პორტალი:თეატრი
ინდექსი · ძიება · კატეგორიები · რჩეული სტატიები და პორტალები · ყველა თემა
გეოგრაფია · ისტორია · კულტურა · მეცნიერება · რელიგია · საზოგადოება · საქართველო · სპორტი · ხელოვნება
ფრაიტაგის პირამიდა — გუსტავ ფრაიტაგის არისტოტელისეული კლასიკური დრამის კვლევის საფუძველზე შემუშავებული და 1863 წელს გამოქვეყნებული დრამის აგების თეორია, რომელიც დრამის თეორიაში ცნობილია, როგორც დრამის პირამიდული აგების პრინციპი („der pyramidale Bau des Dramas“). ამ პრინციპს სხვაგვარად დრამის ფრაიტაგისეულ აგებულებასაც უწოდებენ. 1863 წელს გამოცემული წიგნი, რომლის სათაური იყო „დრამის ტექნიკა“, დღემდე რჩება ერთ–ერთ მნიშვნელოვან სახელმძღვანელოდ დრამის არამარტო შემსწავლელთათვის, არამედ ლიტერატურისა და სასცენო ხელოვნების მკვლევართათვისაც.
კლასიკური დრამის სტრუქტურა არისტოტელისეულ სამ ერთეულს ეყრდნობა და ითვალისწინებს შემდეგს: (ა) იგი მოიცავს მოქმედების, დროისა და ადგილის ერთობლიობას; (ბ) ყოველი სცენა ნაწილია 5 აქტად (ან მოქმედებად) დაყოფილი, დროში მჭიდროდ შემოსაზღვრული და ერთ ადგილთან დაკავშირებული სცენების (გამოსვლების) ერთობლიობისა; (გ) ხუთივე აქტი წარმოადგენს ინტრიგაში (ან ინტრიგით) განვითარებადი ფუნქციური მოდელისა და ჰქმნის დრამატული მსვლელობის ეტაპობრივად დასაფეხურებულ, იდეალტიპური მსვლელობის ფორმას; (დ) სულ მცირე სცენაც კი წარმოადგენს დრამის აგების მნიშვნელოვან ელემენტს, მჭიდროდაა დაკავშირებული მომდევნო სცენასთან და შეუძლებელია რომელიმე ამ სცენის დაკლება, ან მათი თანმიმდევრობის გადაადგილება.
შოთა რუსთაველის სახ. აკადემიური თეატრი მდებარეობს თბილისში, შ. რუსთაველის გამზ. #17-ში. თეატრი დაარსდა 1887 წელს, როგორც "საარტისტო საზოგადოება". 1921 წელს მას შოთა რუსთაველის სახელი მიენიჭა. თავდაპირველად თეატრს განაგებდა ქართული დრამატული საზოგადოება ი. ჭავჭავაძისა და ა. წერეთლის თავმჯდომარეობით.
თეატრს არსებობის განმავლობაში თავს მრავალი რომანტიული და ემოციური ისტორია გადახდა. დაფუძნებიდან მოკლე ხანში, 1882 წელს, დაიდგა დავით ერისთავის "სამშობლო". ეს ნამდვილი მოვლენა გახდა რუსეთის იმპერიის მმართველობაში მყოფი საქართველოსთვის — სცენაზე პატრიოტული სიმღერები ისმოდა და ძველი ეროვნული დროშები ფრიალდებდა. ქართულენოვანმა სპექტაკლმა და "ბრწყინვალე დამოუკიდებელი წარსულის" სურათებმა მაყურებელი იმდენად მოხიბლა, რომ წარმოდგენა ნამდვილ მშვიდობიან დემონსტრაციად გადაიქცა. ამან იმპერიული რუსეთის მთავრობის შეშფოთება გამოიწვია: მოსკოვის კონსერვატიულმა პრესამ ქართველებს ურჩია "მათი ისტორიული დროშები გოდფრუას ცირკში წაეღოთ". ქართულმა საზოგადოებამ ეს დიდ შეურაცხყოფად მიიღო და რუსების გამოხმაურებას მრავალი საპასუხო წერილი მიუძღვნა.
ჯეიმზ ჯოისი (ინგლ. James Augustine Aloysius Joyce, ირლ Séamus Seoighe; 1882-1941) — XX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ირლანდიელი მწერალი, დრამატურგი და პოეტი. მისი ყველაზე გახმაურებული ნაწარმოებებია რომანი "ულისე (1922 წ.) და ნოველა "ფინეგანის სამძიმარი" (1939), მოკლე ნოველების კრებული "დუბლინელები" (1914) და ავტობიოგრაფიული ნაწარმოები "ხელოვანის პორტრეტი ახალგაზრდობისას" (1916 წ.). მიუხედავად იმისა, რომ ჯოისმა ცხოვრების უმეტესი ნაწილი ირლანდიის საზღვრებს გარეთ გაატარა, მისი ფსიქოლოგიური და ბელეტრისტული სამყარო ეყრდნობა მშობლიურ დუბლინს — ქალაქს, რომელიც წარმოადგენს მისი შემოქმედებითი სამყაროს მთავარ მოქმედების ადგილს.
