იხილეთ წყარო გვერდისთვის დომენტი IV

{{მრავალმნიშვნელოვნება|დომენტი|დომენტი}}
[[ფაილი:Domenti IV, Catholicos of Georgia. Signature.jpg|მინიატიურა|საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი დომენტი IV-ის ხელრთვა]]
[[File:Georgian - Benediction Cross - Walters 61141 - Back.jpg|thumb|დომენტი IV-ის ჯვარი]]
'''დომენტი IV''' (ერისკაცობაში '''დამიანე ლევანის ძე ბაგრატიონი'''; გ. [[1741]]) — აღმოსავლეთ  საქართველოს [[კათოლიკოს-პატრიარქი]] [[1705]]-[[1741]] წლებში, (მღვდელი ვასილ გრიგოლის ძე კარბელაშვილის ცნობით [[1704]]-[[1724]] და [[1738]]-[[1742]] წლებში), [[ვახტანგ VI | ვახტანგ VI-ის]] ძმა, მწიგნობარი. 

==ბიოგრაფია==
[[1705]]-[[1708]] წლებში ვახტანგ VI-თან ერთად მონაწილეობდა [[სამართალი ბატონისშვილის ვახტანგისა|კანონების]] შედგენაში. 

[[1706]] წელს გადაიხადა ბაჟი:
{{ციტირება|ბატონმა კათალიკოზმან დომენტიმ გიბოძეთ ბაჟი ქალაქისა, გორისა, ქრცხილუანისა და ალისა და ყოვლის ჩუენის სამეფოსი, თევზისა ახლისა, ძველისა, რაც სვეტი-ცხოვლის შამოსავალი ბაჟია, ამაში ჩუჱნი ყმა თარხანი არ არის, ოცდასამ თუმნად შენც აიღე და ჩუჱნც გვიბოძებია. ხიგარაშვილმა გასპარამ და ალასაშვილმა ასატურამ ავირეთ და უნდა მოგართოთ ამ ნავროზით იმ ნავროზამდის: ზურგიელი სამი ერთ აბაზათ, დოში შვიდ ფულათ, გვერდი ნახევარ შაურათ, ხიზილალა შაურ ორ ბისტათ ლიტრა. თეთრი ბრინჯი ლიტრა ოთხ ბისტათ, გელაქნური შვიდი შაურათ, ზუთხი მუცლიანი აბაზათ, ტარაღანა ორშაურათ. აპრილის პირუელს, ქორონიკონს ტჟდ<ref>«Акты, собранные Кавказской археографической комиссией», ტ. I, გვ. 54</ref>.}}

[[1707]] წელს ირანის შაჰს ეწვია და დაამტკიცებინა საკათოლიკოსო მამულები, მათ შორის კახეთის ხელისუფალთა მიერ იმჟამად მისაკუთრებული საკათოლიკოსო კახური სამფლობელოებიც. 

[[1709]] წელს განაახლა კათალიკოს-პატრიარქ [[ნიკოლოზ I გულაბერისძე|ნიკოლოზ I]]-ის მიერ შედგენილი სვეტიცხოვლის საკითხავი.
{{ციტირება|ჩვენ მეფედ შარავანდედმან დავითიან პანკრაჲტოვანმან კათალიკოზმან პატრიარქმან დომენტი განვაახლეთ ცხოვრებაჲ ესე  სუჱტის ცხოველისაჲ ღმერთო და წმინდაო ღუთის მშობელო, შეიწყალე და შეუნდევ ცოდვანი მისნი჻ სუჱტის ცხოვლისა ვინ გამოსწიროს წყეული იყოს ვინც გაჴრწნას და დაჭრას჻

ქკს჻ ტჟზ჻ ქრისტეს აქეთ჻ ჩღთ჻ შეიწყალე პატრიარქი დომენტი. ამენ უფალო.|||საკითხავი სუჱტის ცხოველისაჲ კუართისა საუფლოჲსა და კათოლიკე ეკლესიისა}}

[[1710]] წელს კახეთის მეფეს [[დავით II, იმამყული-ხანი |დავით II-ს ]] (იმამ-ყული ხანი) დააწერინა საკათოლიკოსო მამულების მფლობელობის სიმტკიცის სიგელი. 

1712-1714 წლებში მხარს უჭერდა ირანში მყოფ ვახტანგ VI-ის გამეფებას. ერთ პერიოდში სცადა სამეფო ტახტის დაკავება, მაგრამ უშედეგოდ. [[1723]] წელს, თბილისში თურქ-ოსმალთა შემოჭრის დროს, გაიხიზნა ლორეს ციხეში, იქიდან კი ქსნის საერისთავოში. თბილისის გამგებელმა [[იესე]]მ (ალი-ყული-ხანი) კათოლიკოსად [[ბესარიონი (ბარათაშვილ-ორბელიშვილი)| ბესარიონი]] დანიშნა, მაგრამ ოსმალებმა ისევ დომენტი IV დააბრუნეს. 

===საქართველოს დატოვება===
[[1725]] წელს დომენტი IV ოსმალეთის სულთანმა სტამბოლში გაიწვია. აქ დაუმტკიცეს საკათოლიკოსო მამულები, მაგრამ სამშობლოში აღარ გამოუშვეს. [[1727]] დეკემბერში დააპატიმრეს როგორც ოსმალთა ბატონობის მოწინააღმდეგე და [[სტამბოლი]]ს მახლობლად კუნძულზე გადაასახლეს. აქ მან [[1736]]-ის დამლევამდე დაჰყო. [[1739]] ნოემბერში ქართლში დაბრუნდა. 

დომენტი IV-ის ლიტერატურული-მწიგნობრული მოღვაწეობა ემსახურებოდა ქართული კულტურისა და ქრისტიანობის დაცვა-განმტკიცების საქმეს. დომენტი IV-მ შეკრიბა ქართველი საერო და საეკლესიო მოღვაწეთა ცხოვრება-წამების აღწერილობანი, მათ შორის ზოგიერთი სვინაქსარული სახისა, და შეადგინა ქართული ჰაგიოგრაფიული კრებული (მოღწეულია [[1713]] გადანწერი ნუსხით); საეკლესიო პრაქტიკისათვის გადააწერინა [[პარაკლიტონი]], ასკეტიკონი და სხვ., ბერძნულიდან ათარგმნინა კურთხევანი და [[1719]] საკუთარი ხარჯით დააბეჭდინა თბილისში, შეადგინა სადღესასწაულოს ახალი რედაქცია (მოღწეულია [[1718]] ნუსხით). გადასახლებაში ყოფნისას შეკრიბა [[ილარიონ ქართველი | ილარიონ ქართველისა]] და სხვათა საგალობლები, გადააწერინა საეკლესიო მამათა თხზულებების მეორე ნაწილი. დომენტი IV-მ საკუთარი ხარჯით შეასრულა [[მცხეთა | მცხეთის]] სვეტიცხოვლის, თბილისის ანჩისხატის, მეტეხისა და სხვა ეკლესიების სარემონტო და სამშენებლო სამუშაოები.

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურები]]

==ლიტერატურა==
{{ქე|2|478|ლომინაძე ბ.}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მეთაურები}}
[[კატეგორია:აღმოსავლეთ საქართველოს კათოლიკოსები]]
[[კატეგორია:ქართველი მწიგნობრები]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  1741]]