Îbn Teymiye
Şêxulîslam Îbn Teymiye | |
|---|---|
| Jidayikbûn | 1263 |
| Mirin | 1328 Şam |
| Cihê goristanê | Sufism cemetery |
| Hevwelatî | dewleta Memlûkan |
| Xebat |
|
| Dê û bav |
|
| Xizm |
|
| biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Îbn Teymiye, bi navê fermî Taqī al-Dīn Abū al-ʿAbbās Aḥmad ibn ʿAbd al-Ḥalīm ibn ʿAbd al-Salām ibn ʿAbd Allāh al-Numayrī al-Ḥarrānī[1] (jdb. 22 kanûna paşîn 1263 li Herran, împeratoriya eyûbî - m. 26 îlon 1328 li Şamê, dewleta Memlûkan) teolog[2] û felsefevanekî[3]misilman ji Rihayê bû, bi eslê xwe ereb û kurd.[4]
Jiyan
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li ser jiyanê wî haya nahaka ti lekolînên wilo zêde mazin ne hatina kirin. Lê hinekî lêkolîn ji li ser wî û jiyana wî hatina kirin. Ew zanistekî wilo ku di deme xwe de, bi hzire xwe re di deme xwe de gelek kifşbûn dana kirin. Li locik, felsefe hinek pirtûkên wê yên taybet hene. Wî di deme xwe de yên ku locik bi xwe re di ola îslamê de da rûnandin yek ji wan bû. Wî di xwest ku di îslamê de locik were bi kar anîn. Wî di deme xwe de xwest ku di îslamê de hinek reforman bide kirin.[5] Ji ber vê yekê ji pir hewlda. Nivîsên wî hemû ji yên ku yên felsefe ne. Di hemûyan de aqil dinivîsêne. Li ser aqil û pêşketina wê û di jiyanê de weyne hebûne wê dirawastê. Bi vê yekê mirov divêt ku navê wî bêne ser ziman. Pirtûkên ne li cem hevin. Pirtûkeke wî li Hindistanê di weşandin. Yek li Misirê hata weşandin. Hinek pirtûkên wî ji di pirtûkaxane Emerika ya netewî de dimênin. Hewceyî pêde heya ku pirtûkên wî bêne ber hevdû û bi Zimanê kurdî ya rpke me werinê ser ziman. Ji ber ku ew malbata wî şêx bû, bandûra wan pir mazin bû. Li herêmê, ne tenê li ser kurdan li ser araban ji pir bandûraka wî ya mazin hebû. Di warê zanine pir xurt bû. Li ser hizir û hebûna ola îslamê de pir kurtbû. Li gor ku tê gotin ku pêxamber gotiyê ku "pişt min re wê yek were û di olê gelek tiştan bêne ser ziman". Ew mirov ji dibêjin ku teymiyê haraniya. Ew weke reformerekî îslamê ji tê naskirin. Wî xwest ku ola îslamê ji xalatiyên rêveberan xilas bike. Li ber vê yekê hewlda. Deme ku mirov li pirtûkên wî dimeyîzenê, mirov vê yekê ji pir baş û qanc di bîne.[6]
Jiyana Teymiyê haranî pir bi mijar dimeşê. Tê gotin ku di wê demê de êrîşên Tataran li ser Kurdistanê li wê herêmê hene. Êrîşî her herêmî dikin û mirovan dikujin û pirtûkan ji di şawitênin. Li herêmê di wê demê de bi Eyûbîyan de pirtûkxanyaka mazin tê gotin ku hebû. Zanistvan û alimakî mazin bû. Weke alimakî îslamî ji biştî tê naskirin.[7]
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Haque, Serajul (1982). Imam Ibn Taimiya and his projects of reform. Islamic Foundation Bangladesh.
- ^ Ghobadzdeh, Naser; Akbarzadeh, Shahram (3 nîsan 2015). "Sectarianism and the prevalence of 'othering' in Islamic thought". Third World Quarterly (bi îngilîzî). 36 (4): 691–704. doi:10.1080/01436597.2015.1024433. ISSN 0143-6597.
- ^ Vgl. Laoust in EI² Bd. III, S. 951a.
- ^ "Lessons From Islamic History: Ibn Taymiyyah and the Synthesis of Takfir". HuffPost (bi îngilîzî). 31 gulan 2016. Roja gihiştinê 28 sibat 2024.
- ^ "Jon Hoover - Jihad and the Mongols". sites.google.com (bi tirkî). Roja gihiştinê 28 sibat 2024.
- ^ Wainscott, Ann Marie (2017). Bureaucratizing Islam: Morocco and the War on Terror. Liberty Plaza, New York, USA: Cambridge University Press. p. 85. ISBN 978-1-316-51049-0. the medieval theologian and proto-Salafi Ibn Taymiyya was a critic of Ash'arism. He argued that the approach relied too heavily on philosophy. Instead, he advocated an approach that looked to the Salaf for guidance on correct beliefs.
- ^ Taymīyah, Aḥmad ibn ʻAbd al-Ḥalīm Ibn (2009). Kitab Al-Iman: Book of Faith (bi îngilîzî). Islamic Book Trust. ISBN 978-967-5062-29-2.
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Nîvîsên li ser Îbn Teymiye di kataloga Deutschen Nationalbibliothek de (almanî)
- Fatwa of Mardin by Ibn Taymiyya
- Jon Hoover: Taymiyyan Studies, u. a. mit Auswahlbibliographie
| Navneteweyî | |
|---|---|
| Neteweyî | |
| Akademîk | |
| Însan | |
| Yên din | |