Ludwig Zamenhof
| Ludwig Zamenhof | ||
| Profesiono: | okulisto e linguisto | |
| Lando: | ||
| Naskodato: | 15 di decembro 1859 | |
| Nasko-loko: | Białystok | |
| Mortodato: | 14 di aprilo 1917 | |
| Morto-loko: | Warszawa Polonia | |
Ludwig Lazarus Zamenhof (Polone: Ludwik Łazarz Zamenhof) (1859 til 1917) esis Polona okulisto e kreinto l'auxiliara linguo Esperanto, l'avo di Ido. Lua originala familionomo esas Samenhof ma il chanjis ol pro ke ol pronuncesas plu korekte segun la reguli di Esperanto.
Nomo
[redaktar | redaktar fonto]La Hebrea antenomo di Zamenhof esis Eliezer (Hebree: אליעזר ʾĔlîʿézer od Eliʿézer) ed il recevis, jusnaskita, sekulara nomo Lejzer ( לייזער ), Yiddisha versiono di Eliezer (Hebree: אֱלִיעֶזֶר Eliʿézer). Vere, Esperantala prenomo Lazaro devenas de juda nomo (Hebrea: אֶלְעָזָר Elʿazar, Greke: Λάζαρος Lazaros, Latine: Lazarus, Ruse: Лазарь Lazar’, Polone: Łazarz Ŭazaŝ, Hispane: Lázaro), ma anke Kristana (du Lazari mencionesis en l'Evengelii, ed anke existis Santa Lazaro e.c.).
Ilu selektis Rusa nomo Ljudovik/Ljudvik (Ruse: Людовик/Людвик Ljudovik/Ljudvik, Esperantigite Ludoviko, Germane: Ludwig, Polone : Ludwik) honore a Francis Lodwick aŭ LODOWYCK, qua publikigis en 1652 projeto pri artificala linguo, pri quo Zamenhof legis en verki de Komenio. Ta chanjo eventis nur kande il iris a Moskva ad universitato. La skribformo Zamenhof vice Samenhof (qua signifikas Germane 'semkorto') aparis nur pos l'unesma yari di divastigo di Esperanto. En la fino di 19ma yarcento, ilua fratulo Leono Zamenhof doktorigis ed eskis subskribir "Dr. L. ZAMENHOF", pro to, il ek 1901 ofte subskribis "Dr. L. L. ZAMENHOF".
Vivo
[redaktar | redaktar fonto]Zamenhof naskis en la strado Ulica Zielona an la domo nombro 6, en la urbo Białystok, lore en la Rusa imperio (nune Polonia). Ilua nasko-dio esis las 3ma di decembro segun la Juliala kalendario, la 15ma di decembro segun la Gregoriala kalendario.
Il esis filiulo di linguo-instruktisto Marko Zamenhof e Rozalia. Ilua familio esis judi de Grandadukio Lituania, ma ne esis parolinti di Lituana linguo. Segun ilu dicis, il esis "Rusa Hebreo".
Reformo di Esperanto ed Ido-afero
[redaktar | redaktar fonto]| Precipua artiklo: Reformo-projeto di Zamenhof |
En 1894, Zamenhof propozis kelka reformi ad Esperanto, exemple chanjo di plurali ek -j ad -i, la fino di l'uzado dil akuzativo -n, la chanjo dil korelativi per altra plu rikonocebla e la chanjo di kelka radiki. Ta chanji esis prenita dal Delegitaro en la projeto prezentita da Beaufront por krear Ido, ma l'Esperantisti aceptis nek la propozo da Zamenhof nek olta di la Komitato, qua esis fidela a l'idei di Zamenhof pri reformar la linguo por plubonigar ol.
En litero publikita en La Revuo en mayo 1907, Zamenhof dicis:
| De mia flanko mi promesas, ke... mi... ĉiun bonorde ekzamenatan kaj leĝe voĉdonitan decidon de la Komitato ĉiam akceptos sen protesto.[1] |