Pa Luang. Bangkok: Orchid Press, 2006. ISBN 978-974-524-073-5
• Women's International Group (Viangchan, Laos). Vientiane Guide. [Vientiane]: Women's International Group, 1993.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Vientiane iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Vientiane manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

• Dagiti ladawan ti Vientiane iti Flickr Naiyarkibo 2016-01-28 iti Wayback Machine
• Mapa ti Vientiane Naiyarkibo 2006-06-25 iti Wayback Machine