Митанни

Миттания – б.з.б. 1500 – 1360 жылдары Месопотамияның солтүстігінде өмір сүрген ежелгі мемлекет. Миттания өзінің даму шегіне жеткенде шығысында Киркук қаласы мен Загрос тауынан басталып, батысында Ассирия арқылы өтетін Жерорта теңізіне дейінгі аумақты алып жатты. Миттанияның орталық астанасы Вассукани қаласында орналасқан Хабур өзенінің маңы болды. Миттания – үнді-ирандықтар Месопотамия мен Сирияда негізін қалаған шағын мемлекеттер мен патшалықтардың бірі. Бұл үнді-ирандық тайпалар Месопотамиядағы хуррит тайпаларымен аралас мекендеп, көп ұзамай марианну деген атқа ие болған билеуші топқа айналды. Алғашқы жылдардан-ақ Миттанияның сыртқы саясаты Египеттен Сирия аумағына бақылау жүргізу үстемдігін тартып алуға бағытталды. Тутмос ІV (б.з.б. 1425 – 27) тұсында Египет пен Миттания арасында дипломаттық қатынастар орнады. Миттанияның ең беделді патшасы Ассирия тағынан үміткер болған Саустатар (Шауштатар) (б.з.б. 1500 – 1450), соңғы тәуелсіз патшасы Тушратта (б.з.б. 1380 ж.ө.) болды. Ол өлгеннен кейін Миттания көрші елдердің ықпалына түсе бастады. Б.з.б. 1275 – 45 ж. Миттанияны Ассирия басып алып, өз провинциясына айналдырды.

Оңтүстік Каспийдің жағаларынан келген хурритамдар құрған Митанни корольдігі хеттелердің жауы болды. Хурриттер хеттелердің діни пайымдауларына маңызды әсер етті және екі дөңгелекті арбаны пайдалануды таратты, таяу Шығыста аттардың көбеюіне ықпал етті.

Таяу Шығыстың б.д.б. 1400 жылғы Миттани патшалығының шарықтау кезіндегі картасы

Орталық және Оңтүстік–шығыс Анадолыны осы кезеңде Хаттилер мекендеген, олардың ең көлемді құлаған орындары Грекиядағы Микен патшасының мазары болып табылады, осы кезеңге Токат қаласына таяу жердегі Хорозтепе Қара теңіз өңірінде және Кызылырмак елді мекенінде Аладжа Хоьюкте орналасқан құлаған орындары жатады.

Сыртқы сілтемелер

• http://www.tourismturkey.kz/ Мұрағатталған 10 тамыздың 2018 жылы.