Самурай

Самурай

Самурай (жапон. 侍, бу́ши жапон. 武士) — феодалды Жапониядағы — зайырлы ірі және кішігірім феодалдар; «Самурай» және «буши» сөздері бір-біріне мағынасы жағынан ұқсас болғанымен «буши» (жауынгер) — мазмұны жағынан барыншы жақын, бірақ самурайға тиесілі емес. Әдетте самурай сөзін әскери қызмет, ортағасырдағы рыцарлықпен ұқсастырады, дегенмен бұл орынды салыстырма емес.

«Самурай» сөзі saberu етістігінен шығады, тура аудармасында «қызмет ету, қолдау» деген мағына береді, яғни жапон императоры мен жапон халқына қалтқысыз қызмет ету; Самурайлар — тек әскери жауынгер ғана емес. Олар өз қожайындарына оққағар ретінде қызмет етумен қатар күнделікті шаруаларына да араласып отырған. Самурайлық атадан ба­ла­ға қалып отыр­ды. Барлық саму­рай­лар­дың жер ие­ліктері және оған қызмет ете­тін шаруа отба­сылары болды. Самурай тек әскери жат­тығуларды жетілдіру­мен ғана айналысты. Шаруалар олардың егінін екті, малын бақты, үйін салды. Ал самурай өз кезегінде шаруаны қорғады.

Алғаш самурайлық жүйе 1100 жылдары пай­да болды. 1192 жылдары Жапонияны би­леген шогун Миномото Еримото са­му­райлықты қалыпты жүйеге түсірді. Шогун – бас министр, әрі мемлекеттің әскери бас­шысы және императордың кеңесшісі қыз­метін атқарды. Миномото кезінде им­ператор мемлекеттің рухани әкесі есеп­телініп, ролі төмендеді.Былайша айт­қанда, император дін мен салт-дәстүрдің орын­далуын қадағалаушы ретінде ғана қалды. Барлық билік сегун мен саму­рай­лардың қолына шоғырланды. 1335-1572 жылдары 240 жыл бойы мемлекеттік би­лік сегундар әулеті Ашикага отбасында бол­ды.

1603-1867 жылы 250 жылдан аса уа­қыт мемлекетті шогун Токугава негізін сал­ған самурайлық әулет биледі. Осылайша Жапон империясын 670 жыл бойы ба­сында шогун тұрған, самурайлар бас­қар­ды. Жалпы, жапондар сырттан келген кез келген жаңалықты сол қалпында қабылдамайтын халық. Ежелден қазіргі уақытқа дейін солай. Қытай тарабынан келген будда діні жапондандырылып, жа­пондардың ежелгі діні синтоизммен ара­ласып, тұтасып жапондық будда діні д­зен-буддизм пайда болды. Қытай архитектурасын, мәдениетін сіңіргенде де өз­гертіп, жапондандырып қабылдаған. Қа­зіргі 140 млн. жапон түгелдей өз тілінде сөйлейді. Жұмыстан үйіне келгенде еден­де отырып, кесе мен хашиді (екі таяқ­ша) қолға алып, кимоносын киіп тамағын ішеді. Бұл, әрине, стол, стакан, шанышқы, киім жетпегеннен емес, жапон екенін ұмытпаудың биік үрдісі. Ежелгі кезде жа­пондар қытай жазуын сол қалпында қа­былдамай, жапон тіліне лайықтап, өзгертіп, әріп ретінде осы күнге дейін қол­данады .