ჯოისი დაიბადა კათოლიკეთა ოჯახში, დუბლინის გარეუბან რეთგერში. იგი ოჯახში უფროსი შვილი იყო. მისი ორი ტყუპისცალი ჯერ კიდევ მცირეწლოვნობისას ტიფით გარდაიცვალა. ჯოისების ოჯახი წარმოშობით ფერმოიდან, კორკის საგრაფოდან იყო. ჯოისის მამა და ბაბუა მდიდარი ოჯახის შვილებზე დაქორწინდნენ. 1887 წელს ჯეიმზის მამა ჯონ სტანისლოს ჯოისი გახდა ადგილობრივი ყადაღის შემგროვებელი, რამაც ოჯახის შემოსავალი მნიშვნელოვნად გაზარდა. ჯოისები საცხოვრებლად გადავიდნენ შედარებით პრესტიჟულ ქალაქ ბრეიში, დუბლინიდან 12 კილომეტრის დაშორებით. როგორც ცნობილია, ამ დროისათვის პატარა ჯეიმზს უკბინა ძაღლმა, რამაც მომავალში მას ძაღლებისადმი შიშის სინდრომი ჩამოუყალიბა. ჯეიმზს ასევე ეშინოდა გრუხუნის. როგორც მისი ჩანაწერებიდან ირკვევა, ბავშვობაში დეიდა ზღაპრებში გრუხუნს აღწერდა, როგორც ღმერთის მიერ მოვლენილ სასჯელს.
„ხალხს მხოლოდ იმის ნახვა რომ სურდეს, რაც ესმის, თეატრის ნაცვლად აბანოში წავიდოდა.“
| |
- ...ეკატერინე დიდს დაწერილი აქვს რამდენიმე კომედია და ერთი ოპერის ლიბრეტო ერმიტაჟის თეატრის (სურათზე) წარმოდგენებისთვის სანქტ-პეტერბუგრში...
- ...ნეორენესანსის არქიტექტურული სტილი მოიცავს ისეთ განსხვავებულ ნაგებობებს, როგორიცაა ოპერა გარნიე და პარიზის მერიის შენობა, პრაღის ეროვნული თეატრი, ბერლინის რაიხსტაგი, მენტმორის ტაუერები ლონდონთან, ვლადიმირის სასახლე სანქტ-პეტერბუგრში და ბოსტონის საჯარო ბიბლიოთეკა...
- ...ივან შუვალოვმა, რომელიც მასზე 27 წლით უფროსი დედოფალი ელისაბედის ფავორიტი იყო, საკუთარი გავლენა გამოიყენა მეფის კარზე რუსეთში პირველი მუდმივი თეატრის, უნივერსიტეტისა და ხელოვნებათა აკადემიის დასაარსებლად...
- ...ელისაბედის ხანის ინგლისში თეატრები ხის კონსტრუქციისა იყო და წრის ფორმა ჰქონდა, ამასთან ისინი გადახურული არ იყო და მაყურებელთა დიდი ნაწილი სცენის ქვეშ იდგა...
კაბუკის თეატრის მაკიაჟი: "არაგოტოს" სტილის მეომარი პერსონაჟი.
ისტორია: სანსკრიტული დადგმები • ნატია შასტრა • კოოდიატამი • ბჰასა • კალიდასა • კათაკალი • ბჰავაბჰუტი • ჰარშა • ჩინური თეატრი • კანტონური ოპერა • პეკინის ოპერა • რამაკიენი • ნო • ბუნრაკუ • კაბუკი • ბუტო • ძველი საბერძნეთის თეატრი • ძველი რომის თეატრი • შუა საუკუნეების თეატრი • კომედია დელ არტე • ინგლისის რენესანსის თეატრი • Restoration comedy • Restoration spectacular • ნეოკლასიციზმი • XX საუკუნის თეატრი
ტიპები: კომედია • დრამა • მუსიკალური თეატრი
ფილოსოფია: არისტოტელე • პოეტიკა • კონსტანტინ სტანისლავსკი • ანტონინ არტო • ბერტოლტ ბრეხტი • ორსონ უელსი • პიტერ ბრუკი • იერცი კროტოვსკი • მაიზნერის ტექნიკა • სტანისლავსკის სისტემა • თამაშის მეთოდი • წარმოდგენითი თამაში
ორგანიზაცია: მოყვარულთა თეატრი • ვახშმის თეატრი • ალტერნატიული თეატრი • ზაფხულის თეატრი • ბროდვეის თეატრი • Off-Broadway • უესტ-ენდის თეატრი
კავშირები: მსახიობთა თანასწორობის ასოციაცია • სასცენო დირექტორთა და ქორეოგრაფთა ასოციაცია • თეატრალური სცენის თანამშრომელთა საერთაშორისო ალიანსი
ჯილდოები: Back Stage West Garland Awards • Drama Desk Award • Evening Standard Awards • მწვანე ოთახის პრემია • Hans-Reinhart-Ring • ჰელპმანის ჯილდო • ჯოზეფ ჯეფერსონის პრემია • Laurence Olivier Awards • ლონდონის კრიტიკოსთა წრის თეატრის ჯილდო • Lucille Lortel Award • Manchester Evening News • მატილდას პრემია • New York Innovative Theatre Awards • მოლიერის ჯილდო • Obie Award • ოვაციის ჯილდო • Sangeet Natak Academy Award • Theatre Pasta Theatre Awards • ტონის ჯილდო
Stagecraft: თეატრის დირექტორი • დრამატურგი • მსახიობი • Production team • სცენური დეკორატორი • განათების დიზაინერი • კოსტიუმების დიზაინერი • ხმის ინჟინერი • დრამატურგი • სცენის მართვა • Production manager • ტექნიკური ტეატრი
| ხელოვნება | ლიტერატურა | კინო | სახვითი ხელოვნება |
მუსიკა | ფოტოგრაფია |