W
Ti W ket ti maika-23 a letra iti alpabeto a Romano.
| Abesedário a Latin | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg |
| Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn |
| Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | |
| Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | ||
Pakasaritaan
[urnosen | urnosen ti taudan]| Proto-Sinaitiko | Penisio a Waw |
Lumaud a Griego nga Upsilon |
Latin a V |
Latin a W |
|---|---|---|---|---|
Awan ti klasiko nga alpabeto a Latin — gubuayan dagiti moderno nga alpabeto a Europeo (ken ngarud ti alpabeto a Filipino) — iti karakter a "W". Nangirepresentar ti Latin a letra a "V" — iti dayta a tiempo, saan pay a naiduma iti "U" — iti uni ti "W".
No maipapan iti dagiti uni a /w/ (naipalpalawag a ⟨V⟩ ) ken /b/ (naipalpalawag a ⟨B⟩) iti Klasiko a Latin, nagparang-ay dagitoy iti voiced bilabial fricative a /β/ iti nagbaetan dagiti bokal idi Bulgar a Latin, pagaammo met kas Nasapa a Mediebal a Latin. Gapuna, saanen a umiso a nairepresentar ti ⟨V⟩ iti voiced labial–velar approximant a uni a /w/, iti ponolohia ti Kadawyan a Hermaniko.
Gapuna, iti maika-7 wenno maika-8 a siglo, insurat dagiti kaunaan a mannurat (ti Daan nga Ingles wenno Daan a Nangato nga Aleman) ti Hermaniko a ponema a /w/ kas ⟨VV⟩ wenno ⟨uu⟩. Naidumduma ⟨u⟩ ken ⟨v⟩ iti nasapa a moderno a panawen laeng. Nausar laeng ti alpabeto a Gotiko, a maisupadi iti alpabeto a naibatay iti Latin, iti maysa a letra a naibatay iti Griego nga Υ para iti isu met laeng a uni iti maika-4 a siglo. Nausar met ti digrapo a ⟨VV⟩/⟨uu⟩ tapno mangirepresentar iti dagiti Hermaniko a nagan, agraman dagiti Gotiko a kas ni Wamba.
Naala ti nagan a "doble nga U" (Ingles: double U) manipud iti daytoy a digrapo a ⟨uu⟩. Kadawyan ti panagusar ti digrapo iti ortograpia ti Daan a Nangato nga Aleman, ngem iti dagiti kaunaan teksto laeng ti Daan nga Ingles, a sadiay iti mabiit nairepresentar ti uni a /w/ iti nautang a runa a ⟨ᚹ⟩, a nabaliwan kas ti Latin a letra a wynn: ⟨ƿ⟩. Iti nasapa a Tengnga nga Ingles, kalpasan ti Panangsakup dagiti Norman, Nagbalin manen a nalatak ti ⟨uu⟩, ket idi 1300, nasukatanna ti wynn iti kadawyan a panagusar.
Gapuna, idi insurat dagiti eskriba daytoy a digrapo, mabalin a kasla pares dagiti V nga agsisinnublat dagiti sangana iti tengnga. Agparang dagiti agpadpada a porma (naisina ken nailaslasat), kas pagarigan, iti kangrunaan a teksto ti Tapis ti Bayeux iti dagiti bukod a nagan kas ti EDVVARDVS ken VVILLELMVS (dagiti kapuonan dagiti moderno a nagan nga Eduardo ken Guillermo). Ti sabali pay a bariante ket ⟨n⟩ a ti kannawan unay a sanga ket nagkurbo iti aglawlaw, kas iti maysa a kursibo a ⟨v⟩ (kitaen ti ) Nausarna agingga idi maika-19 a siglo idiay Britania, ket am-ammo pay laeng iti Alemania.
Gapuna, in-inut ti panagbaliw manipud iti digrapo a ⟨VV⟩ iti nailasin a ligatura a ⟨W⟩, ket nalawag iti dagiti abesedario laeng. Ti W ket mabalin a naibilang a maysa a naisina a letra idi maika-14 a siglo, iti dagiti ortograpia agpadpada ti Tengnga nga Ingles ken Tengnga a Nababa nga Aleman. Nupay kasta, nagtalinaed dayta a maysa a "ganggannaet", saan a talaga a maibilang a paset ti alpabeto a Latin, kas naiparang idi maika-16 a siglo ni Valentin Ickelshamer, a nagreklamo a:
Ti napanglaw a w ket nakababain ken di ammo unay, a adu ti saan a makaammo uray ti nagan wenno ti sukogna, saan nga ammo dagiti agtarigagay a Latinista, a di kasapulan ti letra, wenno dagiti Aleman, wenno uray dagiti prinsipal ti eskuelaan, no kasano nga usaren wenno no kasano nga awagan; kuna ti dadduma iti we, kuna met [ti dadduma] iti uu, [...] kuna ti Suabio iti auwawau.[4]
Iti Tengnga a Nangato nga Aleman (ken mabalin nga addan iti naladaw a Daan a Nangato a Aleman), maibalikas ita ti Lumaud a Hermaniko a ponema a /w/ kas iti [v]. Dayta ti makagapu nga ita, mangirepresentar ti Aleman a ⟨w⟩ dayta a uni.
Dadduma pay a panagusar
[urnosen | urnosen ti taudan]- Masansan a maus-usar ti w kas iti bariable iti matematika, nangnangruna tapno mangirepresentar iti maysa a komplikado a numero wenno bektor.
- Iti pisika, mangirepresentar ti w iti trabaho (Ingles: work).
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Biddut ti dakamat: Imbalido nga etiketa ti
<ref>; awan ti teksto a naited para kadagiti ref a nanaganan tiFlawed Typefaces - ^ Berry, John. "A History: English round hand and 'The Universal Penman'". Typekit (iti Ingles). Adobe Systems. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi October 3, 2020. Naala idi May 19, 2020.
- ^ Caslon, William IV (1816). Untitled fragment of a specimen book of printing types, c. 1816 (iti Ingles). London: William Caslon IV. Naala idi May 19, 2020.
- ^ "Arm w ist so unmer und unbekannt, dasz man schier weder seinen namen noch sein gestalt waiszt, die Lateiner wöllen sein nit, wie sy dann auch sein nit bedürffen, so wissen die Teütschen sonderlich die schülmaister noch nitt was sy mit im machen oder wie sy in nennen sollen, an ettlichen enden nennet man in we, die aber ein wenig latein haben gesehen, die nennen in mit zwaien unterschidlichen lauten u auff ainander, also uu ... die Schwaben nennen in auwawau, wiewol ich disen kauderwelschen namen also versteh, das es drey u sein, auff grob schwäbisch au genennet." Naadaw kalpasan ni Grimm, Deutsches Wörterbuch.
Daytoy nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy. |