chay

at. 1. Japıraǵı quwratılǵannan keyin demlep ishiletuǵın qubla úlkelerde ósetuǵın puta ósimligi. Chay plantaciyaları. 2. Usı ósimliktiń quwratılıp (keptirilip) maydalanıp arnawlı tayarlanılǵan, demlep, ishiletuǵın japırakları. Bir demlem chay. Erejep bir metr aq tawar, bir kilo qant, eki júz gramm chay, bir et konservasın, bir balıq konservasın aldı (T.Najimov). 3. Atalǵan ósimliktiń arnawlı túrde tayarlanılǵan japıraqlarınan demlengen xosh iyisli, yaǵnıy jaǵımlı ishimlik. Bir kese chay. Túski chaydıń waqtı. Oraz otır Klaranı oynatıp, Gúljan jeńgey aylanısqan chayına (I.Yusupov). Sútli chay — sút quyıp tayarlanǵan chay. Chay qasıq — chay ishiw ushın islengen kishilew metall qasıq. Chay pulı — a) mayda-shúydeler alıw ushın jumsalatuǵın az muǵdardaǵı pul. — Mınanı chay pulı etiń, taqsır, bul gáp ekewimizdiń aramızda usı jerde qalsın, ... (K.Sultanov). b) islegen xızmeti ushın beriletuǵın haqı, miynet haqı. El qıdırdım on kún tamam, chay pulı mol tústi bizǵe (Berdaq). Chay-pay qaynatıw — chay hám basqa da awqatlar tayarlaw. Sen úyińde bol-bolma ǵarrıńa chay-pay qaynatıp, tamaq pisirip berip júrgen ózleri (Ó.Xojaniyazov). Chay-pay ishiw — chay hám basqa da taǵamlardı ishiw. Chay-pay iship bolǵan soń tamaq jeń, ekew ara áńgimelesip, házlestik (Ó.Xojaniyazov). Chay demlew — qaynatılǵan suwdı chaynikke chay salıp demlew. Gúlbiy qumǵannan chay demlep, ekewiniń ortasına dasturxan jaydı da, álle neni sıltawlap, dalaǵa shıǵıp ketti (K.Sultanov). Chay qaynatım— chay qaynaytuǵın aralıq. Úyde bir ózim qalıp túrli-túrli oyǵa shúmdim, chay qaynatım waqıt ótti, kelmedi (Ó.Xojaniyazov). Chay ústi — chay iship otırǵan waqıt. Mırzabek, sen mashinańdı ayda, qalǵan sózdi chay ústinde sóylesermiz (Ó.Ayjanov). Chay-suwǵa aralasıw — chay hám basqa da awqatlar tayarlawǵa kirisiw. Salqın keyip penen ornınan turıp, chay-suwǵa aralastı (K.Sultanov). Chay ketiriw —a) chay demlep ákeliw b) awıs. táwir qılıw, tásir etiw, tarqatıw, jazdırıw. Taǵı qoydı jemis penen shekerin, Chay ketirdi,qurısqanın shekeńniń (T.Seytjanov). Chay ishiliw, chay ishiw —demlengen chaydı ishiw. Chay ishildi, qurıs ketti taralıp, Polat dene qaldı biraz nár alıp (T.Seytjanov). Óz oyı tınım bermeydi, Otırdı Polat chay iship, Gúllerdiń basın terbeydi, Samalı túnniń jay esip (B.Qayıpnazarov). Chay usınıw — chaydı ishiwge beriw. Qudiyardıń qasında otırǵan inisi Sabırbay qız jeńgesin shaqırıp, bir kese chaydı usınıp: — Ayzadaǵa aparıp ber, — dedi (K.Sultanov). Chay suwıw — chay salqınlanıw. Jańa ǵana qolǵa alǵan keseniń chayı suwıp, sheti qaldı sırlanıp,... (T.Seytjanov). Chayǵa salıw — chayǵa basqa bir nárseni salıw, aralastırıw, qosıw. Chayǵa salıp ishetuǵın eki par limon, yarım kilogramm mandarin aldı (Ó.Ayjanov). Chay halqas — chay menen qosıp ishetuǵın, jelinetuǵın basqa da taǵamlar, awqatlar. Olar chay halqasına zaǵara menen sók jep otırǵan eken (J.Aymurzaev).